- Nadal brak bowiem ustawowego systemu kaucyjnego, który samorządy miałyby lub mogłyby wdrożyć jako element składowy systemu odbioru odpadów od mieszkańców. Urządzenia takie są jednak w Poznaniu obecne w ramach oddolnych inicjatyw. Pojawiają się zarówno w otwartej przestrzeni publicznej, jak i w sklepach – mówi Katarzyna Jauksz-Zalewska, zastępca dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Poznania.
W Olsztynie od końca czerwca są ekomaty, w których mieszkańcy mogą oddać plastikowe butelki i puszki. Tylko w lipcu olsztynianie do maszyny w Malwie oddali ponad 4,3 tys. butelek plastikowych PET oraz niemal 700 aluminiowych puszek.
Z kolei w Kalinie urządzenie przyjęło ponad 10 tys. plastikowych butelek PET i ponad 2,1 tys. puszek. Łącznie za 14 tys. plastikowych butelek oraz 2,8 tys. puszek olsztynianie uzyskali około 855 zł rabatu na zakupy. A do końca sierpnia do obu automatów trafiło łącznie niemal 40,2 tys. opakowań.
Czytaj więcej
Coraz częściej miasta realizujące ekologiczne projekty decydują się na uruchomienie tzw. śmieciomatów lub recyklomatów.
Klienci, którzy włożyły do ekomatów butelki i puszki odebrały w sklepach Społem bonus o wartości prawie 1,5 tys. zł. Od września bonus za pozostawienie w automatach butelki bądź puszki jest jeszcze wyższy. Wynosi 25 groszy, zamiast dotychczasowych pięciu. - Liczymy, że zainteresowanie automatami będzie jeszcze większe - mówi Zdzisław Zdanowski, dyrektor Wydziału Środowiska Urzędu Miasta Olsztyna.
Nagrody za opakowania
Olszyn nie jest jedynym miastem, gdzie stoją takie urządzenia. Pierwsze recyklomaty pojawiły się w stolicy w połowie 2019 roku. Warszawa otrzymała je od firmy Coca-Cola i Fundacji Nasza Ziemia.
- W zamian za wrzucone puszki oraz plastikowe lub szklane butelki mieszkańcy otrzymują ECO-punkty wymienne na nagrody – m.in. zniżki na kawę, bilety do teatru czy prenumeratę czasopism – mówi Marlena Salwowska, ze stołecznego ratusza.
Obecnie działa 10 takich automatów. Dodatkowo część warszawskich dzielnic niezależnie postawiła na swoim terenie podobne urządzenia. Tak jest np. Pradze-Południe, Targówku czy Bielanach.
W Krakowie do niedawna były cztery śmieciomaty. - Trzy finansowane z Budżetu Obywatelskiego, jeden należący do MPO, ustawiony jest w Lamusowni – wylicza Dagmara Chylewska-Olech, z krakowskiego magistratu.
Pozyskiwanie sponsorów przez instytucje nauki, kultury i sportu
„Śmieciomaty z nagrodami” - to zwycięski projekt, który powstał w ramach Budżetu Obywatelskiego z 2019. Ten pomysł opracowany został na bazie programu lojalnościowego, który pozwolił w zamian za regularną segregację niepotrzebnych odpadów, otrzymać atrakcyjne ekologiczne gadżety.
W ramach projektu na terenie Krakowa stanęły trzy urządzenia. - Za wrzucanie do śmieciomatów zużytych butelek plastikowych po napojach i puszek aluminiowych po napojach mieszkańcy zbierali ECO-punkty i w zamian za to mogli odebrać m.in. plecaki bawełniane, kubki bambusowe z przykrywką czy piórniki z korka lub bawełniane worki dla dzieci.
Projekt był jednoroczny. Zakończył się we wrześniu tego roku. - Przeszkodą do zwiększania liczby butelkomatów jest brak przepisów regulujących kwestie finansowania oraz brak ogólnokrajowego systemu kaucyjnego, który umożliwiłby sfinansowanie zakupu i obsługi większej liczby automatów, które są bardzo drogie - przyznaje Dagmara Chylewska-Olech.
Mieszkańcy chcą automatów do opakowań
Obecnie Miasto Poznań nie prowadzi własnego systemu zbiórki butelek i puszek w oparciu o automaty. - W dalszym ciągu brak bowiem ustawowego systemu kaucyjnego, który samorządy miałyby lub mogłyby wdrożyć jako element składowy systemu odbioru odpadów od mieszkańców – mówi dyr. Katarzyna Jauksz-Zalewska.
Ale takie urządzenia są jednak w Poznaniu, w ramach oddolnych inicjatyw. Pojawiają się zarówno w otwartej przestrzeni publicznej, jak i w sklepach.
- Każdorazowo odbywa się to na mocy indywidualnych umów dzierżawy terenu, bądź w ramach działalności danego punktu. Katalog premiowania jest tu wprowadzany przez danego operatora, a miasto w nim nie uczestniczy – dodaje urzędniczka.
Zapewnia, że kwestia ewentualnego rozwijania tego kierunku przez miasto pozostaje otwarta i jest ściśle zależna od zmian ustawowych i przyjęcia przez Sejm ustawy o rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP).
- Obecnie tworzymy system gospodarowania odpadami, w ramach którego obok zwykłych koszy na drobne odpady mają być też ustawiane specjalne zestawy do selektywnej zbiórki m.in. puszek i butelek. System zbiórki jest więc systematycznie rozwijany – dodaje Jauksz-Zalewska.
W Katowicach puszki i butelki plastikowe nie mają osobnych punktów.
- W ramach miejskiej segregacji odpadów do ich pobierania służą żółte pojemniki przy budynkach wielorodzinnych oraz dedykowane worki dla domów jednorodzinnych. Zbiórkę selektywną odpadów prowadzi Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej. W najbliższym czasie nie mamy planów zmiany obecnego rozwiązania – mówi Krzysztof Kaczorowski, z biura prasowego katowickiego ratusza.
Jak podają samorządowcy Ministerstwo Klimatu planuje przedstawić propozycje przepisów wprowadzających system kaucyjny wraz z przepisami o rozszerzonej odpowiedzialności producentów (ROP). Ma to nastąpić do końca tego roku.
