Miasta chcą zmian w planie odbudowy. Proszą Brukselę o interwencję

Związek Miast Polskich oraz Unia Metropolii Polskich zaapelowały do Komisji Europejskiej. Miasta chą by KE wpłynęła na polski rząd w kwestii postulatów samorządowych do projektu Krajowego Planu Odbudowy.

W przesłanym do Komisji Europejskiej stanowisku podkreślono, że „szanse, jakie stwarza Fundusz Odbudowy i Zwiększania Odporności, powinny być wykorzystane w sposób racjonalny, zwiększający odporność całego kraju na sytuacje kryzysowe. Zdaniem Związku i Unii wymaga to dokonania istotnych zmian w projekcie KPO.

Instytucje wyliczają w piśmie najważniejsze postulaty strony samorządowej dotyczące KPO, które nie zostały uwzględnione przez rząd, co spowodowało brak pozytywnej opinii ZMP i UMP na temat projektu.

CZYTAJ TAKŻE: „Środki z KPO nie mogą być łupem jednej opcji politycznej”

W piśmie ZMP i UMP wskazują na konieczność wzmocnienia kompetencji oraz zrównoważenia proporcji w składzie Komitetu Monitorującego KPO.

„Komitet musi mieć uprawnienia do nadzorowania przestrzegania zasad jawności, przejrzystości i równego dostępu beneficjentów do środków publicznych. Do zadań Komitetu powinno należeć także: opiniowanie i zatwierdzanie procedur wyboru projektów, opiniowanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów w ramach KPO; przyjmowanie sprawozdań z realizacji KPO oraz informacji o wynikach kontroli i audytu, opiniowanie propozycji zmian do KPO. Skład Komitetu – podobnie jak w przypadku innych instrumentów finansowych UE –musi zapewniać zrównoważoną (3 x 1/3) reprezentację trzech segmentów życia publicznego: administracji centralnej, władz lokalnych i regionalnych oraz sektora pozarządowego. Przedstawiciele tych środowisk muszą być wyłonieni przez stanowiące ich ustawową albo statutową reprezentację gremia” – czytamy w dokumencie.

ZMP i UMP zaapelowały także do Komisji Europejskiej o wskazanie Rządowi RP na konieczność zwiększenia roli samorządu terytorialnego w realizacji KPO. Chodzi o  dostosowanie zapisów do porządku prawnego państwa, polegające na przypisaniu zadań, które na mocy obowiązujących w Polsce ustaw są zdecentralizowane, tym szczeblom JST, które są za nie odpowiedzialne.

CZYTAJ TAKŻE: Miastom nie podoba się nowa wersja KPO

„Dysponentem tych środków powinny być samorządy województw oraz miasta realizujące zintegrowane inwestycje terytorialne w miejskich obszarach funkcjonalnych. Dotyczy to zwłaszcza takich zadań jak: lokalny i regionalny transport publiczny, gminna, powiatowa i wojewódzka część placówek ochrony zdrowia, edukacja, pomoc społeczna, sieci wodociągowo-kanalizacyjne, zagospodarowanie odpadów, ciepłownictwo, energetyka lokalna, ochrona powietrza, gospodarka wodna. Zwiększenie odporności w tych dziedzinach ma wymiar terytorialny – lokalny albo regionalny, co powinno być uwzględnione w KPO” – wskazuję miasta w piśmie do KE.

Miasta proszą Komisję Europejska także o interwencję, w kwestii planowanej przez rząd centralizacji systemu ochrony. Postulatem ZMP i UMP w tej sprawie jest pozostanie przy obecnym podziale zadań publicznych w tej dziedzinie. Jak zaznaczono w stanowisku, centralizacji ochrony zdrowia są przeciwne wszystkie zainteresowane środowiska w Polsce.

Dokument zawiera również postulat wskazania rządowi RP, że wykorzystanie przez państwo członkowskie środków z Funduszu Odbudowy i Zwiększenia Odporności z jej części dotacyjnej albo pożyczkowej nie oznacza, że wewnątrz państwa członkowskiego będzie obowiązywał podobny podział.

„Według rządowego projektu KPO sektor rządowy ma korzystać w około 81% z dotacji, a samorządowy – w większości (ponad 53%) z części pożyczkowej. Konieczne jest w tym zakresie zachowanie równowagi oraz przyjęcie zasady, że ewentualne pożyczki wewnątrz państwa członkowskiego powinny dotyczyć tych sektorów, które – po ich wzmocnieniu ze środków KPO – mogą wypracować przychody, a nie tych, które z zasady są finansowane lub dofinansowywane z dotacji” – wskazują autorzy pisma.

Miasta apelują również do Komisji Europejskiej o „zobowiązanie rządu RP – zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu i Rady UE – do przedstawienia projektowanych w ramach KPO zamierzeń na tle całej planowanej polityki rozwoju, w tym programów krajowych oraz założeń perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027”. Oraz o „zobowiązanie rządu RP do szybkiego przedstawienia do konsultacji projektu ustawy określającej zasady wdrażania KPO, a także do uzyskania notyfikacji tego projektu ustawy przez Komisję Europejską, z uwzględnieniem opinii wymienionych w punkcie 1 środowisk. Ponadto prosimy o spowodowanie, by rząd RP odniósł się do wymienionych poniżej uwag szczegółowych, wniesionych przez nasze organizacje”.