Reklama
Rozwiń

Samorządy: rząd daje za mało na edukację. „Ogromna luka wpisana w system”

Związek Miast Polskich alarmuje w sprawie dramatycznego niedofinansowania oświaty, a resort edukacji ponownie chce przeznaczyć na realizację zadań wyraźnie mniej od rzeczywistych kosztów. Samorządy mają domagać się co najmniej 17 mld zł natychmiastowej kroplówki.

Publikacja: 01.07.2025 18:31

Samorządowcy wskazują na krytyczny stan oświaty, pogłębiony przez rosnące niedofinansowanie z budżet

Samorządowcy wskazują na krytyczny stan oświaty, pogłębiony przez rosnące niedofinansowanie z budżetu państwa

Foto: Adobe Stock

Ministerstwo Edukacji Narodowej w projekcie rozporządzenia na 2026 rok szacuje kwotę potrzeb oświatowych na około 111,5 mld zł, co oznacza wzrost o 8,9 mld zł (8,6 proc.) w porównaniu z rokiem 2025. Standard A, czyli kwota subwencji na jednego ucznia, ma wynieść około 9752 zł, wzrastając o 3,6 proc. (czyli ok. 337 zł) w stosunku do bieżącego roku.

Ile rząd wyda na oświatę w 2026 r.?

– 111 mld zł, które zostały zapisane w projekcie na przyszły rok, to zdecydowanie za mało – komentuje jednak Marek Wójcik, ekspert Związku Miast Polskich, współsekretarz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, cytowany przez Portal Samorządowy. – Chcemy jeszcze w tym roku dodatkowo 17 mld zł na edukację, więc ta kwota potrzeb na 2026 r. musi być dużo większa – wyjaśnia.

Czytaj więcej

Wakacje z kulturą lub na sportowo. Miejska oferta dla dzieci

Związek Miast Polskich dopiero co, podczas czerwcowego Zgromadzenia Ogólnego ZMP, przyjął stanowisko w sprawie potrzeby zasadniczych zmian w funkcjonowaniu i finansowaniu polskiej oświaty. Samorządowcy wskazują na jej krytyczny stan, pogłębiony przez rosnące niedofinansowanie z budżetu państwa. Chcą, by subwencjonowanie oświaty z budżetu wynosiło ok. 3 proc. PKB, a nie jak obecnie – ok. 2 proc. PKB.

Ile samorządy dokładają do edukacji 

Analizy ZMP pokazują, że od 2016 roku luka finansowa w oświacie (czyli kwota subwencji, której brakuje na pokrycie wydatków bieżących) rosła o około 3-4 mld zł rocznie. Obecnie wynosi już zatrważające około 40 mld zł. Ciekawe przy tym, że mimo iż w 2024 roku rząd koalicyjny wprowadził korzystne dla samorządów zmiany w systemie ich finansowania, sytuacja w edukacji nie uległa poprawie. Dlaczego?

– Do odpowiedniej ustawy wpisano konkretną kwotę potrzeb finansowych w oświacie, a która jest i ma być co roku waloryzowana. Problem polega jednak na tym, że ta kwota wciąż nie odzwierciedla rzeczywistych wydatków bieżących ponoszonych przez samorządy na realizację zadań edukacyjnych – mówi nam Andrzej Porawski, dyrektor biura ZMP. – A to oznacza, że 40-miliardowa luka finansowa niejako została wpisana w system na stałe – dodaje.

Jakie faktyczne koszty oświaty ponoszą samorządy 

Rządzący argumentują, że państwo jedynie dofinansowuje oświatowe zadania własne samorządów, więc nie musi pokrywać 100 proc. kosztów. Samorządowcy ripostują przypominając, że kiedy jednostki samorządu terytorialnego przejmowały to zadanie, dofinansowanie z budżetu państwa sięgało 89 proc. wydatków bieżących, podczas gdy obecnie nie przekracza 72 proc.

Czytaj więcej

Czy możliwe jest nowe życie dla małych szkół? Duże pieniądze dla samorządów

– Dlatego domagamy się zmian i poważnej rozmowy – podkreśla Andrzej Porawski. Związek Miast Polskich nie oczekuje natychmiastowego przekazania 40 mld zł, ale chce takich rozwiązań, by luka finansowa w oświacie przynajmniej dalej nie rosła. – Konieczne jest ustalenie standardu zadań oświatowych dofinansowywanych z budżetu państwa oraz określenie faktycznych kosztów tych zadań, ponieważ obecne kwoty są „wyciągnięte z kapelusza”. Niestety takiej rozmowy nowy resort edukacji niestety nie podjął w ogóle – zaznacza Porawski. 

Ministerstwo Edukacji Narodowej w projekcie rozporządzenia na 2026 rok szacuje kwotę potrzeb oświatowych na około 111,5 mld zł, co oznacza wzrost o 8,9 mld zł (8,6 proc.) w porównaniu z rokiem 2025. Standard A, czyli kwota subwencji na jednego ucznia, ma wynieść około 9752 zł, wzrastając o 3,6 proc. (czyli ok. 337 zł) w stosunku do bieżącego roku.

Ile rząd wyda na oświatę w 2026 r.?

Pozostało jeszcze 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Z regionów
Samorządy inwestują w magazyny zielonej energii. Dzięki wsparciu z funduszy UE
Z regionów
Jak samorządy są przygotowane na sytuacje kryzysowe?
Z regionów
Jaka jest odporność samorządów? Dzięki nowej analizie każdy może to sprawdzić
Z regionów
Zabytki nie są dla lokalnych władz kłopotem, ale bywają poważnym wyzwaniem
Z regionów
Nie trzeba jechać daleko. Miejskie kąpieliska polecają się na wypoczynek