Projekty w ramach ZIT realizowane są zgodnie z prawem, ale wolno

Opóźnienia w przygotowaniu i realizacji zintegrowanych inwestycji terytorialnych powodują zwłokę w wykorzystaniu funduszy europejskich – stwierdziła NIK.

Publikacja: 26.07.2019 16:24

?Parkingi Park & Ride powstają w wielu miastach. Szczególnie potrzebne są m.in. w Warszawie

?Parkingi Park & Ride powstają w wielu miastach. Szczególnie potrzebne są m.in. w Warszawie

Foto: mat.pras.

Zintegrowane inwestycje terytorialne działają prawie dobrze. Prawie – bo na każdym etapie decyzyjnym Najwyższa Izba Kontroli odnotowała opóźnienia. Realizowane jest 24 ZIT w ramach regionalnych programów operacyjnych (RPO). Obszar, na którym realizowany jest ZIT, uzgodniony był wspólnie przez samorząd województwa oraz zainteresowane gminy. ZIT mają pomóc m.in. w: usprawnieniu transportu w ramach obszaru funkcjonalnego, likwidacji skutków degradacji obszarów miejskich, poprawie stanu środowiska naturalnego.

""

Fotolia

regiony.rp.pl

Najwyższa Izba Kontroli pierwszy raz kontrolowała ten nowy unijny instrument polityki spójności. Z kontroli wynika, że zintegrowane inwestycje terytorialne na ogół realizuje się zgodnie z przepisami, niestety z opóźnieniami w przygotowaniu i realizacji. Przebieg prac nad strategiami ZIT był długotrwały, wystąpiły opóźnienia zarówno w ich przygotowaniu przez związki ZIT, jak i w ich opiniowaniu przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju oraz instytucje zarządzające RPO. W skrajnym przypadku okres opiniowania przez ministerstwo wyniósł nawet 234 dni.

CZYTAJ TAKŻE: Nieczystości nie są dobrze pilnowane

Również prace przygotowawcze i wdrożeniowe ZIT prowadzone były zbyt wolno, a współpraca między IZ RPO i związkami ZIT, jak również współpraca miast i gmin w samych związkach niekiedy szwankowała – ustaliła NIK. Największe opóźnienie pomiędzy zatwierdzeniem przez Komisję Europejską danego RPO a rozpoczęciem realizacji ZIT wyniosło półtora roku.

Na realizację ZIT w ramach 16 RPO przeznaczono łącznie 13 117 mln zł. W poszczególnych województwach przeznaczono od 3 proc. (województwo warmińsko-mazurskie) do 23 proc. (województwo śląskie) środków na realizację danego RPO. Mimo stworzenia systemu wyboru projektów ZIT zgodnego z przepisami nie udało się uniknąć błędów przy wyborze tych projektów. Instytucje zarządzające RPO dokonywały niekiedy wyborów projektów z naruszeniem procedury – bez udziału przedstawicieli związku ZIT bądź przed zatwierdzeniem strategii ZIT. Również na tym etapie stwierdzono opóźnienia w dokonywaniu ocen wniosków o dofinansowanie, co zwalniało tempo realizacji ZIT. Z ustaleń pokontrolnych NIK wynika, że realizacja samych projektów w ramach ZIT także następowała często z opóźnieniami, które wynikały z przedłużających się procedur przetargowych, konieczności ich powtarzania z powodu składania ofert z cenami wyższymi niż oszacowane wartości, problemów z wykonaniem poszczególnych etapów zadań czy z nieprawidłowej realizacji inwestycji skutkującej rozwiązaniem umowy z wykonawcą. Problemy te miały najczęściej bezpośredni wpływ na wzrost kosztów realizacji projektów. Niezgodność z harmonogramami realizacji ZIT i opóźnienia na różnych etapach realizacji ZIT to najczęstsza nieprawidłowość – stwierdziła NIK.

CZYTAJ TAKŻE: Apele nie pomogą: wszyscy czekają na nowe prawo

W ramach ZIT objętych przez NIK kontrolą realizowano przedsięwzięcia dotyczące m.in. budowy obiektów typu „parkuj i jedź”, modernizacji energetycznej budynków, budowy zintegrowanych węzłów przesiadkowych czy uzbrojenia terenów inwestycyjnych. Kontrolę przeprowadzono w 19 jednostkach realizujących zadania w zakresie ZIT, tj. w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, sześciu urzędach marszałkowskich, sześciu związkach ZIT oraz u sześciu beneficjentów projektów realizowanych w ramach ZIT w sześciu województwach.

Zintegrowane inwestycje terytorialne działają prawie dobrze. Prawie – bo na każdym etapie decyzyjnym Najwyższa Izba Kontroli odnotowała opóźnienia. Realizowane jest 24 ZIT w ramach regionalnych programów operacyjnych (RPO). Obszar, na którym realizowany jest ZIT, uzgodniony był wspólnie przez samorząd województwa oraz zainteresowane gminy. ZIT mają pomóc m.in. w: usprawnieniu transportu w ramach obszaru funkcjonalnego, likwidacji skutków degradacji obszarów miejskich, poprawie stanu środowiska naturalnego.

Najwyższa Izba Kontroli pierwszy raz kontrolowała ten nowy unijny instrument polityki spójności. Z kontroli wynika, że zintegrowane inwestycje terytorialne na ogół realizuje się zgodnie z przepisami, niestety z opóźnieniami w przygotowaniu i realizacji. Przebieg prac nad strategiami ZIT był długotrwały, wystąpiły opóźnienia zarówno w ich przygotowaniu przez związki ZIT, jak i w ich opiniowaniu przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju oraz instytucje zarządzające RPO. W skrajnym przypadku okres opiniowania przez ministerstwo wyniósł nawet 234 dni.

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Prawo w regionach
Powódź odsłoniła zagmatwanie prawa w Polsce
Prawo w regionach
Powódź w Polsce. Trzeba zmienić prawo, by skrócić odbudowę po wielkiej wodzie?
Prawo w regionach
Wiatraki na lądzie z nowymi problemami
Prawo w regionach
Jak sprawić, by imigranci stali się sąsiadami Polaków
Prawo w regionach
Południe Polski może najszybciej dodawać nowe OZE