Kraina kosmicznych technologii

Jedną z atrakcji Święta Województwa Lubuskiego, które zaplanowano na 25 czerwca w Parku Mużakowskim w Łęknicy, będzie prezentacja technologii, które powstają w zielonogórskiej, innowacyjnej, polskiej spółce Hertz Systems. Firma, która działa na rynku od 27 lat, a od ponad dwudziestu specjalizuje się w technologiach kosmicznych, przede wszystkim w nawigacji satelitarnej, synchronizacji czasu oraz w systemach komunikacyjnych. Spółka należy do Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego. Jej dyrektor generalny Zygmunt R. Trzaskowski jest także członkiem Rady Polskiej Agencji Kosmicznej.

– W czasie święta pokażemy ciekawe projekty, w których bierzemy udział oraz przedstawimy nasz potencjał – zachęca Magdalena Puszkarska z Hertz System. Wpisuje się to doskonale w hasło święta – „Natura – Nauka – Kosmos”.

Projekt satelita

Dlaczego warto je poznać? Bo jest to jedna z firm, która uczestniczy w projekcie budowy polskiego satelity SAT-AIS-PL. Zielonogórscy inżynierowie pracują teraz nad opracowaniem modułu komunikacji pomiędzy satelitą niskoorbitalnym a stacją naziemną.

SAT-AIS-PL będzie pierwszym komercyjnym satelitą, którego wykonanie zlecono polskiemu konsorcjum przemysłowo-naukowemu. Na jego czele stanęła spółka Creotech Instruments z Piaseczna. W skład konsorcjum, oprócz zielonogórskiej spółki Hertz Systems, wchodzą także inne, innowacyjne firmy i instytuty badawcze: Atos Polska, Śląskie Centrum Naukowo-Technologiczne Przemysłu Lotniczego, Centrum Badań Kosmicznych PAN, Instytut Łączności i  Akademia Morska w Gdyni.

Projekt jest realizowany na zlecenie Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Prace potrwają przynajmniej siedem lat. Do końca pierwszego kwartału 2017 roku ma powstać projekt misji satelity, stworzona zostanie także architektura podsystemów. W latach 2017-2020 zostanie zbudowany prototyp systemu, a dopiero w kolejnym kroku właściwy satelita, który zostanie wyniesiony na orbitę.

Zadaniem systemu SAT-AIS-PL będzie zbieranie informacji z automatycznego systemu identyfikacji statków (AIS), który służy do monitorowania i nadzoru bezpieczeństwa ruchu morskiego. Z danych z systemu będą mogły korzystać urzędy morskie, wojsko, straż graniczna, morskie służby poszukiwawcze czy służby specjalne różnych krajów. Projekt SAT-AIS-PL to satelita o masie około 40 kg z odbiornikiem sygnałów z transponderów AIS zainstalowanych na jednostkach morskich, naziemna stacja łączności, centrum kontroli lotu i sterowania oraz terminal danych AIS. Wszystkie naziemne elementy infrastruktury zostaną zlokalizowane w Polsce.

Automatyczny System Identyfikacji (AIS) pozwala na śledzenia statków i zapobiegania ich kolizji. Opracowano go, aby identyfikował i dostarczał informacji o bieżącej pozycji statków i stacji brzegowych. Sygnały AIS są odbierane przez urządzenia zainstalowane na innych statkach lub stacjach brzegowych.

Znak czasu

Komercyjny satelita to tylko jeden z projektów, nad którymi pracują zielonogórscy inżynierowie. Firma jest także jedynym polskim producentem wojskowych systemów GPS z modułem SAASM. W ubiegłym roku spółka otrzymała nagrodę PARP w kategorii Technologia Kosmiczna. Firma zgłosiła do konkursu PARP technologię RDFTS, która dotyczy wzorca czasu możliwego do zastosowania na statkach kosmicznych. Wyróżnione urządzenie może być wykorzystywane na satelitach niskoorbitalnych (właśnie takich, który jest tworzony przez konsorcjum). Jak opisuje Magda Puszkarska obecnie realizowana jest pierwsza faza projektu, która ma się zakończyć określeniem wymagań stawianych takiemu urządzeniu oraz „opracowaniem wstępnej architektury zewnętrznie dyscyplinowanego modułu czasu i częstotliwości dedykowanego dla statków kosmicznych”. Hertz Systems jest głównym wykonawcą projektu, podwykonawcą jest Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.

Naukowcy prowadzą także prace nad systemem monitorowania zakłóceń GNSS. Znajdzie on zastosowanie głównie na lotniskach, węzłach autostrad i wszędzie tam, gdzie dokładność sygnału nawigacji satelitarnej jest ważna, a gdzie może wystąpić celowe lub przypadkowe jej zakłócanie. Jak opisuje Magdalena Puszkarska chodzi o zapobieganie zjawisku tzw. jammingu, czyli celowego zagłuszania sygnałów nawigacji satelitarnej.

Kosmos i zwierzęta

Ciekawym, wdrożonym niedawno projektem jest system do monitorowania transportu zwierząt. Pomysł został zaaprobowany przez Europejską Agencję Kosmiczną, która wsparła zielonogórską firmę kwotą 200 tysięcy euro. Z efektów pracy już korzystają firmy w Polsce.

Rozwiązanie ułatwia przestrzeganie unijnych dyrektyw związanych z humanitarnym transportem zwierząt w Europie. Urządzenie, które bazuje na systemach satelitarnych, przesyła informacje do kierowcy i właściciela przedsiębiorstwa transportowego. Monitoruje np. temperaturę, w jakiej przewożone są zwierzęta, pozwala zweryfikować, którym autem przewożone jest konkretne zwierzę, ile czasu trwa transport i czy przerwy były zgodne z zaleceniami UE.