Mieszkańcy TBS-ów protestują i domagają się zmian. „To państwa w państwie”

- Jest wiele powodów dla których ta inicjatywa wymaga poważnych zmian – podkreśla Rafał Komarewicz, przewodniczący Rady Miasta Krakowa. To właśnie samorząd Krakowa jako pierwszy zdecydował się poprzeć lokatorów i zaapelować do rządu o zmiany w ustawie dotyczącej TBS-ów.

Zastrzeżeń dotyczących funkcjonowania TBS-ów jest wiele. Pierwsze i najważniejsze to rosnące w szalonym tempie czynsze. Wyższe czynsze płacą lokatorzy wszystkich rodzajów mieszkań: komunalnych, spółdzielczych i własnościowych, jednak dla lokatorów TBS zapowiadane na maj i czerwiec podwyżki są już kolejnymi – czasem nawet czwartymi i piątymi w tym roku.

Zapowiedzi zwiększonych opłat spowodowały masowe protesty, wielu lokatorów weszło w spory sądowe z zarządami TBS-ów. Stało się tak m.in. we Wrocławiu, Toruniu, Warszawie i Krakowie. We Wrocławiu prezydent miasta „nie przedłużył kadencji” zarządowi gminnego TBS-u. Mieszkańcy liczą na zmiany. - Oczekujemy współdecydowania w procesie reorganizacji spółki – napisali na stronie www.obywateltbs.pl.

Czynsze w TBS-ach znowu w górę

W Krakowie protestujący mieszkańcy spotkali się z radnymi miasta. W efekcie powstał projekt rezolucji z apelem o umożliwienie lokatorom kontroli działalności spółek TBS. Rada Miasta Krakowa jednogłośnie zdecydowała, że rezolucja trafi do premiera RP, parlamentarzystów oraz ministra rozwoju i technologii.

– Aktualnie prawo nie daje mieszkańcom TBS-ów możliwości kontrolowania tego, na co wydawane są ich pieniądze. Trzeba to zmienić, bo czynsze rosną i niestety za ich podwyżkami wcale nie idzie poprawa warunków bytowych – mówił podczas spotkania z protestującymi Rafał Komarewicz, przewodniczący Rady Miasta Krakowa. Dodał, że mieszkańcy krakowskich TBS-ów już od wielu tygodni zwracali się do niego z prośbą o pomoc w sprawie podwyżek czynszów, ale też i innych związanych z TBS-ami niejasności.

 - Rok temu stawka czynszu w TBS-ie, w którym mieszkam, wynosiła ok. 16 zł za mkw., teraz to ok. 17 zł, a od czerwca kolejna podwyżka. Za metr kwadratowy zapłacę prawie 20 zł. To i tak nie jest najwięcej. W innych krakowskich TBS-ach opłata po podwyżce wyniesie ponad 22 zł za mkw. – mówi Adam Mildner, lokator i wiceprezes Stowarzyszenia Partycypantów i Najemców „Nasz Blok" z Krakowa. Zdaniem Mildnera tak wysokie i częste podwyżki są nieuzasadnione.

Czytaj więcej

Inwestycje

Kraków chce budować tanie mieszkania na wynajem. Inne miasta też budują

Kraków razem z kilkoma małopolskimi gminami i Krajowym Zasobem Nieruchomości rozważa powołanie Społecznej Inicjatywy Mieszkaniowej (SIM). Podobne spółki działają już w innych dużych miastach.

Najlepszym przykładem jest według niego sytuacja budynku przy ul. Filipowicza w Krakowie, w którym lokatorzy takich samych mieszkań płacą różne czynsze. Blok administrowany jest przez TBS, funkcjonują w nim mieszkania własnościowe i w systemie TBS. Przykładowo: właściciel prywatnego mieszkania płaci za eksploatację budynku 2,5 zł za mkw., mieszkaniec TBS 2,92 zł. Lokatorzy własnościowych mieszkań na fundusz remontowy płacą 1 zł za mkw.,lokatorów TBS-u kosztuje to 2,50 zł itd.

- Jak widać można płacić mniejszy czynsz. Ale tego skąd biorą się różnice w opłatach nie dowiemy się. Mamy tylko płacić i przepraszać - podkreśla Mildner.

Wysokie czynsze to nie jedyna kontrowersja dotycząca TBS-ów. Niemniej ważne jest to, że w większości przypadków lokatorzy mieszkań tebeesowskich nie mają możliwości weryfikacji kosztów oraz przychodów TBS. Nie wiedzą jak wydatkowane są ich pieniądze: ile zarabiają pracownicy TBS-ów, ile zostało wydane i na jakie remonty, w jaki sposób naliczane są części składowe czynszów.

– TBS-y to państwa w państwie, spółki niekontrolowane w żaden sposób przez nikogo. Nie ma kontroli ministerialnej, możliwości kontroli nie mają też lokatorzy a przecież to z naszych pieniędzy opłacane jest wszystko w TBS-ach. TBS-y własnego majątku nie mają - wylicza Adam Mildner.

- Brak kontroli powoduje, że często mieszkańcy ze swoich pieniędzy finansują przedsięwzięcia i inwestycje, którymi TBS-y w ogóle nie powinny się zajmować. Założenia dotyczące tych instytucji, społecznych przecież były przecież takie, że nie będą one generować zysków, nie będą zarabiać – dodaje Anna Gieras, prezes Stowarzyszenia Partycypantów i Najemców „Nasz Blok” w Krakowie.

Brak kontroli nad finansami TBS-ów

Lokatorzy TBS-ów walczą, by zmienić istniejący stan rzeczy. Chcą wiedzieć, jak TBS-y wydają pieniądze mieszkańców. Postulują, by ich wkłady partycypacyjne (w TBS-ach jest to zazwyczaj 30 proc. wartości mieszkania) zostały przekształcone we wkłady pieniężne do spółek. Tym sposobem staliby się udziałowcami i zyskaliby wgląd w finanse i działania spółek.

Wniosek o umożliwienie realnej kontroli nad zarządzaniem finansami TBS-ów znalazł się w rezolucji krakowskich samorządowców, również w petycji do prezydenta Wrocławia, którą w imieniu wrocławian złożył adwokat Grzegorz Prigan. Prigan zwrócił też uwagę na inną patologię systemu TBS - rozrost administracji. Poinformował, że wrocławski TBS od kilku lat generuje bardzo wysokie koszty eksploatacji, których połowę stanowi koszt zarządu i administracji.

Czytaj więcej

Nieruchomości

Komunalne i z TBS. Miasta budują tanie mieszkania

W Krakowie zakończyła się budowa nowego bloku komunalnego. Inne samorządy też rozwijają budownictwo komunalne, choć coraz częściej nowe lokale powstają w ramach TBS.

Podobna sytuacja występuje w Krakowie. W 2022 r. TBS Krak-System wydał na wynagrodzenia 17 pracowników (w tym dwóch osób zatrudnionych na niepełny etat) 2 757 791,14 zł. Średnie, roczne zarobki pojedynczego pracownika to 162 223 zł, czyli ponad 13 tys. zł miesięcznie. Do kwoty tej nie wliczone zostały zarobki zarządu.

Informacje o zarobkach w Krak-Systemie krakowianie uzyskali w drodze dostępu do informacji publicznej, tylko i wyłącznie dlatego, że w spółce tej 17 proc. udziałów ma gmina miejska. Tego ile z ich wpłat czynszowych trafia na pensje pracowników pozostałych krakowskich TBS-ów, nie dowiedzą się prawdopodobnie nigdy. Pozostałe 10 krakowskich TBS-ów to prywatne spółki bez udziałów gminy. Nie odpowiadają na pytania dotyczące finansów, zasłaniają się tajemnicą handlową.

Potrzebne nowe przepisy w sprawie TBS-ów

Zdecydowana większość lokatorów tebeesowskich mieszkań chce zmian w ustawie dotyczącej TBS-ów. Oprócz podwyżek czynszów i braku możliwości decydowania o finansach TBS-ów nie podoba się im handel partycypacjami, który kwitnie w najlepsze. Nie podoba im się też, że co prawda mogą już wykupić na własność lokum, które zajmowali, ale potrzebują na to zgody TBS-u, a cena takiego mieszkania jest ceną rynkową.

Nie podoba im się wreszcie, że niejednokrotnie muszą dopraszać się o remonty i naprawy nawet te najpotrzebniejsze. Tutaj doskonałym przykładem jest sytuacja z TBS-u Ziemia Kościańska. Lokatorzy już drugi sezon grzewczy nie mają ogrzewania i gazu. Mają za to zagrzybione mieszkania, nieszczelne  okna i zepsute domofony. TBS zapowiedział im 100-procentową podwyżkę czynszu...

Czytaj więcej

Archiwum

Samorządy inwestują w czynszówki

W Lublinie powstają trzy bloki komunalne, w planach są kolejne. Do podobnych inwestycji przymierza się też Zamość czy Biała Podlaska.

 – Potrzebne są zmiany. I nie chodzi nam o drobne, kosmetyczne poprawki jak to było do tej pory. Te zmiany nie wpłynęły na poprawę sytuacji lokatorów a jedynie umocniły same spółki. Uważam, że jedynie napisanie nowej ustawy, poprzedzonej konsultacjami społecznymi może pozwolić rozpocząć reorganizację tego systemu – mówi stanowczo Anna Gieras.

Pojawiają się już pierwsze sygnały zmian. Gieras podkreśla dużą rolę rezolucji, podjętej przez krakowskich samorządowców. Kolejną uchwałę w tej sprawie podjęli radni Tarnobrzega. Poparli w niej dążenia lokatorów TBS z całej Polski do zmiany ustawy i sytuacji mieszkańców systemu budownictwa społecznego. Jednocześnie wskazali na nieprawidłowości systemu i brak praw mieszkańców TBS-ów.