Doświadczenie pandemii COVID-19 stało się realnym sprawdzianem skutecznego działania dla miast i gmin. Choć pozbawieni narzędzi analiz epidemiologicznych i jasnych wytycznych, działając w chaosie wywołanym niekonsekwentnymi i często błędnymi decyzjami rządu, samorządowcy sprawnie i skutecznie zadbali o zaspokojenie kluczowych potrzeb mieszkańców w izolacji i kwarantannie.

Wydanie Specjalne Życia Regionów
Przed jakimi wyzwaniami stoją miasta metropolie i regiony?

Był to także czas niesamowitej eksplozji solidarności i samopomocy, która zintegrowała mieszkańców wokół pomocy osobom potrzebującym. W całej Polsce widzieliśmy tysiące oddolnych akcji wsparcia szpitali i personelu medycznego. Ale mieszkańcy pomagali też spontanicznie i na dużą skalę innym mieszkańcom, zwłaszcza tym starszym, chorym i mniej sprawnym – choćby w robieniu zakupów czy leków.

Pierwsze pół roku pandemii wyraźnie pokazało sprawność samorządów oraz niską sprawność rządu. Dziś pytanie brzmi – co dalej. Pandemia potrwa, ale kiedyś się skończy. Przez najbliższe miesiące kluczowe będzie zadbanie o najbardziej wrażliwe i podatne na zachorowanie grupy społeczne, zwłaszcza seniorów. Musimy chronić ich przed zakażeniem. Zadbać o przestrzeganie nakazów utrzymywania dystansu i noszenia maseczek, a także zachęcać mieszkańców do dbania o zdrowie i odporność, m.in. o szczepienia przeciwko grypie. Najważniejsze jest takie zorganizowanie pracy miasta i jego instytucji, edukacji, kultury czy komunikacji, by tworzyć jak najmniej ryzyk związanych z zakażeniami.

W szerszej perspektywie, doświadczenie COVID-19 z pewnością zmieni funkcjonowanie naszych miast w przyszłości. Wpłynie na wzorce komunikacji i pracy (praca zdalna), edukacji (być może w modelu hybrydowym), życia codziennego, spędzania wolnego czasu, uczestniczenia w kulturze i demokracji. Już teraz pojawiły się nowe formy współdziałania czy współdecydowania, które mocniej niż wcześniej wykorzystują potencjał cyfrowy.

Jestem pewien, że telekonferencje i telenarady utrzymają się rozwiną jako metoda podejmowania decyzji i konsultacji, podobnie jak efektywna praca na odległość – mieliśmy przykłady, że ta ostatnia potrafi być bardziej wydajna niż świadczona na miejscu.

Z drugiej strony lockdown pokazał, jak kluczowe dla każdego człowieka są osobiste więzi i relacje, ich brak w pandemicznej rzeczywistości stał się poważnym problemem zwłaszcza dla osób znajdujących się w przymusowej izolacji, starszych i samotnych.

W bliższej perspektywie, jednym z najważniejszych efektów będzie wzrost znaczenia zagadnień związanych ze zdrowiem w samorządach. To były miesiące troski i niepokoju o zdrowie. Nasze i naszych bliskich, naszych mieszkańców. Pokazały również, w jak dużym stopniu nasze zdrowie i bezpieczeństwo zależy od profilaktyki, przestrzegania nakazów, regularnych badań i troski o zdrowie.

Pandemia nie była „sprawą rządu” – Polacy oczekiwali aktywności i troski również od samorządów. Będzie to skutkować większymi oczekiwaniami w zakresie profilaktyki zdrowotnej czy programów zdrowotnych prowadzonych przez samorządy.

W Warszawie wydamy w tym roku ok. 40 milionów złotych. na programy szczepień przeciwko grypie dla seniorów i najmłodszych, program in vitro, profilaktykę cukrzycy, otyłości, szczepienia przeciwko HPV i inne programy zdrowotne. Teraz, gdy reflektor został skierowany na kwestie zdrowia, widzimy wyraźnie jak duże są potrzeby i oczekiwania.