Krzemionki Opatowskie na liście UNESCO

Gdy w lipcu podczas 43. sesji komisji dziedzictwa UNESCO ogłoszono, że lista światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego UNESCO powiększyła się o Krzemionki Opatowskie, natychmiast wzrósł ruch turystyczny w Świętokrzyskiem.

To właśnie tam znajduje się niezwykła kraina krzemienia pasiastego, czyli oficjalnie Krzemionkowski Region Prehistorycznego Górnictwa na terenie Rezerwatu Krzemionki, nad którym opiekę sprawuje Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim. Światowa sława to wielki sukces regionu i nadzieja na jego turystyczny rozwój.

Muzeum Archeologiczne i Rezerwat Krzemionki znajduje się 8 km na północny-wschód od Ostrowca Świętokrzyskiego przy drodze wojewódzkiej nr 754, między wsiami Sudół i Magonie, jadąc w kierunku Bałtowa. Unikatowy region obejmuje kopalnie krzemienia pasiastego oraz związane z nimi pradziejowe osady – pola górnicze Borownię i Koryciznę oraz neolityczną osadę na wzgórzu Gawroniec w Ćmielowie.Kopalnie krzemienia pochodzą z młodszej epoki kamienia i wczesnej epoki brązu (między IV a II tysiącleciem p.n.e.). Rezerwat Krzemionki zajmuje 350 ha, na których zlokalizowano około 4 tys. szybów połączonych siecią chodników. Bartosz Skaldawski, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, na konferencji w MKiDzN podsumowującej wpis na listę UNESCO mówił, że to największy w Europie, doskonale zachowany obszar, gdzie na taką skalę eksploatowano złoża krzemienia. I przypomniał, że Krzemionkowski Region Prehistorycznego Górnictwa był wykorzystywany jako kopalnie krzemienia przez bardzo długi czas, od ok. 3900 r. p.n.e. do 1600 r. p.n.e. To dzięki temu możemy dzisiaj zwiedzać te kopalnie i obserwować, jak zmieniała się technologia wydobycia krzemienia. W ten proces zaangażowana była bardzo duża społeczność. Wokół kopalni istniała cała sieć osadnicza, która je obsługiwała, więc możemy tu oglądać także procesy przetwarzania tego surowca na przedmioty codziennego użytku.

CZYTAJ TAKŻE: Regiony pełne pomysłów na wakacje

Dodajmy, że na tym terenie bardzo dobrze zachowały się podziemne wyrobiska oraz chodniki, którymi poruszali się górnicy. Wielką atrakcją turystyczną Krzemionek jest wiodąca nimi trasa o długości blisko 500 m. A na powierzchni – leje poszybowe o głębokości do 9 m i dawne wejścia do kopalń, otoczone fałdami gruzu wapiennego. W Krzemionkach można więc oglądać różne typy kopalń; od najpłytszych jamowych przez niszowe po głębokie filarowo-komorowe. Widoczne są także miejsca wstępnej obróbki krzemienia. Zrekonstruowano tu również osadę neolityczną.

Kopalnie krzemienia pasiastego w Krzemionkach odkrył w 1922 r. geolog prof. Jan Samsonowicz, pochodzący z Ostrowca. Od 1925 roku zaczęto prowadzić prace wykopaliskowe, a rezerwat powstał w 1945. Starania o wpis Krzemionek na listę UNESCO prowadzono od 20 lat. Współcześnie świętokrzyski krzemień pasiasty robi karierę jako materiał jubilerski do produkcji biżuterii, np. spinek, broszek, naszyjników.

CZYTAJ TAKŻE: Skarby Radziwiłłów i Sobieskich w Nieborowie

Krzemionki to 16. polski wpis na listę dziedzictwa UNESCO. Znajdują się na niej m.in. Stare Miasto w Warszawie, Stare Miasto w Krakowie, Zamek Krzyżacki w Malborku, Średniowieczny zespół miejski Torunia, Puszcza Białowieska, Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy, Hala Stulecia we Wrocławiu czy Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach.