Nowe miasta to: Pruszcz, Izbica, Lutomiersk, Bolimów, Cegłów, Nowe Miasto, Jedlnia-Letnisko, Iwaniska, Kaczory i Olsztyn w powiecie częstochowskim. Część z tych miejscowości zostanie miastem ponownie, po wielu latach bycia wsią.
– Olsztyn był miastem królewskim do 1870 roku. Prawa miejskie zabrał nam car za karę. Za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym. Nasz zamek strzegł kiedyś granic Rzeczpospolitej. Była to jedna z największych twierdz obronnych zniszczona dopiero przez Szwedów podczas Potopu – mówi nam Tomasz Kucharski, wójt gminy Olsztyn pod Częstochową.
Z kolei Lutomiersk posiadał prawa miejskie od 1274 r. Nadał je Leszek Czarny, książę sieradzki.
– A w 1870 Lutomiersk stracił prawa miejskie, w wyniku represji carskich po powstaniu styczniowym – podaje Sylwia Kosińska-Beda z Urzędu Gminy Lutomiersk.
Wieś, która czuje się miastem
Ale nie wszystkie miejscowości miały w przeszłości prawa miejskie. Tak jest choćby w przypadku mazowieckiej Jedlni-Letnisko. Nigdy nie była to jednak typowa wieś.