Nowy azbest

W Krakowie samorządowcy zakładają, że subit pozostał w przynajmniej 40 różnych placówkach na terenie gminy. Aktywiści ze stowarzyszenia Ulepszamy Kraków żądają – jak najszybszego usunięcia toksycznej substancji. - Pozbycie się zagrożenia trzeba potraktować jak priorytet. Dzieci w Krakowie są już narażone na wiele szkodliwych czynników jak chociażby smog – napisali we wniosku do władz miasta. Subit to bitumiczna substancja klejąca zawierająca benzopiren. Przez fachowców nazywany jest bombą z opóźnionym zapłonem, „nowym azbestem”. Dla ludzi jest groźny nie tylko dlatego, że nawet po kilkudziesięciu latach od zastosowania cuchnie a jego „zapach” jest nie do usunięcia, ale też głównie dlatego że może wywoływać różne dolegliwości i choroby np. nowotwory . W Polsce dopiero w 1996 roku na mocy zarządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez materiały budowlane, urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, subit został uznany za s szkodliwy i wycofany z użytku wewnątrz budynków.

Jak usunąć

W większości krajów UE jeszcze w latach 80. zaczęto wprowadzać systemowe metody likwidacji subitu. W Polsce tak się nie stało. - Ani Światowa Organizacja Zdrowia, ani Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, czy Główny Inspektor Sanitarny nie wydały żadnych zaleceń dotyczących konieczności usunięcia subitu z pomieszczeń – mówi Małgorzata Tabaszewska z biura prasowego krakowskiego magistratu. Nigdy też nie przeprowadzono inwentaryzacji miejsc, gdzie subit był używany. Dlatego też samorząd Krakowa nie jest też w stanie podać, w ilu szkołach czy placówkach oświatowych subit został użyty w przeszłości i gdzie pozostał do dziś. – Szacujemy, że to ok. 40 miejsc – mówi Dariusz Nowak, rzecznik krakowskiego magistratu. Podobny problem mają inne samorządy. – Niestety nie posiadamy takich danych – odpowiada Aleksandra Grzelak z biura prasowego warszawskiego magistratu, zapytana w ilu szkołach stolicy może znajdować się subit.

Nie ma danych

W podobnym tonie wypowiadają się przedstawiciele innych samorządów np. Poznania, Wrocławia czy Lublina. - Biorąc pod uwagę standardy obowiązujące do końca lat 80., mocowanie parkietu przy użyciu subitu było jedną z możliwych technologii stosowanych w budownictwie i zapewne w placówkach oświatowych znajdujących się na terenie Poznania materiał ten również był wykorzystywany. Niestety, Wydział Oświaty nie dysponuje danymi, w ilu placówkach ten materiał użyto i w ilu placówkach może jeszcze występować – mówi Przemysław Foligowski , dyrektor Wydziału Oświaty Urzędu Miasta Poznania.

W żadnym z miast nie istnieje kompleksowy program usuwania subitu. Samorządy nie mając jasnych wytycznych dot. usuwania preparatu po prostu nie opracowały takich programów. – Z tego co wiemy, w niektórych miastach np. w zasobach spółdzielni mieszkaniowych subit usuwany był interwencyjnie wtedy gdy lokatorom mieszkań dawały się we znaki pozostałości subitu – tłumaczy Dariusz Nowak, rzecznik krakowskiego magistratu. Wyjaśnia, że zazwyczaj było to w przypadkach gdy parkiety wypaczały się i rozszczelniały. Przez szczeliny wydobywał się wtedy zwietrzały, ciemny pył z subitu i charakterystyczny zapach smoły. – Lokatorzy starali się tych niedogodności pozbyć. Bywało, że wtedy dopiero dowiadywali się, na czym ułożona jest ich podłoga i oczywiści najczęściej starali się natychmiast subit usunąć – dodaje.

W budynkach dminnych

W przypadku budynków gminnych – szkół, sal gimnastycznych subit najczęściej jest usuwany na bieżąco, przy okazji zaplanowanych i prowadzonych remontów oraz przebudów placówek oświatowych. - W salach gimnastycznych naszych miejskich szkół stosowana jest zazwyczaj tzw. ślepa podłoga montowana na drewnianych podwójnych legarach, do której przybijany był następnie parkiet – mówi Monika Głazik z Biura Prasowego w Kancelarii Prezydenta Miasta Lublin. W Poznaniu na przestrzeni lat w wielu szkołach stare posadzki parkietowe zostały wymienione na nowe, wykonane w innych technologiach, z użyciem nowych materiałów. - Ze względów praktycznych parkiety zastąpiono posadzkami wykonanymi z materiałów ceramicznych, wykładzin obiektowych lub paneli podłogowych – dodaje Przemysław Foligowski z Wydziału Oświaty Urzędu Miasta Poznania. W krakowskich jednostkach oświatowych remonty i modernizacje wykonuje się systematycznie Średnio w ciągu roku realizowanych jest ponad 500 tego typu zadań. Podczas remontów jest także wymieniana podłoga i oczywiście usuwany subit. Jednak aktywiści ze stowarzyszenia Ulepszamy Kraków uważają, że to za mało i usuwanie toksycznej substancji potrwa zbyt długo. Zaapelowali do miasta o stworzenie specjalnego programu usuwania rakotwórczej substancji a wcześniej wykonanie inwentaryzacji miejsc gdzie został użyty subit. - W korespondencji jaką prowadziłem z miastem brakowało konkretnych deklaracji, a pojawiło się jedynie bardzo ogólne zapewnienie, że przy okazji innych remontów subit będzie usuwany z budynków. Urzędnicy nie sprecyzowali jednak kiedy to nastąpi – mówi Krzysztof Kwarciak z Ulepszamy Kraków. Wygląda więc na to, że na usunięcie subitu krakowianie jeszcze trochę poczekają.