Paweł Gulewski, prezydent Torunia: Luka oświatowa cały czas rośnie

Ruszyły zapisy na indywidualne szkolenia obronne za pośrednictwem mObywatela. Każdy z nich może skorzystać. A pan zamierza? 

Na początku kwietnia brałem udział w szkoleniu dla starostów i prezydentów z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej w Akademii Pożarniczej. Obejmowało ono kwestie związane z ochroną ludności i obroną cywilną, w tym działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańców w sytuacjach kryzysowych. Szkolenie pozwoliło poszerzyć wiedzę na temat przygotowania miast do ewentualnych zagrożeń, lepszego zarządzania kryzysowego oraz koordynacji działań w sytuacjach awaryjnych. Była to też doskonała okazja, aby wymienić się doświadczeniami z włodarzami innych miast.

Uważam, że edukacja i przygotowanie mieszkańców na różne sytuacje kryzysowe to niezwykle ważna sprawa, a działanie MON to świetna inicjatywa, która pozwala nam wszystkim lepiej przygotować się na ewentualne zagrożenia. Zamierzam skorzystać z tego rozwiązania i zachęcam do tego samego mieszkańców, jak i pracowników Urzędu Miasta.

Toruń otrzymał ok. 18,5 mln zł z Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej. Na co będą przeznaczone te środki?

W ramach realizacji Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na lata 2025-2026 otrzymaliśmy dotację m.in. na opracowanie koncepcji przygotowania miejsc doraźnego schronienia w 18 obiektach użyteczności publicznej. W ramach tego programu do tej pory wpłynęło do nas prawie 13,8 mln zł. Obecnie realizowane są postępowania przetargowe, w  tym na zakup agregatów prądotwórczych, UPS-ów, łączności, dronów, defibrylatorów, pomp do wody.

Opracowywana jest też koncepcja przystosowania obiektów na miejsca doraźnego schronienia oraz zakup środków i materiałów dla zabezpieczenia i ochrony mieszkańców w sytuacjach kryzysowych. Wydział Ochrony Ludności prowadzi postępowanie związane z zakupem syren alarmowych, które zostaną wymienione i zainstalowane w nowych lokalizacjach, ze względu na rozwój przestrzenny Torunia. W 2026 r. chcemy szkolić mieszkańców z zakresu obrony cywilnej.

Z danych Najwyższej Izby Kontroli w 2024 r. wynika, że w województwie kujawsko-pomorskim zabezpieczenie dla cywili w postaci miejsc schronienia, schronów czy też obiektów ukrycia jest przygotowane dla 2 proc. mieszkańców. W samym Toruniu jest podobnie?

Obecnie prowadzona jest ewidencja budowli ochronnych. Podejmowane przez nas w ostatnich kilku latach działania sprawiły, że odsetek mieszkańców, którym zapewniono miejsca w budowlach ochronnych, ukryciach do doraźnego przygotowania – sukcesywnie wzrastał. W raporcie wskazano, że w budowlach ochronnych zapewniono miejsce schronienia dla 4,5 proc. mieszkańców, natomiast w ukryciach do doraźnego przygotowania ten wskaźnik wyniósł prawie 18 proc. Od początku roku prowadzimy intensywne działania w zakresie ponownej weryfikacji budowli ochronnych oraz miejsc doraźnego schronienia.

Czytaj więcej

Ranking Samorządów

Zygmunt Frankiewicz: Polityka wkroczyła do samorządów. To nie służy jakości zarządzania

Odporność państwa bierze się z siły lokalnej. Rola samorządów jest absolutnie nie do przecenienia...

A planowane są inwestycje związane z modernizacją takich miejsc czy budową nowych? 

W połowie listopada pojawiły się już odpowiednie przepisy wykonawcze do ustawy, które znacznie ułatwiają dalsze prace. Rozmawiamy z partnerami zagranicznymi, którzy już mają  doświadczenie w realizacji tego typu projektów, m.in. z Finami i przedstawicielami szwajcarskich firm, przy jednoczesnym planowaniu budowy.

Co jeszcze miasto robi, by podnieść odporność na różnego rodzaju sytuacje kryzysowe?

Podejmujemy wiele działań, by podnieść naszą odporność na sytuacje kryzysowe. Na początku roku wydaliśmy dwie broszury informacyjne, w których poruszaliśmy m.in. zagadnienia związane z ochroną ludności, obroną cywilną i bezpieczeństwem. Są cały czas dostępne na stronie internetowej miasta. A jeszcze w tym roku planujemy wydanie specjalnego dodatku w lokalnej prasie na ten temat. 

Bardzo ważne są szkolenia, które przeprowadzamy we współpracy m.in. ze Strażą Miejską, a które obejmują tematy z zakresu bezpieczeństwa, a także szkolenia z samoobrony, w tym dla kobiet. Na bieżąco reagujemy na zgłoszenia mieszkańców, monitorujemy sytuację we współpracy ze służbami i omawiamy kluczowe kwestie na cyklicznych spotkaniach komisji bezpieczeństwa.

Zmieńmy trochę temat. W 2025 r. Toruń przeznaczy rekordowe 496,6 mln zł na inwestycje. Najwięcej środków trafia na budowę dróg, mieszkań komunalnych, modernizację szkół i ochronę zdrowia. A na inwestycje związane ze środowiskiem starczyło?

Po pierwsze, kontynuujemy zadania z budżetu obywatelskiego, na które przeznaczamy blisko 580 tysięcy złotych. Wśród nich znajdują się rozbudowa parku na Bydgoskim Przedmieściu, zieleń na wejściu do Parku Miejskiego od strony ul. Konopnickiej, zieleń ozdobna w ul. Zdrojowej w Czerniewicach, nowe ławki kamienne przy Kamiennym Kręgu, kwitnące wiśnie wokół Starówki oraz aleja drzew wzdłuż ul. Strobanda. To wszystko ma na celu poprawę jakości życia i estetyki naszego miasta.

Kolejną ważną „zieloną” inwestycją są zielone korytarze Torunia, z łącznym kosztem 520 tysięcy złotych. To kluczowe działania mające na celu rozwój zieleni i poprawę przepuszczalności terenu. Warto także podkreślić nasze działania w zakresie tworzenia parków kieszonkowych, na które przeznaczyliśmy aż 3,7 miliona złotych, a znaczną część stanowiły środki zewnętrzne, które pozyskaliśmy na ich realizację. Stworzyliśmy też dwa mikrolasy metodą Miyawaki, co pozwoliło na lepsze zagospodarowanie niewielkich przestrzeni i wprowadzenie nowych zróżnicowanych elementów zieleni.

W budżecie na ten rok ok. 10 mln zł było przeznaczone na tzw. zielone miasto, z czego połowa na „ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu”. Co się kryje pod tym sformułowaniem?

To kilka kluczowych działań. Po pierwsze, realizujemy program likwidacji niskiej emisji. Zawarliśmy 144 umowy, rozliczyliśmy dotacje na ponad 1,3 miliona złotych, przeznaczone na wymianę nieefektywnych i nieekologicznych źródeł ogrzewania na bardziej przyjazne środowisku, jak ogrzewanie gazowe, pompy ciepła czy podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej. Inwestujemy w małą retencję – zawarliśmy 19 umów na kwotę ponad 143 tysiące złotych, które pozwalają na zakup i montaż zbiorników retencyjnych i systemów nawadniania, co pomaga w zatrzymywaniu wody opadowej i ograniczaniu efektu miejskiej wyspy ciepła.

Dbamy o likwidację azbestu – w 2025 r. z terenu Torunia usunięto aż 82,42 ton azbestu. Nie zapominamy też o monitorowaniu jakości powietrza. Utrzymujemy 50 czujników, w tym pięć tablic LED, które na bieżąco informują mieszkańców o stanie powietrza w mieście.

Czytaj więcej

Okiem samorządowca

Prezydent Gdańska: W programie ochrony ludności kluczowa jest edukacja mieszkańców

Miejsca schronienia są oczywiście istotne, ale najważniejsze, żebyśmy wszyscy wiedzieli, jak zach...

Część ciepła w mieście dostarcza Geoterma Toruń, z którą samo miasto nie ma nic wspólnego, ale mieszkańcy skarżą się na wysokie opłaty. A tylko niespełna 1 proc. ciepła pochodzi z ciepłowni biogazowej należącej do Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania. Tego miejskiego ciepła może być więcej?

Zarządcą systemu ciepłowniczego w mieście jest PGE Toruń, które dąży do zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w systemie ciepłowniczym, aby zapewnić mieszkańcom bezpieczeństwo cieplne i zrównoważony rozwój. Obecnie około 7-8 proc. ciepła pochodzi z geotermii, więc jej wpływ na ceny ciepła jest niewielki. Poza tym ceny ciepła regulowane są przez Urząd Regulacji Energetyki, który zatwierdza taryfy dla każdego wytwórcy.

W ramach podpisanego w grudniu 2024 r. listu intencyjnego wspólnie z Toruńskimi Wodociągami współpracujemy z PGE Toruń nad innowacyjnymi rozwiązaniami, takimi jak pozyskiwanie ciepła ze ścieków, co ma sprawić większe „zazielenienie” systemu. Planowana jest budowa wielkoskalowych pomp ciepła, które będą wykorzystywać oczyszczone ścieki z toruńskiej oczyszczalni jako dolne źródło ciepła. To pozwoli na utrzymanie przez toruński system statusu efektywnego energetycznie.

MPO planuje zabudowę nowego silnika gazowego, by zwiększyć wykorzystanie dostępnego biogazu z ciepłowni biogazowej. PGE Toruń deklaruje chęć zakupu całego ciepła wyprodukowanego w tej instalacji. W ten sposób Toruń dołącza do nielicznych miast w Polsce, które opierają system ciepłowniczy na połączeniu gazu i odnawialnych źródeł energii.

W tym roku do władz lokalnych popłynęło więcej pieniędzy z budżetu państwa, ale z drugiej strony obcięto tzw. kroplówki, które trafiały do miast i gmin na różne inwestycje. Toruń wyszedł na tym na plus?

Zmiana sposobu finansowania jednostek samorządu terytorialnego od 1 stycznia br. nie rozwiązała podstawowego problemu, jaki stanowi niedoszacowanie kosztów funkcjonowania systemu edukacji. Do 2024 r. wpływy z subwencji oświatowej i dotacji przedszkolnej pokrywały ok. 70 proc. wydatków bieżących, jakie na finansowanie oświaty przeznaczamy w Toruniu. Pod rządami nowej ustawy o dochodach jst, obowiązującej od tego roku, jest podobnie. Skalkulowana przez Ministerstwo Finansów kwota potrzeb oświatowych stanowi ok. 70 proc. wydatków na oświatę. W przypadku Torunia, tzw. „luka oświatowa” w tym roku wyniosła 257 mln zł, a w przyszłym będzie jeszcze większa. Szacujemy, że wyniesie aż 276 mln zł.

Zmiana zasad „naliczania” dochodów z PIT, CIT i subwencji dla samorządów Toruniowi nie przyniosła realnych korzyści. 2025 r. jest bardzo dobry dla finansów Torunia. Na działalności bieżącej wypracowujemy solidną nadwyżkę, ponieważ w planowaniu 2025 r. wykorzystaliśmy „kroplówkę” z roku poprzedniego.

Patrząc na założenia budżetu miasta, czy 2026 r. nadal będzie rokiem inwestycji? Jakie ważne projekty, zwłaszcza związane z transportem publicznym czy środowiskiem, zostaną zrealizowane w przyszłym roku?

W przyszłym roku chcemy zrealizować kilkadziesiąt większych i mniejszych inwestycji w naszym mieście. Największą, o której mówiłem jeszcze w kampanii wyborczej, jest przebudowa ul. Olsztyńskiej. Udało nam się pozyskać na ten cel rekordowe 53 mln zł z subwencji ogólnej budżetu państwa. Zakładamy, że na przełomie pierwszego i drugiego kwartału 2026 r. rozpoczną się prace. Powstanie zupełnie nowy układ drogowy. To dwa kilometry podwójnej drogi dwa na dwa, z bardzo dużym obiektem inżynieryjnym, czyli wiaduktem nad linią kolejową Nasielsk-Toruń Wschodni.

Przed nami znaczące inwestycje w transport publiczny. Pozyskaliśmy 225 mln zł na rozwój ekologicznej komunikacji miejskiej w Toruniu. Modernizujemy torowiska, kupujemy nowoczesne niskopodłogowe tramwaje. Na ulice miasta wyjadą nowoczesne autobusy elektryczne. Pierwsze 10 pojazdów pojawi się już pod koniec listopada. Już teraz po toruńskich torach jeździ testowy tramwaj z bydgoskiej Pesy.

A jeśli chodzi o środowisko, to można wymienić prace przy Strudze Toruńskiej wraz z rekultywacją zbiornika Kaszownik, o który od lat pytali mieszkańcy. To też rewitalizacja zabytkowego parku na Bydgoskim Przedmieściu, zagospodarowanie terenu zieleni pomiędzy skwerem Lucjana Broniewicza i Placem Rapackiego, przebudowa dawnej poligonowej wieży ciśnień na cele Centrum Aktywności Lokalnej. I wiele innych.