Maratończyk musi być cierpliwy

Rz: Zacznijmy od porażki. Próbował pan sił w biegach narciarskich, ale coś poszło nie tak.

Henryk Szost: Zacząłem się w to bawić dopiero w wieku 17–18 lat i nie mogłem złapać techniki. Mimo dużej wytrzymałości organizmu moje starty nie wychodziły zbyt dobrze. Zniechęciłem się.

Wtedy zapadła decyzja o bieganiu?

Wtedy w ogóle skończyłem ze sportem. Postanowiłem, że zajmę się szkołą, postawię na inne zainteresowania. Ale trener, który wcześniej ze mną pracował w Muszynie, skąd pochodzę, podpowiedział, że coraz popularniejsze stają się biegi górskie. A ja w okresie przygotowawczym do nart bardzo lubiłem biegać w okolicach Jaworzyny Krynickiej. Jeżeli nie narty, to może spróbujmy biegów górskich, pomyślałem. I odpaliło. Pierwszy taki bieg zaliczyłem w Dukli koło Krosna i od razu zająłem miejsce na podium. To były młodzieżowe mistrzostwa Polski – wychwycili mnie tam ludzie zajmujący się biegami górskimi i postanowiłem, że pójdę w tym kierunku. Na zasadzie zabawy.

Później przyszły biegi uliczne.

Tu już można było trochę zarobić. Im dalej, tym lepiej mi szło. W końcu poczułem, że mogę z tego żyć. Po drodze startowałem jeszcze na bieżni. Zdobywałem medale mistrzostw Polski na 5 i 10 tysięcy metrów. Moja droga biegła trochę na opak, bo zazwyczaj to z bieżni przechodzi się do biegów ulicznych. Ale i tak wciąż wiedziałem, że będę biegać maraton. Byłem do tego predysponowany.

A te inne zainteresowania, które zagrażały sportowi?

„Zagrażały” to za duże słowo. W wieku 17–18 lat trudno się zdecydować na to, co będziesz robić przez całe życie. Miałem swoje zainteresowania. Była hodowla gołębi pocztowych – wspólnie z tatą, który do dziś się tym zajmuje. No i łowiectwo. Byłem takim „dzieckiem lasu”, dużo czasu tam spędzałem. W końcu postawiłem na bieganie, ale ono wcale nie jest czymś, bez czego nie mógłbym się obejść. Nauczyłem się traktować je jako sposób zarabiania, jako coś, co może mi pomóc w życiu.

W maratonie zadebiutował pan w 2007 roku, zostając wicemistrzem Polski.

Mistrzostwa w 2007 nie były zbyt udane. Lepiej było rok później na tej samej trasie, w Dębnie. Zdobyłem mistrzostwo Polski z czasem 2.11:59. A 2.12 dawało minimum olimpijskie.

Niezły początek kariery – od razu igrzyska.

To był sukces, chociaż byłem wtedy totalnie początkującym maratończykiem, podczas gdy ludzie przygotowują się do igrzysk przez całe życie. Start w Pekinie był moim trzecim maratonem w życiu. Odbywał się przy dużej wilgotności i bardzo wysokiej temperaturze. Odchorowałem ten bieg, warunki dały mi się we znaki. Po igrzyskach trafiłem do szpitala, żeby dojść do siebie. Nie mogę zaliczyć tego startu do udanych – 34. miejsce, dokładnie w połowie stawki. Zapłaciłem za swoją ułańską fantazję.

Cztery lata później w Londynie było lepiej. Był pan dziewiąty i najlepszy z Europejczyków. Czy Afryka jest w zasięgu Europy?

Zobaczymy, jak IAAF zachowa się wobec praktyk dopingowych dość powszechnie stosowanych w Kenii. Tamtejsi sportowcy i ich menedżerowie muszą nauczyć się, że nie tędy droga. Na razie kenijscy działacze dostali szansę na ukrócenie procederu. W ciągu dwóch miesięcy mieli uporządkować swoje sprawy, w przeciwnym razie zawodnicy nie zostaną dopuszczeni do igrzysk. Termin upłynął w lutym, dostali dodatkowe dwa miesiące. Moim zdaniem wykluczenie Kenii byłoby całkowicie uzasadnione – w ostatnich latach zawieszono około 40 kenijskich biegaczy – nie wiem, czy jest inne państwo w podobnej sytuacji. A że do tej pory zazwyczaj dwóch z trzech czołowych zawodników na maratońskim podium pochodziło z Kenii, więc można powiedzieć, że szanse na dogonienie Afryki byłyby nieco większe.

Ile maratonów pan już przebiegł?

Nie liczę… Około 18. Do tego kilka nieskończonych, o których chciałbym zapomnieć. Chociaż w ostatnich latach tych gorszych właściwie nie było. Nie ukończyłem mistrzostw Europy w 2014 roku, ale to było spowodowane chorobą i kontuzją, wycofałem się koło 30. kilometra.

Który bieg był najważniejszy? Ten w Japonii przed czterema laty, kiedy bił pan rekord Polski?

To był rzeczywiście bardzo dobry start – 2.07:29 – a po nim przyszło kilka równie wartościowych wyników w granicach 2.08–2.10. Te cztery lata ogólnie były bardzo dobre. A ja mam 34 lata, to świetny wiek dla maratończyka, więc przede mną jeszcze kilka lat dobrego biegania.

Jak wygląda rekord Polski na tle innych krajów europejskich?

Dość dobrze, w Europie nie ma wielu wyników w granicach 2.06–2.07. Rekord Europy jest o tylko o minutę lepszy od mojego. Rekord Niemiec z ubiegłego roku to 2.08:33.

Może olimpijski maraton w Rio okaże się najważniejszy?

Warunki nie będą korzystne – najlepiej biegać w takim klimacie, w którym się żyje. Zapowiada się około 26 stopni, w dodatku start planowany jest około godziny 10–11, co jest nieporozumieniem. W takich warunkach bieg powinien się zacząć o 7 rano. Ale Brazylijczycy mają bardzo dobrych zawodników i upatrują szansy dla siebie.

Możemy pogdybać? Jak wyglądają pańskie szanse na papierze?

W maratonie tabele rzadko przekładają się na wyniki w imprezach rangi mistrzowskiej. W Londynie wygrał Ugandyjczyk Stephen Kiprotich – facet, który w ogóle nie był brany pod uwagę. Tu nie da się przewidzieć tak jak w sprincie – że jak Usain Bolt się nie przewróci, to wygra. Mówimy o ponadwugodzinnym wysiłku, w tym czasie wszystko się może zdarzyć.

Na przykład?

Liderzy, którzy próbują czasem „szarpać”, rozbić grupę, zostawiają dużo sił na początku czy w środku biegu. Inni zawodnicy na dobrym poziomie potrafią to wykorzystać w końcowej fazie.

Ma pan nowego trenera – Zbigniewa Króla. Ryzykowna zmiana tuż przed igrzyskami.

Ryzykowana, ale chciałem zmienić coś w treningu. Coś, co pomogłoby mi wskoczyć na wyższy poziom. I gdybym miał wymienić jedną rzecz, nad jaką intensywnie teraz pracujemy, byłaby to siła biegowa.

Jest pan żołnierzem w Wojskowym Zespole Sportowym Sił Powietrznych w Poznaniu. Nadal w stopniu starszego szeregowego?

Tak, od dziewięciu lat… Dobrze by było awansować, czekam na kaprala. Maratończyk musi być cierpliwy.

Jak to? Tyle medali i nic?

Wojsko nie rozdaje już awansów za osiągnięcia, ma inne priorytety. I tak bardzo pomaga mi w sporcie – zarówno Wojskowy Zespół Sportowy, jak i klub WKS Grunwald Poznań. Nie śmiem domagać się jeszcze awansu.