Wyzwań nie ubywa

– Jestem samorządowcem raptem od trzech lat, wcześniej działałem w sektorze prywatnym i nigdy nie przypuszczałem, że zarządzanie miastem jest takim wyzwaniem – mówił Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania, podczas jarocińskiej gali Rankingu Samorządów 2017, czyli zestawienia najlepiej zarządzanych gmin i miast w Polsce.

Poznań jest zwycięzcą rankingu w kategorii miasta na prawach powiatu, drugie miejsce zajęła Bielsko-Biała, a trzecie – Nowy Sącz. W kategorii gmin miejskich oraz miejsko-wiejskich pierwsza trójka to: Boguchwała, Mszczonów, Legionowo. A w kategorii gmin wiejskich: Strawczyn, Zielonki, Dębno.

W naszym rankingu staramy się wyróżniać te samorządy, które w najbardziej efektywny sposób działają na rzecz długofalowego i zrównoważonego rozwoju. To wcale nie jest proste zadanie, bo jak zauważają sami samorządowcy, wyzwań im nie ubywa.

– Na pewno takim wyzwaniem są wysokiej jakości inwestycje, współfinansowane z funduszy UE. To znaczy takie, które będą procentowały przez wiele lat – przekonywał prof. Jerzy Buzek, przewodniczący Kapituły. – Tym bardziej że przyszły unijny budżet nie będzie dla Polski już tak hojny – podkreślał.

Samorządy doskonale zdają sobie z tego sprawę, zresztą już w tym roku można mówić o początku boomu inwestycyjnego na poziomie lokalnym. W tym roku planują wydać na ten cel ok. 50 mld zł, dwa razy więcej niż w 2016 r., a w 2018 r. – kolejne 50 mld zł. – Nasz budżet inwestycyjny w tym i przyszłym roku będzie rekordowy, to ok. 70 mln zł – podkreślał Adam Pawlicki, burmistrz Jarocina, gospodarza gali rankingu.

Dużym problemem jest także kwestia finansowania samorządów. – Chcielibyśmy spełniać wszystkie oczekiwania mieszkańców, ale brakuje na to pieniędzy – mówił Krzysztof Żuk, prezydent Lublina. – Potrzebujmy prawdziwej reformy finansowania samorządów – dodał.

Żuk przypomniał, że nad taką reformą pracuje już specjalny zespół, a wyniki tych prac zostaną przedstawione prezydentowi Andrzejowi Dudzie. Główne kierunki zmian to zwiększenie udziałów samorządów w podatkach PIT i CIT, modyfikacja sposobu ustalania opłat i podatków lokalnych, a także zmiana tzw. wskaźnika zadłużania. – Jego obecna konstrukcja krępuje miasta, nawet wówczas, gdy mają płynność finansową – podkreślał Żuk.

– Wielu samorządom te braki finansowe uniemożliwiają nawet sięganie po fundusze unijne, co znacząco ogranicza możliwości rozwoju – ocenił Roman Szełemej, prezydent Wałbrzycha. Jego zdaniem warto w tym kontekście pomyśleć o zmianie formuły programu Mieszkanie+, tak by wydatki ponoszone w jego ramach nie wchodziły w limit zadłużenia samorządów.

Wałbrzych jest jednym z miast, które biorą udział w programie Mieszkanie+. W planach jest wybudowanie 200 lokali. Prezydent liczy, że pomoże to nie tylko mieszkańcom, ale także firmom działającym w specjalnej strefie ekonomicznej. – Mają one problemy ze znalezieniem pracowników. Może takie mieszkania, po części finansowane przez inwestora, byłyby dobrą zachętą dla pracowników – dodał. – Z kolei dla nas im więcej miejsc pracy, tym mniejsza „ucieczka" mieszkańców – podkreślił.

Spadek populacji wielu gmin i miast, migracja mieszkańców do metropolii, starzenie się społeczeństwa – to kolejne duże problemy, jakie stoją przed samorządami. – Szczególnie ciężko jest w małych gminach, wiejskich, takich jak nasza – zauważył Rafał Kowalczyk, wójt gminy Wąsewo. Gmina liczy 4,5 tys. mieszkańców, ale rozsianych po 32 miejscowościach. – Co robimy, by zatrzymać mieszkańców? Staramy się prowadzić przyjazną politykę podatkową, mamy bardzo niskie opłaty za wodę i ścieki, a przede wszystkim staramy się przyciągnąć inwestorów, ale nie jest to proste – mówił.

Laureaci Rankingu Samorządów to najlepsze w Polsce gminy i miasta pod względem zrównoważonego rozwoju. W rankingu wyróżniliśmy te samorządy, które najlepiej dbają o kondycję finansową, podnoszą jakość świadczonych przez siebie usług publicznych, w jak największym stopniu współpracują z mieszkańcami i organizacjami pozarządowymi oraz wspierają przedsiębiorczość.

Przedstawiamy tegorocznych wyróżnionych:

I - Miasta na Prawach Powiatu

1. Poznań

2. Bielsko-Biała

3. Nowy Sącz

4. Opole

5. Łódź

6. Świnoujście

7. Gliwice

9. Rzeszów

10. Krosno

11. Częstochowa

12. Gdańsk

13. Zielona Góra

14. Lublin

15. Gdynia

II - Gminy Miejskie i Miejsko Wiejskie

1. Boguchwała

2. Mszczonów

3. Legionowo

4. Zator

5. Krobia