Reklama
Rozwiń
Reklama

Jak rozwija się Polska lokalna? Oto liderzy

Sopot, Polanica-Zdrój i Łeba oraz Kleszczów to zwycięzcy XXI edycji Rankingu Samorządów „Rzeczpospolitej”. Te miasta i gminy mają swoją wizję rozwoju i potrafią o nią zawalczyć.

Publikacja: 25.11.2025 06:07

Laureaci Rankingu Samorządów 2025

Laureaci Rankingu Samorządów 2025

Foto: Cezary Piwowarski

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Jakie są kluczowe zmiany w formule Rankingu Samorządów na rok 2025?
  • Jakie są główne czynniki wpływające na wysoką pozycję Sopotu w Rankingu Samorządów?
  • Co decyduje o wspólnym sukcesie Łeby i Polanicy-Zdroju w kategorii gmin miejskich i miejsko-wiejskich?
  • Jakie inicjatywy w Kleszczowie szczególnie wpłynęły na jego pozycję lidera wśród gmin wiejskich?

Obecna koalicja rządząca stara się naprawić lokalne finanse, wysupłując z budżetu centralnego duże pieniądze. Łączne dochody miast i gmin w 2024 r. były wyższe aż ok. 20 proc. niż rok wcześniej, ich deficyt spadł do ok. 4 mld zł (z 21 mld zł w 2023 r.). Ale problemy samorządów nie zniknęły z dnia na dzień.

Lokalne budżety wciąż pod presją, wyzwań nie ubywa

Nadal nie udało pokryć wszystkich ubytków wynikających ze zmian w podatkach w ramach reformy Polski Ład – wpływy z tytułu udziałów w PIT są wyraźnie mniejsze niż gdyby tej reformy nie było. Tymczasem w samorządach nowych zadań i wyzwań wciąż przybywa. Rosną oczekiwania mieszkańców co do zaspokojenia ich podstawowych potrzeb, poprawy jakości życia i standardu usług publicznych. Do tego dochodzą wielkie cywilizacyjne wyzwania związane z transformacją energetyczną i adaptacją do zmian klimatu, czy budową szeroko rozumianego bezpieczeństwa.

Im trudniejsze warunki, tym większej determinacji i wysiłku wymaga realizacja założonych wizji i strategii. I tym bardziej trzeba docenić wysiłki samorządów na rzecz zrównoważonego, odpowiedzialnego rozwoju. Liderów pod tym względem wyłania właśnie Ranking Samorządów „Rzeczpospolitej”.

Sopot na czele stawki

Zwycięzcami XXI Rankingu Samorządów w kategorii miast na prawach powiatu zostały: Sopot, Płock oraz Opole.

Reklama
Reklama

Foto: rp.pl

Sopot już nieraz zajmował najwyższe miejsca w naszym zestawieniu, tym razem na miano lidera zasłużył przede wszystkim maksymalną punktacją w obszarze „środowisko”, a także bardzo wysoką – w obszarze „społeczeństwo”. Łącznie miasto uzyskało 76,71 pkt. na 85 możliwych. – Sopot rozwija się w sposób mądry, wrażliwy i odpowiedzialny – podkreśla Magdalena Czarzyńska-Jachim, prezydentka Sopotu. – Razem z mieszkańcami tworzymy miasto bezpieczne, nowoczesne i otwarte, włączające, a nie wykluczające – dodaje.

Jako najważniejsze przedsięwzięcia z ostatnich lat prezydentka wymienia m.in. budowę mieszkań komunalnych, w czym Sopot okazuje się liderem, rozwój transportu przyjaznego mieszkańcom, poszerzenie oferty kulturalnej i uzdrowiskowej, czy projekty inwestycyjne związane ze zmianami klimatycznymi.

Płock wygrywa inwestycjami

Drugie miejsce (w kategorii miasta na prawach powiatu) zajął Płock, awansując z 10. pozycji w ubiegłym roku, po otrzymaniu 73,27 pkt. Na tle konkurencji Płock wyróżnia się m.in. bardzo dobrą kondycją finansową. Udział dochodów własnych w dochodach ogółem wyniósł średnio w latach 2022-2024 ok. 65 proc., co jest jednym z najwyższych wyników, zadłużenie miasta jest bardzo niskie (26 proc. dochodów na koniec 2024 r.), a wypracowana nadwyżka operacyjna – najwyższa wśród miast na prawach powiatu.

Czytaj więcej

Ranking Samorządów 2025: Co mówią nagrodzeni wójtowie, burmistrzowie i prezydenci?

Z kolei w obszarze „społeczeństwo” Płock uzyskał najwyższą punktację. Na ten wynik złożyła się niezła pozycja w kilku cząstkowych wskaźnikach, przy czym warto tu wspomnieć wyjątkowo wysokie inwestycje w zakresie infrastruktury społecznej (dotyczącej oświaty, kultury, kultury fizycznej i pomocy społecznej). Wśród tych inwestycji największa w ostatnich latach to budowa Centrum Sportowo-Rekreacyjnego.

Reklama
Reklama

Opole w czołówce

Trzecie miejsce przypadło w tym roku Opolu (72,63 pkt.). W naszym zestawieniu miasto może pochwalić się jednym z najlepszych wyników jeśli chodzi o: budownictwo komunalne i czynszowe, poziom wydatków na ochronę powietrza i zieleń miejską, czy dostępność miejsc dla dzieci w żłobkach i przedszkolach.

Czytaj więcej

Finanse samorządów: Jest lepiej, choć nie jest to reforma marzeń

Opole okazało się też jednym z liderów w pozyskiwaniu i wykorzystaniu funduszy UE z nowego rozdania z przeznaczeniem na rozwój OZE, adaptację do zmian klimatu, zrównoważony transport miejski czy rewitalizację. To już 370 mln zł, czyli 2,9 tys. zł na jednego mieszkańca.

Prezydent Opola Arkadiusz Wiśniewski, jako główne dokonania samorządu w ostatnich latach wymienia szereg inwestycji, choćby z zakresu ochrony środowiska, mieszkalnictwa, czy oświaty. – W przyszłym roku oddamy kolejne 160 mieszkań społecznych, a w planach jest budowa kilkudziesięciu mieszkań komunalnych dla mniej zamożnych Opolan – podkreśla Wiśniewski.

TOP 10 miast na prawach powiatu

Wśród miast na prawach powiatu zaraz za podium, z bardzo niewielką różnicą punktów, tym razem znalazły się Gliwice; dziesiątkę najlepszych miast na prawach powiatu stanowią zaś w kolejności: Rybnik, Poznań, Żory, Olsztyn, Konin oraz Dąbrowa Górnicza.

Laureaci Rankingu Samorządów 2025 w kategorii miast na prawach powiatu

Laureaci Rankingu Samorządów 2025 w kategorii miast na prawach powiatu

Foto: Cezary Piwowarski

Reklama
Reklama

W porównaniu z XX edycją rankingu, w TOP 10 doszło do sporych przetasowań. Do tego grona awansowały takie miasta jak: Opole, Rybnik, Poznań, Żory i Olsztyn, a na dalsze pozycje spadły: Słupsk, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Zielona Góra oraz Świętochłowice.

Zwycięzcy wśród gmin miejskich

W kategorii gmin miejskich i miejsko-wiejskich na pierwszym miejscu stanęły: Łeba oraz Polanica-Zdrój, z taką samą liczbą 73,32 punktów; na drugim – Kamieńsk (69,95 pkt.), na trzecim zaś – Międzyzdroje (64,27 pkt.).

Laureaci Rankingu Samorządów 2025 w kategorii gmin miejskich i miejsko-wiejskich

Laureaci Rankingu Samorządów 2025 w kategorii gmin miejskich i miejsko-wiejskich

Foto: Cezary Piwowarski

Pierwszą dziesiątkę w tej kategorii uzupełniają: Dziwnów (woj. zachodniopomorskie), Duszniki-Zdrój (woj. dolnośląskie), Mielno (woj. zachodniopomorskie), Nowe Warpno (woj. zachodniopomorskie), Krynica Morska (woj. pomorskie) oraz Bytom Odrzański (woj. lubuskie). W porównaniu z Rankingiem Samorządów 2024, miejsce w TOP 10 zachowały Łeba i Polanica-Zdrój.

Łeba dba o mieszkańców i turystów

– Dbamy, aby rozwój Łeby był harmonijny – podkreśla Agnieszka Derba, burmistrz nadmorskiej miejscowości. Samorząd stawia sobie za cel, by miasto było miejscem atrakcyjnym i dla turystów, i dla mieszkańców. – Zależy nam na tym, by chronić naszą wyjątkową przyrodę, mądrze gospodarować zasobami i zwiększać odporność miasta na zmiany klimatyczne oraz presję sezonową – dodaje pani burmistrz.

Reklama
Reklama

Foto: rp.pl

Łeba zajęła pierwsze miejsce w swojej kategorii także w ubiegłym roku. I podobnie jak wówczas również i teraz swoją wysoką pozycję zawdzięcza głównie doskonałym wynikom w obszarze „społeczeństwo”. Miasto pochwalić się może m.in. niezwykle wysokim poziomem wydatków na edukację (w przeliczeniu na jednego ucznia), dużymi inwestycjami na infrastrukturę społeczną (5,8 tys. zł per capita jako średnia z lat 2022-2024), wysokim odsetkiem dzieci objętych opieką przedszkolną, czy dużą liczbą działających w mieście stowarzyszeń i organizacji pozarządowych.

Polanica-Zdrój liderem ekologii i zielonej infrastruktury

Polanica-Zdrój (ex aequo I miejsce z Łebą) to również turystyczna miejscowość, tyle że w woj. dolnośląskim. W naszym zestawieniu otrzymała maksymalną liczbę punktów w obszarze „środowisko”.

Miasto bardzo dużo inwestuje w tzw. zieloną infrastrukturę (około połowa wszystkich inwestycji to te prośrodowiskowe), w tym ochronę powietrza, rozbudowę sieci wodociągowej, rewitalizację terenów zielonych. W 2024 r. kluczowe projekty to również budowa nowego przedszkola, otwarcie pierwszego od kilkudziesięciu lat żłobka, czy budowa parku wodnego.

Czytaj więcej

Samorządy gotowe na kryzys? Cały czas się uczą i inwestują w bezpieczeństwo
Reklama
Reklama

– Nasze priorytety to wzmacnianie funkcji uzdrowiskowych, rozwój ekologicznej i bezpiecznej infrastruktury, inwestowanie w przestrzenie publiczne sprzyjające rekreacji oraz wspieranie aktywnej społeczności lokalnej – zaznacza Mateusz Jellin, burmistrz miasta. – W minionych trzech latach zrealizowaliśmy szereg działań, które umacniają te cele. Naszym dużym atutem pozostaje harmonijne połączenie walorów naturalnych z rosnącą ofertą usług uzdrowiskowych i rekreacyjnych – dodaje.

Kamieńsk i Międzyzdroje wśród najlepszych gmin

Zdobywca drugiego miejsca w omawianej kategorii – Kamieńsk, to gmina miejsko-wiejska w województwie łódzkim. W naszym zestawieniu wyróżnia się bardzo dobrą kondycją finansową i wysoką punktacją w pozostałych obszarach.

Foto: rp.pl

Burmistrz Kamieńska Jarosław Bąkowicz wylicza szereg wyzwań, przed jakimi stoi gmina, i jednocześnie cały szereg rozwiązań i pomysłów, jak im sprostać. Samorząd tworzy nową strefę przemysłową, chce się rozwijać turystycznie, realizuje wiele projektów z zakresu transformacji energetycznej, w tym ambitny projekt montażu 800 różnego typu instalacji OZE u ok. 360 gospodarstw domowych.

Międzyzdroje, jedna z największych atrakcji turystycznych w woj. zachodniopomorskim, zajęła trzecie miejsce w naszym zestawieniu. Ostatnie lata były dla miasta rekordowe, jeśli chodzi o inwestycje, z budżetem wynoszącym 250 mln zł (razem ze spółkami miejskimi). – Nasze działania w tym czasie skupiały się na poprawie infrastruktury, ochronie środowiska, wsparciu dla edukacji i kultury, a także budowie społeczeństwa opartego na wartościach solidarności i wzajemnego szacunku – zaznacza Mateusz Bobek, burmistrz Międzyzdrojów.

Reklama
Reklama

TOP 10 gmin wiejskich

W kategorii gmin wiejskich pierwsze miejsce w Rankingu Samorządów 2025 zajęła gmina Kleszczów w woj. łódzkim, która uzyskała 69,41 pkt. Drugie miejsce należy do gminy Grębocice z woj. dolnośląskiego (61,27 pkt.), trzecie zaś – do gminy Czarnocin z woj. łódzkiego (60,78 pkt.).

Laureaci Rankingu Samorządów 2025 w kategorii gmin wiejskich

Laureaci Rankingu Samorządów 2025 w kategorii gmin wiejskich

Foto: Cezary Piwowarski

TOP 10 najlepszych gmin wiejskich uzupełniają: Kobierzyce (woj. dolnośląskie), Rewal (woj. zachodniopomorskie), Michałowice (woj. mazowieckie), Ustronie Morskie (woj. zachodniopomorskie), Tarnowo Podgórne (woj. wielkopolskie), Baranów (woj. wielkopolskie) oraz Radwanice (woj. dolnośląskie).

Kleszczów stawia na zieloną transformację

Kleszczów wysoką pozycję zawdzięcza m.in. maksymalnej punktacji w obszarze „środowisko”. I nic w tym dziwnego, bo kwestie dotyczące transformacji energetycznej gmina traktuje priorytetowo. Realizuje m.in. takie gminne programy, jak: ograniczanie emisji szkodliwych zanieczyszczeń (w ramach którego udzielane jest dofinansowanie), termomodernizacja budynków mieszkalnych, dofinansowanie zakupu i montażu przydomowych oczyszczalni ścieków bytowych (lub przyłączania nieruchomości do gminnej sieci kanalizacyjnej).

Wójt Kleszczowa Dariusz Michałek oprócz „twardych” inwestycji jako najważniejsze inicjatywy wylicza też ciekawe programy społeczne, takie jak projekt „Złota Rączka” (pomoc dla seniorów w drobnych naprawach domowych) czy stypendia dla uczniów i studentów.

Grębocice i Czarnocin inwestują w jakość życia

Z kolei gmina Grębocice, jak również gmina Czarnocin otrzymały w rankingu relatywnie najwięcej punktów w obszarze „społeczeństwo”. Wójt Grębocic Roman Jabłoński jednym tchem wymienia szereg przedsięwzięć realizowanych z myślą o jakości życia mieszkańców. To np. nowoczesna hala sportowa przy szkole podstawowej, dwa nowe przedszkola, nowa remiza OSP, nowa siedziba centrum kultury, czy programy profilaktyki zdrowotnej.

– Dzięki przemyślanej strategii inwestycyjnej i efektywnemu wykorzystaniu środków zewnętrznych gmina Czarnocin umacnia swój potencjał rozwojowy – zaznacza z kolei Mariusz Kozub, wójt Czarnocina. Gmina realizuje szereg programów, w tym rewitalizacji przestrzeni, modernizacji szkół, obiektów sportowych, układu drogowego, czy sieci wodno-kanalizacyjnej. 

Pełne wyniki Rankingu Samorządów 2025 publikujemy na stronie rankingsamarzadow.rp.pl.

Metodologia Rankingu Samorządów Rzeczpospolitej

Organizatorem Rankingu Samorządów jest dziennik „Rzeczpospolita”. Jego zasady ustala niezależna kapituła pod przewodnictwem prof. Jerzego Buzka. W skład kapituły wchodzą przedstawiciele organizacji samorządowych, organizacji pozarządowych oraz przedstawiciele redakcji „Rzeczpospolitej”. 
Zasady ogólne rankingu. Celem Rankingu Samorządów jest ocena skuteczności działań władz miast i gmin na rzecz zrównoważonego rozwoju lokalnych wspólnot. Zrównoważonego, czyli z dbałością o jakość każdego rodzaju kapitału będącego w dyspozycji społeczności lokalnej: ekonomicznego (finansowego i infrastrukturalnego), społecznego oraz środowiskowego. Wraz ze zmieniającą się rzeczywistością i nowymi wyzwaniami wobec władz lokalnych, zmienia się również Ranking Samorządów. W 2025 r. uzupełniliśmy jego formułę o elementy związane z szeroko pojętym bezpieczeństwem, w tym bezpieczeństwem energetycznym. Dostosowaliśmy też układ wskaźników i sposób ich liczenia. Ocenie podlegają wszystkie miasta i gminy w Polsce z wyjątkiem Warszawy, w trzech odrębnych kategoriach: miast na prawach powiatu, gmin miejskich i miejsko-wiejskich oraz gmin wiejskich. 
Kryteria oceny i punktacja. Źródłem danych są publicznie dostępne bazy danych (GUS, resortu finansów, resortu funduszy) oraz odpowiedzi samorządów na pytania ankietowe. Szczegółowe kryteria oceny to blisko 30 wskaźników, obejmujących lata 2022-2024, pogrupowanych w czterech kluczowych obszarach: finanse, infrastruktura, społeczeństwo, środowisko. Suma punktów uzyskanych w tych obszarach decyduje o pozycji w zestawieniu. W obszarze „finanse” oceniamy stabilność finansową i jakość zarządzania lokalnym budżetem (np. poziom dochodów własnych, zadłużenie). Obszar „infrastruktura” obejmuje inwestycje i rozwój infrastruktury komunalnej i transportowej. W obszarze „społeczeństwo” analizujemy działania na rzecz jakości życia mieszkańców i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, zaś obszar „środowisko” dotyczy zaangażowania samorządów w ochronę środowiska oraz transformację energetyczną.

Foto: rp.pl

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Jakie są kluczowe zmiany w formule Rankingu Samorządów na rok 2025?
  • Jakie są główne czynniki wpływające na wysoką pozycję Sopotu w Rankingu Samorządów?
  • Co decyduje o wspólnym sukcesie Łeby i Polanicy-Zdroju w kategorii gmin miejskich i miejsko-wiejskich?
  • Jakie inicjatywy w Kleszczowie szczególnie wpłynęły na jego pozycję lidera wśród gmin wiejskich?
Pozostało jeszcze 97% artykułu

Obecna koalicja rządząca stara się naprawić lokalne finanse, wysupłując z budżetu centralnego duże pieniądze. Łączne dochody miast i gmin w 2024 r. były wyższe aż ok. 20 proc. niż rok wcześniej, ich deficyt spadł do ok. 4 mld zł (z 21 mld zł w 2023 r.). Ale problemy samorządów nie zniknęły z dnia na dzień.

Lokalne budżety wciąż pod presją, wyzwań nie ubywa

Pozostało jeszcze 97% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Ranking Samorządów
Bezpieczeństwo przede wszystkim. Rosną wyzwania dla miast i gmin
Materiał Promocyjny
Twoja gwiazda bliżej niż myślisz — Mercedes Van ProCenter
Ranking Samorządów
Zygmunt Frankiewicz: Polityka wkroczyła do samorządów. To nie służy jakości zarządzania
Ranking Samorządów
Ranking Samorządów 2025: Co mówią nagrodzeni wójtowie, burmistrzowie i prezydenci?
Ranking Samorządów
Liderzy zrównoważonego rozwoju. Znamy wyniki Rankingu Samorządów 2025
Materiał Promocyjny
Cyberprzestępcy zwiększają skalę ataków na urządzenia końcowe – komputery i smartfony
Ranking Samorządów
Gala Rankingu Samorządów 2025. Kto okaże się zwycięzcą?
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama