Rola roweru na wyższym poziomie strategicznym

Rafał Glazik reprezentuje Polską Unię Mobilności Aktywnej, jest też ekspertem Unii Metropolii Polskich do spraw mobilności. W wystąpieniu podkreślił, że 70 procent Polaków korzysta z rowerów, traktując je jako środek transportu. To niebagatelna liczba, która wymaga odpowiedniego wsparcia infrastrukturalnego i strategicznego planowania.

To, co ma tu znaczenie, to fakt, że Unia Europejska przeznacza ogromne środki na rozwój infrastruktury rowerowej. Glazik przytoczył dane, z których wynika, że w perspektywie finansowej 2021-2027 Komisja Europejska dedykuje aż 6 miliardów euro na politykę rowerową. Ten wzrost w porównaniu do poprzednich lat jest imponujący. Glazik wspomniał sytuację Francji, która dziś znana jest z zaawansowanej infrastruktury rowerowej i nadal przeznacza ogromne kwoty na dofinansowanie zakupu rowerów przez mieszkańców.

Perspektywa, w jakiej znajduje się Polska, również jest obiecująca, gdyż nasz kraj może skorzystać z ogromnej puli środków unijnych. Według Glazika, Polska może liczyć na aż 778 milionów euro na rozwój infrastruktury rowerowej. Jest to szansa, którą należy wykorzystać w pełni. Nie można jednak zapominać o zobowiązaniach, jakie wiążą się z tym wsparciem finansowym. Komisja Europejska zatwierdziła deklarację, która mówi o konieczności – do 2030 roku – dwukrotnego zwiększenia liczby przejechanych rowerem kilometrów. Ten ambitny cel wymaga odpowiednich inwestycji i działań.

Polska na ścieżce rozwoju rowerowej infrastruktury

Dyrektor Rafał Glazik przybliżył ważne zagadnienia dotyczące finansowania polityki rowerowej w Unii Europejskiej oraz roli Polski w kontekście wykorzystania tych środków. Zwrócił mianowicie uwagę na istotne zmiany w alokacji środków na politykę rowerową w ostatnich latach. Mimo że w poprzedniej perspektywie finansowej na ten cel przeznaczono 2 miliardy euro, to późniejsze negocjacje doprowadziły do znacznego zwiększenia tej kwoty. Obecnie Komisja Europejska dedykuje aż 6 miliardów euro na politykę rowerową. To ogromny krok naprzód w promowaniu mobilności przyjaznej dla rowerzystów.

Jednakże, - zaznaczył dyrektor Glazik - nie wszystkie te środki są wykorzystywane w sposób optymalny. Prawie półtora miliarda euro zostało już wydane przez inne kraje członkowskie. A to świadczy o różnicach w efektywności przygotowania projektów oraz priorytetach poszczególnych krajów. Polska, według Glazika, znajduje się gdzieś w połowie stawki pod względem wydatków na politykę rowerową na jednego mieszkańca. To oznacza, że mimo znaczącego wzrostu funduszy unijnych, istnieje jeszcze pole do poprawy w efektywnym wykorzystaniu tych środków.

Warto zauważyć, że niektóre kraje, jak Irlandia czy Norwegia, inwestują w politykę rowerową znacznie większe sumy na jednego mieszkańca. To świadczy o ich zaangażowaniu w rozwój tej formy transportu oraz o świadomości korzyści płynących z promocji mobilności przyjaznej dla rowerzystów.

W kontekście różnorodnych programów dofinansowania, jak np. programy socjalne, wydatki na politykę rowerową mogą wydawać się niewielkie. Jednakże, jak zauważył Glazik, ta inwestycja ma potencjał, żeby przynieść znaczące korzyści dla zdrowia publicznego, środowiska naturalnego oraz ogólnej jakości życia mieszkańców.

Wyzwania i perspektywy

Podstawowym narzędziem w promowaniu i rozwijaniu infrastruktury rowerowej na poziomie krajowy są krajowe strategie rowerowe. Glazik przedstawił mapę z 2022 roku, na której różnymi kolorami zaznaczono stopień zaawansowania poszczególnych krajów w realizacji swoich strategii. Polska, razem z Białorusią, Litwą i Rosją, znajduje się w grupie krajów, które nie rozpoczęły jeszcze prac nad krajową strategią rowerową. Ta sytuacja, jak wspomniał Glazik, stawia Polskę w niekorzystnym świetle, szczególnie w kontekście porównania z innymi krajami Europy Środkowo-Wschodniej, które działania w tym zakresie już podejmują.

Wśród innych krajów, które wdrażają strategie rowerowe, Glazik wyróżnił Francję jako przykład lidera w dziedzinie wsparcia zakupu rowerów elektrycznych i towarowych oraz wykorzystania zachęt podatkowych. To właśnie tego typu inicjatywy mają potencjał zwiększenia liczby przejechanych kilometrów rowerem i promowania bardziej ekologicznych form transportu.

W kontekście polskiego rynku rowerowego, dyrektor zwrócił uwagę na brak programów wsparcia dla zakupu rowerów elektrycznych. Porównując Polskę z innymi krajami europejskimi, gdzie takie programy są już stosowane, wydaje się, że Polska znajduje się w tyle. Nawet na poziomie regionalnym, jak zauważył Glazik, brakuje spójnych programów wsparcia zakupu rowerów elektrycznych. Jako przykład podał inicjatywę województwa podlaskiego, które przygotowało program wsparcia, ale jeszcze go nie wdrożyło.