Informacja o budżecie gminy w skrzynce pocztowej, ale w... Szwecji
Szwedzkie samorządy chcą by obywatele wiedzieli co one robią: wysyłają mieszkańcom informacje o realizacji budżetów, a w sprawie ważnych inwestycji prowadzą konsultacje.
W gestii władz gmin jest opieka przedszkolna, szkolnictwo podstawowe, średnie i specjalne. Gminy troszczą się o niepełnosprawnych, którym przysługuje opłacany przez samorząd opiekun. Osoby starsze mają prawo do domów opieki. Dobrze rozwinięte jest budownictwo komunalne, realizowane przez spółki powołane przez miasta lub prywatne przedsiębiorstwa działające na ich zlecenie. Inne dziedziny aktywności gminy to m.in. infrastruktura, woda, ścieki, ochrona środowiska oraz transport lokalny.
Samorząd nie prowadzi urzędów pracy, pomoc bezrobotnym spoczywa bowiem na państwie. Większość budżetu gmin (67 proc.) stanowią wpływy z tzw. podatku komunalnego. Jest on ustalany przez każdą gminę i jest częścią podatku dochodowego, jaki płaci każdy mieszkaniec. W zależności od sytuacji ekonomicznej rada gminy może zwiększać lub zmniejszać wysokość tego obciążenia. Inna ważna pozycja w budżetach gmin to ogólne i celowe dotacje od państwa (18 proc.).
Do najważniejszych zadań samorządów województw należy opieka zdrowotna, w tym prowadzenie szpitali, a także regionalna komunikacja publiczna. Największą pozycję w budżetach województw, 46 proc., stanowiło w 2012 roku finansowanie specjalistycznej opieki zdrowotnej, w tym szpitali. Na podstawową opiekę zdrowotną (przychodnie) przeznacza się 16 proc. budżetu. Leczenie chorób psychicznych oraz zapewnienie komunikacji regionalnej pochłania po 7 proc. rocznych wydatków. Głównym źródłem dochodów województw (71 proc. budżetu) jest podatek wojewódzki, który podobnie jak gminny, jest ustalany przez radę, i jest częścią podatku dochodowego.
