Budżety miast na 2021 r. Podwyżki opłat i cięcia inwestycji

W przeciwieństwie do poprzednich lat nie mogę powiedzieć, że będzie to budżet proinwestycyjny. Wręcz przeciwnie, to budżet przeżycia – w taki sposób Tadeusz Truskolaski, prezydent Białegostoku, opisywał plan finansowy dla miasta na 2021 r.

Jak wyjaśniał, to pierwszy raz od 15 lat jego urzędowania, gdy budżet na kolejny rok będzie mniejszy od poprzedniego. To oczywiście nie jest dobrą informacją dla mieszkańców Białegostoku. Podobnie jest w wielu miastach, bo kryzys pandemiczny i zmiany systemowe uderzają w finanse wszystkich samorządów, a lokalne budżety muszą się dostosować do nowych warunków.

Mniej na rozwój

W Białymstoku te dostosowania oznaczać będą przede wszystkim spore cięcie w inwestycjach. Plan na przyszły rok zakłada realizację 139 zadań inwestycyjnych, w tym 27 z zakresu dróg, w sumie o wartości 276 mln zł, głównie takich współfinansowanych z funduszy UE. W porównaniu z ambitnym planem na 2020 r., wynoszącym 480 mln zł, to bardzo mało.

CZYTAJ TAKŻE: Finanse samorządów w 2021 roku. „Prognozy MF są zbyt optymistyczne”

Spore ograniczenie inwestycji zaplanowały też Gdańsk, Poznań czy Bydgoszcz. Władze Gdańska podkreślają, że przyszłoroczny plan inwestycji nie jest najgorszy, bo porównywalny z tegorocznym wykonaniem, co oznacza, że mimo trudnych warunków udało się utrzymać ich poziom. Podobne głosy słychać w Poznaniu. – Projektowanie budżetu podczas pandemii to ogromne wyzwanie – podkreślał Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania. – Naszym celem jest utrzymanie dynamiki rozwoju miasta oraz kontynuacja działań zwiększających atrakcyjność Poznania zarówno dla nowych mieszkańców, jak i inwestorów.

Ambitne plany

– Nigdy jeszcze nie było tak źle. To jest najtrudniejszy budżet w historii naszego miasta. Epidemia Covid-19 zmasakrowała budżety samorządów. Pozbawieni pomocy ze strony rządu musimy ciąć inwestycje i oszczędzać na wydatkach bieżących – alarmowała z kolei Hanna Zdanowska, prezydent Łodzi. Choć podkreślała, że mimo wyjątkowo trudnej sytuacji miasto będzie kontynuować największe projekty (np. rewitalizacji centrum), za to zamrożonych zostało wiele mniejszych przedsięwzięć (np. Plan dla Osiedli).

Foto: regiony.rp.pl

Z drugiej strony są też takie miasta, które akurat postawiły na wzrost inwestycji. We Wrocławiu łączne wydatki majątkowe mają sięgnąć 1,1 mld zł wobec 890 mln zł planów na 2020. – Mimo pandemii nie chcemy zwalniać, dlatego utrzymujemy plany rozwojowe naszego miasta – przekonuje Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia. – Z pewnością będzie to trudny czas, my jednak będziemy robić swoje, stąd kolejne inwestycje i kontynuacja rozpoczętych projektów – dodaje.

CZYTAJ TAKŻE: 6 mld złotych na inwestycje. Samorządy czekają na wyniki naboru

Także Lublin ma w tym względzie bardzo ambitne plany, choć jak zaznacza Lucyna Sternik, skarbnik Lublina, realizowane będą przede wszystkim te inwestycje, z których miasto nie może zrezygnować lub odroczyć w czasie, co dotyczy przede wszystkim zadań z udziałem środków europejskich.

Promocyjne cięcia

Ale takie większe wydatki w jednym obszarze mają zwykle swoją cenę, np. w postaci oszczędności czy szukania większych dochodów w innych obszarach. W przyszłorocznych samorządowych budżetach już to widać. Przykładowo Warszawa chce ograniczyć wydatki bieżące w takich dziedzinach jak sport, turystyka kultura i administracja. Nie będą to wielkie cięcia, bo jak podkreślają sami samorządowcy, większość wydatków budżetowych to wydatki sztywne, praktycznie obligatoryjne. Ale można nieco uszczknąć na tym, co nie jest absolutną koniecznością, np. remontach dróg, dodatkowych zajęciach w szkołach, projektach dotyczących przestrzeni publicznej, podróżach służbowych czy promocji.

CZYTAJ TAKŻE: Pasażerowie protestują, ale podwyżki cen komunikacji publicznej są nieuniknione

W wielu miastach w Polsce szykują się też (lub już się dokonały) podwyżki lokalnych opłat i podatków. We Wrocławiu już uchwalono nowy cennik biletów komunikacji miejskiej, który zacznie obowiązywać od 2021 roku (bilet jednorazowy podrożeje z 3,4 zł do 4,6 zł za szt.). Dużo droższe będzie też parkowanie w centrum Wrocławia – pierwsza godzina parkowania w strefie A ma kosztować 7 zł (było 3 zł), a w strefie B – 5 zł (było 2 zł).

Droższe bilety

Władze miasta tłumaczą, że podwyżka cen biletów była koniecznością, bo przez pandemię mniej osób korzysta z komunikacji miejskiej i w całym 2020 r. przychody z tego tytułu spadną o ok. 60 mln zł. Poza tym, ostatni raz cennik był znacząco zmieniany w 2012 r. Jeśli chodzi zaś o wyższe ceny parkowania, to jest to element strategii ograniczania ruchu w centrum.

Komunikacja miejska będzie również droższa w Krakowie, i też przez pandemię. Roczne utrzymanie transportu zbiorowego na satysfakcjonującym poziomie (np. pod względem liczby kursów) kosztuje 650 mln zł, z czego około połowy powinny pokrywać wpływy ze sprzedaży biletów (a resztę budżet Krakowa z innych wpływów). Tymczasem w 2020 r. dochody od pasażerów będą o 100 mln zł mniejsze i ten ubytek trzeba jakoś przynajmniej w części zrekompensować.

Wyższe opłaty

Do optymalizacji swoich cenników przymierza się wiele miast, w tym Warszawa, gdzie wzrosnąć też mają czynsze w mieszkaniach komunalnych (nie były już zmieniane od lat), a podatki lokalne zostaną podniesione o wskaźnik inflacji.