Wykluczeni z życia przez lata

Są w Polsce powiaty, w których trzeba przejść 10 km pieszo, by dojść na przystanek autobusowy. A tam jedno połączenie na dzień…

Prawie 14 mln osób w Polsce  doświadcza tzw. wykluczenia transportowego. To np. problem z dojazdem do pracy, lekarza, szkoły, a nawet brak jakiejkolwiek możliwości wyjazdu z własnej miejscowości. Dziś do 26 proc. sołectw w Polsce nie dociera jakikolwiek transport publiczny. – Brak dobrych połączeń transportowych i komunikacji publicznej jest jednym z powodów umierania miast – alarmują eksperci.

Z raportu „Niepotrzebny region. Wykluczenie transportowe Małopolski wschodniej” przygotowanego przez ekspertów Klubu Jagiellońskiego wynika, że liczba mieszkańców Nowego Sącza w ciągu 20 lat może się zmniejszyć z tego powodu o blisko 11 tys. To nie jest problem tylko jednej miejscowości.

A przecież od lat to kierowcy twierdzą, że ich życie nie jest łatwe. To co mają powiedzieć pasażerowie publicznego transportu zbiorowego? Mieszkańcy mniejszych i większych miast i miasteczek? Wprawdzie rząd podejmuje próby zmiany tego stanu rzeczy, ale dotychczasowe skutki tych działań są marne. Dowód? Pierwszy projekt noweli ustawy o publicznym transporcie drogowym nosi datę 23 lutego 2018 r. Od tamtego czasu  był wielokrotnie zmieniany. W marcu tego roku opublikowany został kolejny projekt zmian.

Co proponuje rząd? Obligatoryjny zakres planowania przewozów mocno się w nim skurczył. Zniknęły zapisy o połączeniach pomiędzy siedzibami władz powiatów i pomiędzy stolicą powiatu a stolicami gmin. Plany transportowe, poza samorządami organizującymi komunikację miejską, muszą teraz tworzyć tylko województwa. Powiatom usunięto wiele obowiązków transportowych, choć przecież – według rządowych zapowiedzi – to one mają reaktywować połączenia autobusowe.

Racje samorządów

Co o propozycjach rządu myślą samorządowcy? Związek Województw RP: „Projekt przypisuje obowiązek zorganizowania publicznego transportu zbiorowego wyłącznie marszałkom województw w zakresie wojewódzkich przewozów, a tym samym zmusza się samorządy do finansowania takich linii komunikacyjnych ze środków publicznych”.

CZYTAJ TAKŻE: Lokalny transport: pieniądze nie wystarczą

– W naszej ocenie decyzja dotycząca uruchomienia przewozów wojewódzkich powinna zostać w delegacji dla organów, które będą odpowiedzialne za ich organizację i finansowanie na podstawie uchwalonych planów zrównoważonego rozwoju. Wykluczenie wykonywania przewozów komercyjnych w ramach przewozów wojewódzkich spowoduje naruszenie oraz ograniczenie praw przedsiębiorców wynikających z art. 22 konstytucji oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – uważa Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego.

Marszałek województwa dolnośląskiego z niepokojem obserwuje zmiany wprowadzające przymusowe utrzymanie rozdrobnienia rynku przewozów autobusowych i znacznie utrudniające poprawę jakości taboru, a także podające w wątpliwość ekonomiczną sens zakupu nowych autobusów przez przewoźników – w połączeniu z wprowadzeniem szczególnych preferencji dla obecnie funkcjonujących przewoźników (niezależnie od jakości świadczonych przez nich usług) zahamuje rozwój jakościowy drogowego przewozu osób.

PKS-y w odstawkę

Oznacza to utrwalenie oraz pogłębienie różnic między transportem powiatowym i gminnym a transportem miejskim i kolejowym. Niektórzy samorządowcy zwracają też uwagę na potencjalnie niebezpieczne dla przewoźników i operatorów niedopowiedzenie przekazania „innych informacji związanych z przewozem osób”, co jest praktycznie nieograniczonym narzędziem służącym do pozyskiwania informacji od operatorów i przewoźników.

W Małopolsce z kolei przypominają, że plan transportowy jest aktem prawa miejscowego, którego uchwalenie, a także wprowadzenie w nim zmian wymaga stosowania określonej procedury. Nie należy więc w nich określać planowanych rozkładów jazdy, które ulegają częstym zmianom.

Kolejny z marszałków podkreśla, że biorąc pod uwagę, iż gminy średnio w 2017 r. udzielały zezwoleń na trzy linie komunikacyjne, na obszarze gmin nie ma w ogóle pola do konkurencji i podstawowym problemem jest znalezienie jednego przewoźnika, który podjąłby się przewozów. Z tego też względu system powinien dopuszczać na obszarze gmin możliwość ustanowienia strefy prawa wyłącznego, co pozwoliłoby zagwarantować stabilność pracy przewozowej chociażby jednemu przewoźnikowi, a mieszkańcom względną stabilizację połączeń komunikacyjnych.