"Wielkie miasta jak odkurzacz". Wciąż są powiaty z bezrobociem ponad 20 proc.

Przy przeciętnej stopie bezrobocia rejestrowanego wynoszącej w styczniu 5,5 proc., w 79 powiatach wynosi ona dwa razy więcej, a w czterech – jest nawet cztery razy wyższa niż przeciętna, bo wynosi co najmniej 20 proc. To dwa powiaty województwa podkarpackiego: leski i brzozowski oraz jeden na Warmii i Mazurach – bartoszewski i „lider” – powiat szydłowiecki (26 proc.) na Mazowszu.

Jest też 31 powiatów (a więc więcej niż co dziesiąty), w którym bezrobocie jest symboliczne, bo równe 2,7 proc. lub niższe, czyli połowę lub mniej przeciętnego. To głównie wielkie miasta i powiaty z nimi sąsiadujące.

Tam, gdzie jest trudno

Najtrudniejsza sytuacja, i to od kilkudziesięciu już lat, jest w powiatach, czy jeszcze mniejszych gminach, w których albo nigdy nie było i nie ma dużych firm, albo były, ale zbankrutowały.

Od kilkudziesięciu lat najwyższe statystycznie bezrobocie jest w powiecie szydłowieckim na Mazowszu. Tadeusz Piętkowski, dyrektor tamtejszego powiatowego urzędu pracy, przypomina, że ludzie w Szydłowcu mieszkali, a pracowali w okolicznych cementowniach. Gdy te zamknięto, okazało się, że mieszkańcy powiatu nie mają gdzie pracować.

– Młodzi wyjechali za granicę, ponad 1200 osób w rejestrach to osoby długotrwale bezrobotne – tłumaczy dyrektor. I dodaje, że zdarzają się jednak większe oferty pracy z firm. – Ostatnio poszukiwani byli frezerzy, tokarze, operatorzy maszyn. Przeprowadziliśmy trzy miesięczne szkolenia, ale przecież w tym czasie nie wyszkoli się tokarza, który powinien znać się na rysunku technicznym, by móc samodzielnie pracować. Tego na takim kursie się nie nauczy – mówi szef PUP. Przyznaje, że część osób wciąż rejestruje się, ponieważ w ten sposób chce korzystać bezpłatnie z publicznej służby zdrowia. Jego zdaniem częścią programu poprawy sytuacji na trudnych rynkach pracy powinno być przywrócenie szkolnictwa zawodowego.

Czytaj więcej

Finanse w regionach

Kryzys najbardziej może dotknąć obszarów poza metropoliami

Recesja w Polsce uderzy również w gospodarki lokalne. Samorządowcy zapowiadają duże inwestycje i wsparcie dla firm z funduszy UE.

Wysokie, choć niespełna 20-proc., bezrobocie jest także w powiatach: radomskim, przysuckim i makowieckim. – Jesteśmy środkiem wianuszka z wysoką stopą bezrobocia – zwraca uwagę Tadeusz Piętkowski.

– Wielkie miasta działają na pobliskie lokalne rynki pracy jak odkurzacz – uważa Maciej Frączak, ekonomista z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. – Firmy czy instytucje wolą mieć siedziby w wielkich miastach, a zatrudniają pracowników z ościennych terenów.

Ekonomista uważa, że dla diagnozy, ale też dla planów poprawy sytuacji na lokalnym rynku pracy, powinna być znana stopa zatrudnienia, a nie tylko bezrobocia. – Tej się systematycznie ani nie podaje, ani nie bada. Jak samorządy mogą realizować politykę zatrudnienia, jeśli nie mają najważniejszej informacji, jaka część z mieszkańców pracuje? – zastanawia się ekonomista.

Młodzi są mobilni

Artur Kurcoń, dyrektor powiatowego urzędu pracy w Lesku tłumaczy, że stopa bezrobocia zmienia się wyraźnie co pół roku: rośnie jesienią, spada wiosną. Przyczyna jest prosta: wiele osób zarabia na turystyce, a ta w Bieszczadach jest sezonowa. – Powiat kiedyś był turystyczno-rolniczy, teraz jest turystyczny. Na naszym terenie przeważają mikrofirmy zatrudniające dwie, trzy osoby – relacjonuje.

Także tu dla części osób ważne jest, by mieć zagwarantowane ubezpieczenie zdrowotne.

Czytaj więcej

Rynek pracy

Ważne zmiany na mapie regionalnego bezrobocia

W czerwcu bezrobocie spadło nawet w województwie warmińsko-mazurskim, gdzie problem wciąż jest największy – wynika z danych resortu rodziny i polityki społecznej.

Młodzi ludzie chętnie i powszechnie korzystają również z bonu na zasiedlenie. To świadczenie w wysokości 200 proc. przeciętnego wynagrodzenia wspomagającego osiedlenie się w miejscowościach położonych ponad 80 km od miejsca stałego zamieszkania, w których osoby bezrobotne dostają pracę. – Często są to miasta, w których młodzi ludzie studiowali – dodaje dyrektor Kurcoń.

Podobnie dzieje się w powiecie bartoszyckim. – Zainteresowanie pożyczkami na rozpoczęcie działalności gospodarczej jest tak duże, że musieliśmy na jakiś czas zawiesić program – przyznaje Anna Konowrocka, szefowa powiatowego urzędu pracy. Dla firm zaś ważne jest to, że mogą otrzymać dofinansowanie na wyposażenie miejsca pracy.

Różne przyczyny rejestracji

Tak jak część osób rejestruje się w pośredniakach, ponieważ obawia się, że miałaby inaczej kłopoty z korzystaniem z opieki zdrowotnej, tak część – głównie młodzi – rejestruje się, bo mają plan na swoją zawodową przyszłość i chcą skorzystać z finansowych możliwości, które są przeznaczone tylko dla bezrobotnych. To przede wszystkim właśnie pożyczki (zamieniające się w dotacje) na prowadzenie mikrobiznesu czy bony na zasiedlanie.

W styczniowych statystykach dane na temat liczby osób, które skorzystały z takiej pomocy, wyglądają skromnie, ponieważ większość PUP czeka na uzyskanie pieniędzy z nowej unijnej perspektywy finansowej. Urzędy otrzymują pieniądze głównie z dwóch źródeł: Funduszu Pracy oraz dotacji UE. Albo same składają wnioski o granty, albo działają w ramach programów przygotowanych i zarządzanych przez wojewódzkie urzędy pracy.

Anna Karaszewska, szefowa prywatnej agencji Jobs First, która z powodzeniem od lat przeprowadza programy aktywizacji trudnych grup na rynku pracy, uważa, że potrzebne są inne metody współpracy z bezrobotnymi. – Rzeczywista indywidualna pomoc, dostosowanie metod działania, form pomocy do możliwości i umiejętności osoby bezrobotnej – wylicza. Zastrzega przy tym, że praca z osobą długotrwale bezrobotną, zanim ona sama zacznie się zastanawiać, co umie i jak chciałaby pracować, zwykle trwa kilka miesięcy.