Jaka będzie stawka wyborów samorządowych w 2024 roku?

Wybory samorządowe z wielu powodów stanowią największe wyzwanie dla partii politycznych. Wymagają zaangażowania ogromnych sił i rekrutacji tysięcy kandydatów. To też rywalizacja z lokalnymi komitetami i samorządowcami bez przynależności partyjnej.

W tym roku jednak – głównie za sprawą wyborczego kalendarza – wybory, które odbędą się najpewniej 7 i 21 kwietnia, zyskują szczególne znaczenie. Bo toczą się w wyjątkowych okolicznościach. W 2023 r., po ośmiu latach rządów PiS, nowa koalicja – nazywająca się koalicją 15 października – przejęła władze.

Czytaj więcej

Polityka

PSL i Polska 2050 znów wystartują w wyborach jako Trzecia Droga

Będzie wspólny komitet PSL i Polski 2050 w wyborach samorządowych. Deklaracja liderów tych partii w praktyce rozpoczyna prekampanię samorządową.

Ale wydarzenia z początku 2024 r. pokazują, że nie oznacza to końca politycznej polaryzacji. I chociaż wybory samorządowe będą o sprawach samorządu, to ich ostateczny wynik wpłynie na ogólnokrajową dynamikę polityczną. A sama kampania będzie wpisywać się w wydarzenia ogólnokrajowe i globalne. – Spodziewam się, że kampanię samorządową będą destabilizować wydarzenia zewnętrzne – twierdzi w rozmowie z nami jeden z najważniejszych polityków PiS.

Czym wybory samorządowe w 2024 roku będą się różnić od tych z 2018 roku?

Ostatnie wybory samorządowe – jesienią 2018 r. – toczyły się w zupełnie innej sytuacji. PiS rządziło trzy lata i nie było zużytą partią władzy. Dla ówczesnej opozycji wybory samorządowe i obrona władzy w samorządach były kluczowe. Tak się stało przede wszystkim w dużych miastach, a sukces Rafała Trzaskowskiego w Warszawie i zwycięstwo w I turze wyborów zapewniło Koalicji Obywatelskiej potrzebny oddech. PiS jednak zyskało władzę w połowie sejmików. I mogło przejść do dalszej ofensywy: w wyborach europejskich w 2019 r. i późniejszych wyborach do Sejmu.

Teraz to PiS jest w defensywie. A nowa koalicja rządząca chce zadać partii Kaczyńskiego maksimum strat, przede wszystkim właśnie na poziomie sejmików. To już łatwo odczytać w przesłaniu, które na starcie kampanii samorządowej budują politycy nowej koalicji. – Musimy pamiętać, że proces zmiany dopiero się zaczął, na pewno nie skończył. Widzimy to dobrze po tym, co dzieje się też w kraju, jak ta zmiana będzie długa, jak dużo pracy wymaga – mówił w ubiegłym tygodniu w Grodzisku Mazowieckim Szymon Hołownia. Hołownia i Kosiniak-Kamysz odnowili tam Trzecią Drogę jako sojusz wyborczy m.in. na poziomie sejmików. Samorządowcy, którzy wspierają nową koalicję rządząca, posługują się też terminem „druga połowa meczu” w odniesieniu do wyborów samorządowych. Im bardziej PiS osłabnie w regionach – tam gdzie rządzi lub współrządzi – tym łatwiej będzie wygrać w wyborach europejskich i prezydenckich w 2025 r., które ogólnokrajowo mają kluczowe znaczenie. To jeden z elementów myślenia po stronie nowej koalicji rządzącej.

I odwrotnie, PiS chce minimalizować straty w regionach, chociaż liczy się z tym, że nie utrzyma władzy wszędzie tam, gdzie obecnie rządzi. Politycy PiS liczą po cichu, że wydarzenia przełomu roku – sprawa Macieja Wąsika i Mariusza Kamińskiego – pozwolą na mobilizację elektoratu i przyczynią się do minimalizacji strat w sejmikach.

Wybory samorządowe 2024: W których miastach czekają nas najciekawsze starcia?

W pierwszych tygodniach 2024 r. można już wskazać kilka szczególnie interesujących kampanii wyborczych w miastach. I to z różnych powodów.

Najciekawszy wyścig tego roku może rozegrać się w Krakowie. W 2023 r. prezydent Jacek Majchrowski ogłosił, że nie będzie ubiegał się o kolejną kadencję (rządzi w mieście od 2002 r.). To sprawia, że rywalizacja w stolicy Małopolski jest tak bardzo interesująca. Kraków to w tej chwili największe miasto z „otwartym” wyścigiem. Obecnie w sondażach faworytem jest niezależny polityk Łukasz Gibała. Ale stawka nie jest jeszcze pod Wawelem kompletna. Jego głównym rywalem obecnie jest szef małopolskiej PO, poseł Aleksander Miszalski. Swój start w wyborach na prezydenta Krakowa zapowiedział też kilka tygodni temu wiceprezydent Andrzej Kulig. Nie jest jasne, jak postąpi w Krakowie Trzecia Droga. Władysław Kosiniak-Kamysz, lider PSL, przyznał na początku br., że chciałby, aby cała koalicja 15 października miała tam jednego kandydata na prezydenta. Swojego kandydata nie ma jeszcze PiS.

Czytaj więcej

Komentarze

Michał Szułdrzyński: Co PiS ugrało na "Proteście Wolnych Polaków"?

Po demonstracji 11 stycznia widać, że mając prezydenta, Trybunał Konstytucyjny czy część Sądu Najwyższego, PiS może się okazać tak totalną opozycją, że w porównaniu z nią „totalność” Platformy z lat 2015-2023 to będzie kaszka z mleczkiem.

W Warszawie wyścig w tym roku również ma znaczenie ogólnokrajowe. Dobry wynik Rafała Trzaskowskiego – najlepiej ponowne zwycięstwo w I turze – będzie „ustawiał" go przed wyborami prezydenckimi w 2025 r. A o tym, że Trzaskowski jest naturalnym kandydatem na prezydenta, mówi jego otoczenie od kilku miesięcy. PiS w mieście postawi najpewniej na Tobiasza Bocheńskiego, byłego wojewodę mazowieckiego. Bocheński najczęściej pojawia się w kuluarowych rozmowach jako potencjalny kandydat, chociaż ostatecznej decyzji jeszcze nie ma.

Trzecim najciekawszym w tym momencie miastem na politycznej mapie Polski jest Wrocław. Tu urzędujący prezydent Jacek Sutryk jest na kursie kolizyjnym z szefem dolnośląskiej Platformy, Michałem Jarosem. I nie ma jeszcze ostatecznego rozstrzygnięcia, jaka będzie stawka kandydatów w stolicy Dolnego Śląska. Z nieoficjalnych informacji wynika, że Koalicja Obywatelska będzie podejmować decyzje na przełomie stycznia i lutego.

Już teraz można odnotować kilka potencjalnych „merytorycznych" tematów kampanii samorządowej. Jednym z nich na pewno będzie mieszkalnictwo – zarówno na poziomie ogólnokrajowym, jak i lokalnym. Drugim – szeroko pojęta jakość życia w miastach poza „twardą" infrastrukturą. Trzecim zaś kwestie związane z transportem, zwłaszcza wprowadzanie stref czystego transportu. Czwartym wreszcie – sprawy związane z alokacją i wykorzystaniem środków unijnych.

Wybory samorządowe 2024: Trzecia Droga spróbuje przełamać polaryzację

Wysoka temperatura sporu politycznego sprawia, że w nadchodzącej kampanii samorządowej będą też próby jego przełamania. Niemal na pewno taką próbę podejmie (ponownie) Trzecia Droga.

Do startu na poziomie sejmików w całym kraju szykują się też Bezpartyjni Samorządowcy, dla których są to kluczowe wybory. Bezpartyjni zarejestrowali ogólnokrajowy komitet wyborczy w wyborach do Sejmu, ale do parlamentu się nie dostali.

W ubiegłym tygodniu swój ogólnokrajowy komitet wyborczy ogłosiła też Koalicja Samorządowa, do której należy m.in. prezydent Szczecina Piotr Krzystek.