Zmiana o którą wystąpili samorządowych dotyczy art. 38 ust. 5 ustawy o transporcie kolejowym. Mówi on o źródłach finansowania inwestycji, remontów, eksploatacji i utrzymania linii kolejowych. W ustępie 5 wskazano, że inwestycje w „pozostałe linie kolejowe” (inne niż linie o znaczeniu państwowym) finansowane są przez zarządcę. Mogą być one jednak dofinansowywane z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego (jst) oraz z innych źródeł.
ZWRP zależy na tym, by przepis ten wskazywał wprost, że dofinansowanie z budżetu może być przekazywane w formie dotacji. Komisja ds. Finansów Publicznych Związku proponuje dodanie do ustawy ust. 5a w następującym brzemieniu: „Na dofinansowanie inwestycji, o których mowa w ust. 5, z budżetu jednostek samorządu terytorialnego może zostać udzielona dotacja w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych”.
Czy w tej chwili samorządy nie mogą przekazywać tą drogą dofinansowania spółkom kolejowym? ZWRP tłumaczy, że wytyczne izb obrachunkowych i orzeczenia sądów administracyjnych spowodowały wykluczenie dotacji celowej z dopuszczalnych form dofinansowania komunalnych spółek kolejowych, „stygmatyzując ją jako przypisaną do zadań wynikających wprost z ustawy o finansach publicznych lub odrębnych ustaw, tj. z wyłączeniem tych ustaw, w których literalnie nie pojawia się słowo „dotacja” lub „dotowanie” – czytamy w stanowisku Związku. Samorządy województw muszą więc szukać rozwiązań zastępczych, „zamiast sięgać po narzędzie najbardziej skuteczne, bezpieczne, ugruntowane prawnie i proste w swojej formie”.
Ważnym argumentem przemawiającym za wykorzystaniem dotacji celowych jest też fakt, że dają one „najszerszy zakres kontroli wykorzystania środków publicznych (dotacje celowe przyznaje się na warunkach określonych umową) oraz najskuteczniejszy sposób odzyskania środków pobranych w nadmiernej wysokości lub wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem” – uzasadnia ZWRP.
– Poprosiliśmy o nadanie projektowi wnioskowanej zmiany ustawy statusu ,,pilny”, z uwagi na otwierające się w najbliższym czasie przed samorządami nowe możliwości pozyskania dofinansowania zadań własnych, realizowanych przy udziale spółek komunalnych w ramach nowego rozdania funduszy unijnych – podsumowuje Olgierd Geblewicz, prezes zarządu ZWRP, marszałek woj. zachodniopomorskiego. – Dotacja celowa byłaby rozwiązaniem optymalnym, ze względu na skalę potrzeb inwestycyjnych JST i konieczność zapewnienia wkładu własnego – dodaje.
