20 lat samorządów w Unii Europejskiej. Jakie wyzwania na przyszłość

Dzięki silnym samorządom, Polska należy do krajów najlepiej wykorzystujących fundusze UE. Po ośmiu latach rządów PiS, lokalne wspólnoty potrzebują wzmocnienia, by stawić czoła nadchodzącym wyzwaniom.

Publikacja: 25.03.2024 17:20

Debata w trakcie gali "Samorządy Rzeczpospolitej. 20 lat Polski w UE"

Debata w trakcie gali "Samorządy Rzeczpospolitej. 20 lat Polski w UE"

Foto: Artur Ettinger

- Zrobiliście państwo rzecz niezwykłą, to dzięki samorządom przynależne nam środki unijne Polska wykorzystała wręcz znakomicie – mówił Maciej Maciejowski, prezes Gremi Media, wydawcy „Rzeczpospolitej”, podczas poniedziałkowej gali „Samorządy Rzeczpospolitej. 20 lat Polski w UE”.

- Pokazaliście niezwykłą sprawczość, którą odczuwają mieszkańcy miast i gmin. To sprawczość jest waszą siłą – podkreślał prezes.

Głęboka transformacja samorządów dzięki funduszom unijnym

Profesor Paweł Swianiewicz zaznaczył, że rola samorządów w wykorzystaniu funduszy UE była i jest wyjątkowa. – Przesądziła o tym decentralizacja. W odróżnieniu od programów rządowych, w regionalnych programach, zarządzanych przez samorządy szczebla wojewódzkiego, tylko w minimalnym stopniu widać było klientelizm, nawet w województwach zarządzanych przez PiS – mówił profesor.

Czytaj więcej

20 lat Polski w UE. "Rzeczpospolita" wyróżnia samorządy

Zaznaczył jednocześnie, że obecność samorządów w UE to potężny zastrzyk pieniędzy, ale też ogromna zmiana jakościowa w rozwoju lokalnym. – To razem pozwoliło na przechodzenie od etapu płytkiej absorpcji do głębszej transformacji samorządów – podkreślał Paweł Swianiewicz.

Bezpieczeństwo przede wszystkim. Jakie wyzwania dla samorządów na nadchodzące dekady? 

Po 20 latach członkostwa w UE rodzi się oczywiście pytanie: co dalej? Uczestnicy dwóch debat podczas naszej gali podkreślali, że wyzwań na następne dekady nie brakuje.

Jerzy Buzek, były premier RP i przewodniczący kapituły Rankingu Samorządów podkreślał, że jednym z największych wyzwań może być organizacja obrony cywilnej, w związku zagrożeniami dla bezpieczeństwa militarnego Polski i Europy. Buzek zauważył, że pewna część działań w tym obszarze musi być realizowana na poziomie samorządów.

Czytaj więcej

Minister finansów: System finansowania samorządów wymaga radykalnej zmiany

Według Jerzego Buzka równie dużym wyzwaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, czy szerzej klimatycznego, a w końcu zdrowotnego Polaków. Jak zauważali uczestnicy debaty, cześć z tych zadań można realizować przy współfinansowaniu funduszy UE, jednak dużą część trzeba będzie sfinansować ze środków własnych.

Postulaty do rządu: reforma samorządowych finansów i oświaty

- Samorząd terytorialny jest odpowiedzialny za realizację mniej więcej połowy praw człowieka – prawa do mieszkania, do zaopatrzenia w podstawowe dobra, prawa do oświaty, kultury, wypoczynku, przemieszczania się, itp. – wyliczał Andrzej Porawski, dyrektor generalny Związku Miast Polskich. – Zmiany ustrojowe w Polsce muszą polegać na tym, by samorządy mogły samodzielnie realizować te kluczowe zadania i obowiązki – apelował Porawski.

Debata w trakcie gali "Samorządy Rzeczpospolitej. 20 lat Polski w UE"

Debata w trakcie gali "Samorządy Rzeczpospolitej. 20 lat Polski w UE"

Artur Ettinger

Wśród postulatów do nowego rządu znalazły się też oczywiście te dotyczące kompleksowej reformy finansów samorządów, zrujnowanych po zmianach podatkowych Polskiego Ładu, czy reforma systemu oświaty.

- Znajdujemy się w niesamowitym bałaganie pozostawiony przez osiem lat rządów PiS – mówił Jacek Karnowski, były prezydent Sopotu, obecnie poseł z ramienia KO. – Jeśli chodzi o relacje na linii rząd-samorząd, o współpracę z resortem finansów, który zapowiedział zmiany w finansowaniu JST, atmosfera jest dobra. Ale trzeba poczekać na konkrety – zaznaczył Karnowski.

- Zrobiliście państwo rzecz niezwykłą, to dzięki samorządom przynależne nam środki unijne Polska wykorzystała wręcz znakomicie – mówił Maciej Maciejowski, prezes Gremi Media, wydawcy „Rzeczpospolitej”, podczas poniedziałkowej gali „Samorządy Rzeczpospolitej. 20 lat Polski w UE”.

- Pokazaliście niezwykłą sprawczość, którą odczuwają mieszkańcy miast i gmin. To sprawczość jest waszą siłą – podkreślał prezes.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Z regionów
Wybory samorządowe 2024. Niektórzy kandydaci w II turze walczyli tylko ze sobą
Z regionów
Smart City: Jakie są wyzwania dla rozwoju technologicznego miast
Z regionów
Wójt, który wygrał wybory jednym głosem: U nas każdy głos się liczy
Z regionów
Wybory samorządowe 2024: Koniec z wieloletnimi prezydentami i burmistrzami
Z regionów
Wybory samorządowe 2024: Ilu posłów zostanie prezydentami?