Polityka regionalna to fundament rozwoju UE

Polskie województwa efektywnie korzystają z polityki spójności, a ta wciąż pozostaje główną polityką inwestycyjną Unii Europejskiej służącą wyrównywaniu różnic rozwojowych we wszystkich europejskich regionach.

Publikacja: 13.10.2022 12:26

Polityka regionalna to fundament rozwoju UE

Foto: Bloomberg

Podczas corocznego Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast (to już XX edycja wydarzenia), który trwa od poniedziałku w Brukseli toczy się wielowymiarowa dyskusja nt. roli i przyszłości europejskiej polityki spójności (regionalnej). To właśnie z pieniędzy w jej ramach wydawanych, a jest to ok. jedna trzecia budżetu UE, korzystają wszystkie europejskie regiony, w tym szesnastka polskich województw. Celem polityki spójności, zamiennie zwanej regionalną, jest zmniejszanie różnic gospodarczych, społecznych i terytorialnych we Wspólnocie. I tak się dzieje. Zgodnie z 8. sprawozdaniem na temat spójności oraz opublikowanym właśnie nowym dokumentem roboczym dotyczącym wpływu polityki spójności na lata 2014–2020 polityka ta ma znaczący wpływ na wzrost regionalny. Dzięki wsparciu w jej ramach dystans PKB państw Europy Środkowo-Wschodniej, które przystąpiły do Unii Europejskiej po 2004 r., do średniej PKB całej Unii zmniejszył się w 2019 r. o połowę (z 59 proc. średniej UE do 77 proc.). Finansowanie w ramach polityki spójności zwiększy PKB na mieszkańca w regionach słabiej rozwiniętych do 2023 r. nawet o 5 proc.

W perspektywie długoterminowej polityka spójności przynosi również korzyści regionom rozwiniętym, a więc tym zamożniejszym, dzięki międzyregionalnym efektom mnożnikowym. Każde euro wydane na projekty wspierane w ramach tej polityki wygenerowało dodatkowe 2,70 euro PKB w Unii.

Ostatnio zaś polityka regionalna pomogła unijnym regionom w zniwelowaniu skutków największych kryzysów w UE tj. zdrowotnego będącego skutkiem pandemii koronawirusa i uchodźczego będącego następstwem agresji Rosji na Ukrainę.

Spoiwo Europy

- Polityka spójności to spoiwo, które łączy Europę. Jest to największe narzędzie inwestycyjne UE, wyposażone w środki sięgające pół biliona euro. Polityka spójności funkcjonowała jako strażak w kryzysie związanym z pandemią COVID-19, a teraz ponownie jest pierwszym ratownikiem wkraczającym do akcji w celu zniwelowania społecznych i gospodarczych skutków agresji Rosji na Ukrainę - podkreśla Elisa Ferreira, komisarz UE ds. spójności i reform.

- Będzie ona odgrywała kluczową rolę w walce z kryzysem energetycznym, wspierając MŚP i gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, a także umożliwiając państwom członkowskim zmniejszenie ich zależności od importowanych paliw kopalnych i pomagając w rozwoju odnawialnych źródeł energii. Spójność jest podstawą dobrobytu Europy w perspektywie długoterminowej – dodaje Ferreira. I przypomina, że tylko w okresie 2014-2020 z pomocy skorzystało np. 1,4 mln europejskich przedsiębiorstw.

W ocenie pochodzącej z Portugalii komisarz polityka spójności jest efektywnym narzędziem zarówno, w krótkim, jak i długim terminie. - Pokazała to nasza odpowiedź na pandemię koronawirusa, ale także kryzys uchodźczy związany z wojną na Ukrainie – argumentuje Ferreira mówiąc o krótkiej perspektywie. Jak wylicza KE dzięki wsparciu na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy (REACT-EU) państwa członkowskie zaprogramowały już 45,2 mld euro na odbudowę po pandemii koronawirusa i rozpoczynają wykorzystywanie tych pieniędzy. W długiej zaś perspektywie polityka regionalna ma charakter inwestycyjny o czym może się przekonać każdy z nas obserwując inwestycje UE (nowe drogi, oczyszczalnie ścieków, hale sportowe i widowiskowe, nowy tabor kolejowy itd.). w swym regionie.

Z kolei w ramach działań polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie (CARE) Komisja wypłaciła dodatkowe środki w wysokości 10 mld euro, aby pomóc państwom członkowskim UE przyjmującym uchodźców z Ukrainy. Kolejne 330 mln euro zaplanowano na zaspokojenie potrzeb uchodźców. Potrzeby w tej materii są jednak naprawdę wielkie. Dlatego Władysław Ortyl, marszałek województwa podkarpackiego apelował o większe środki dla regionów peryferyjnych UE, słabiej rozwiniętych i graniczących z Ukrainą. - Jesteśmy regionem granicznym. Przyjmujemy uchodźców z Ukrainy na niespotykaną skalę. Utworzyliśmy podkarpackie centrum dla uchodźców. Teraz tworzymy dla nich mieszkania. To nowe wyzwania dla spójności – mówi Ortyl dziwiąc się jednocześnie faktowi, że np. środki Programu Interreg Polska-Ukraina po wykluczeniu Rosji i Białorusi się zmniejszyły.

Polityka, która robi różnicę

- Naszym celem jest spójność UE, a polityka spójności to narzędzie do jego osiągnięcia. Niezwykła jest jej rola w czasie kryzysu, bo cześć wyzwań jest nagła. To nie są problemy strukturalne, ale trzeba je szybko rozwiązać. Oczywiście jest to też polityka, która ma charakter długofalowy jeśli idzie o inwestycje - mówi Vasco Alves Cordeiro, przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów. W jego ocenie polityka regionalna robi różnicę. A jak wynika ze sprawozdania rocznego Komitetu Regionów, znaczenie polityki spójności dla społeczności lokalnych jest większe niż kiedykolwiek wcześniej – 83 proc. przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych twierdzi, że jest to polityka, która wnosi największą wartość dodaną na ich terytorium.

- To polityka, która pomaga nam Europejczykom, naszym obywatelom. W każdym regionie UE są wyzwania, problemy do rozwiązania i to jest odpowiedź. Oczywiście obywatele, miasta, regiony powinny być zaangażowane w określanie jak ta polityka i jej priorytety powinny wyglądać, a niewielu z nas jest w to zaangażowanych. Dlatego mamy wiele do zrobienia w tej materii na lokalnym i regionalnym poziomie. To zaangażowanie musi też mieć miejsce na poziomie europejskim – podkreśla Cordeiro wskazując, że polityka spójności to fundament rozwoju UE, ale konieczna jest aktualizacja celów i dostosowanie środków do rzeczywistości, zarówno warunków gospodarczych (inflacja), jak i politycznych (agresja Rosji na Ukrainę).

- Polityka spójności to wielka polityka UE. Ona reaguje na wyzwania. I tak się stało podczas pandemii i kryzysu uchodźczego. Nie możemy bowiem działać długofalowo jeśli nie rozwiążemy doraźnych problemów. Trzeba nieść pomoc miastom i regionom goszczącym uchodźców, trzeba wesprzeć MŚP w kontekście kryzysu energetycznego – podkreśla z kolei Younous Omarjee, przewodniczący Komisji Rozwoju Regionalnego w Parlamencie Europejskim.

- Potrzebujemy nowego podejścia do obszarów wiejskich - apeluje Radim SRŠEŇ, radny gminy Dolní Studénky z Czech. I w tym przypadku polityka spójności się jednak zmienia, bo np. w przypadku Polski w tzw. Umowie Partnerstwa, a więc bazowym dokumencie wskazującym kierunki inwestowania pieniędzy europejskich zapisano, że 10 mld euro z polityki regionalnej zostanie wydane na obszarach wiejskich.

- Jeśli chcemy zachować konkurencyjność UE musimy skutecznie wdrażać politykę regionalną. Jej wdrażanie musi stać się sytuacją win-win w każdym zakątku UE – podkreśla Emil Boc, burmistrz miasta Kluż-Napoka, były premier Rumunii.

Podczas corocznego Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast (to już XX edycja wydarzenia), który trwa od poniedziałku w Brukseli toczy się wielowymiarowa dyskusja nt. roli i przyszłości europejskiej polityki spójności (regionalnej). To właśnie z pieniędzy w jej ramach wydawanych, a jest to ok. jedna trzecia budżetu UE, korzystają wszystkie europejskie regiony, w tym szesnastka polskich województw. Celem polityki spójności, zamiennie zwanej regionalną, jest zmniejszanie różnic gospodarczych, społecznych i terytorialnych we Wspólnocie. I tak się dzieje. Zgodnie z 8. sprawozdaniem na temat spójności oraz opublikowanym właśnie nowym dokumentem roboczym dotyczącym wpływu polityki spójności na lata 2014–2020 polityka ta ma znaczący wpływ na wzrost regionalny. Dzięki wsparciu w jej ramach dystans PKB państw Europy Środkowo-Wschodniej, które przystąpiły do Unii Europejskiej po 2004 r., do średniej PKB całej Unii zmniejszył się w 2019 r. o połowę (z 59 proc. średniej UE do 77 proc.). Finansowanie w ramach polityki spójności zwiększy PKB na mieszkańca w regionach słabiej rozwiniętych do 2023 r. nawet o 5 proc.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Fundusze Unijne
Polskie samorządy mogą zadbać o to co się dzieje wokół Bałtyku
Fundusze Unijne
Program URBACT IV – ostatni dzwonek na wnioski polskich miast w pierwszym naborze
Fundusze Unijne
Europejska Inicjatywa Miejska to szansa na innowacyjne projekty polskich miast
Fundusze Unijne
Trzecia edycja programu makroregionalnego dla Polski wschodniej jest potrzebna
Fundusze Unijne
Startują programy regionalne. Pierwsze konkursy już za kilka tygodni
Materiał Promocyjny
Nowe narzędzia to nowe możliwości