Fundacja Batorego od lat liczby autorski indeks samorządności. W ciągu ostatnich lat znacząco się zmniejszył z ponad 73 pkt w 2014 r. do niespełna 52 pkt w 2022 r. Indeks uwzględnia komponenty szacujące autonomię zadaniową i finansową oraz siłę polityczną i ustrojową gmin i miast na prawach powiatu.
Edwin Bendyk, prezes Fundacji Batorego, przypomniał te wyniki na spotkaniu komisji sejmowej samorządu terytorialnego. Parlamentarzyści, przedstawiciele rządu oraz reprezentanci korporacji samorządowych dyskutowali na niej o propozycjach zmian w relacji władze centralne – władze samorządowe. Samorządowcy i część posłów uważają, że w ostatnich latach znacząco ograniczono swobodę samorządności w Polsce. Zdaniem E. Bendyka kluczami do wzmocnienia samorządności są: silnie umocowana formalnie reprezentacja władz samorządowych w procesie legislacyjnym, zmiana nadzoru wojewodów, wzmocnienie finansów samorządowych, wzmocnienie demokracji lokalnej. Jego zdaniem wśród najpilniejszych działań w tych zakresie jest reforma Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, zmiany w nadzorze wojewodów nad JST oraz reforma systemu finansów samorządowych.
Czytaj więcej
Kalendarz wyborczy sprawił, że nadchodzące wybory zyskują szczególne znaczenie. To nie tylko rywa...
Wzmocnienie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego
Eksperci Fundacji zaprezentowali zmiany, które powinny ich zdaniem dotyczyć Komisji Wspólnej. Mają przygotowany projekt nowelizacji ustawy o KWRiST.
Komisja ma mieć prawo (istniejące, choć nie obowiązujące) opiniowania wszystkich projektów legislacyjnych, możliwość wystąpienia do każdego ministra z propozycjami zmian legislacyjnych. Fundacja Batorego proponuje możliwość przedłużenia konsultacji społecznych do 60 lub 90 dni. Komisja ma mieć także dostęp do ekspertów Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego (Fundacja proponuje reformę instytutu, przekształcenie NIST-u w centrum myśli strategicznej o samorządzie). Ważna częścią zmian ma być uporządkowanie kwestii reprezentacji. W projekcie zaproponowano wymogi, które ma spełniać organizacja samorządowa, aby mogła wystawić członka do Komisji Wspólnej:
