Betonoza w odwrocie? Rosną szanse na drzewa na miejskich placach

Pomysł nasadzenia drzew na krakowskim Rynku od dawna powoduje ożywione dyskusje, a projekt „Posadźmy drzewa na Rynku Głównym” wygrał edycję Budżetu Obywatelskiego w 2022 roku. Pod koniec ubiegłego roku Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał zgodę na realizację projektu, jednak postawił sporo warunków.

Rynek gorący jak patelnia. Drzewa to zmienią?

Na krakowskim Rynku rośnie już trochę drzew. Są przy kościele św. Wojciecha (od strony ulicy Grodzkiej), wzdłuż pierzei południowej i zachodniej i przy straganach kwiaciarek (od strony ul. św. Jana). Jednak brak większej liczby drzew powoduje, że w upalne dni Rynek staje się rozgrzaną patelnią bez cienia. Zdaniem aktywistów dosadzenie kilkudziesięciu drzew mogłoby to zmienić.

Czytaj więcej

Ekologia

Fale upałów to ogromne straty dla miast. Potrzeba więcej drzew

Straty produktywności sięgają nawet 30 proc., a szacunkowa roczna strata PKB samej Warszawy z teg...

Krzysztof Kwarciak ze stowarzyszenia Ulepszamy Kraków, autor projektu BO „Posadźmy drzewa na Rynku Głównym”, pisze: „Jeszcze w połowie ubiegłego wieku Rynek Główny był pełen zieleni” i postuluje zasadzenie przynajmniej 30 drzew. Do XVIII wieku drzew na Rynku nie było. Dopiero za czasów prezydentury Józefa Dietla (1866-1874) posadzono po 3 rzędy drzew po wschodniej i zachodniej stronie Rynku. Spora ich część została wycięta w XX wieku, m.in. drzewa od strony ulicy Szewskiej i po wschodniej stronie Rynku.

- Aktywistom marzy się powrót do drzew z czasów prezydenta Dietla, ale nie jest to takie proste i całkowicie możliwe – podkreśla Piotr Kempf z Zarządu Zieleni Miejskiej (ZZM). Jeszcze przed wyznaczeniem lokalizacji do sadzenia drzew, ZZM ustawił na Rynku 14 donic z drzewami – zastrzegając, że jest to rozwiązanie tymczasowe.

Długa lista zaleceń konserwatora zabytków

Zdaniem Kempfa problemem w posadzeniu drzew na Rynku Głównym może być właściwie wszystko... co znajduje się pod Rynkiem. A znajduje się wiele – przede wszystkim ekspozycja „Rynek Podziemny” (podziemne muzeum), ale też mnóstwo kanałów, historycznych instalacji i artefaktów. Problemem jest także to, co znajduje się na powierzchni i czemu dał wyraz w swoich zaleceniach konserwator zabytków.

Konserwator stwierdził, że przestrzeń Rynku Głównego stanowi kreację konserwatorską, która ma charakter skończony - ale widzi możliwość wprowadzenia nowych nasadzeń. Jednak nasadzenia te nie mogą w żaden sposób zburzyć historycznego układu urbanistycznego Rynku, który jest to jednym z najważniejszych zabytków w Polsce, wpisanym na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Należy „chronić zarówno historyczną linię zabudowy, gabaryty i formy architektoniczne, jak i osie, ciągi i punkty widokowe umożliwiające bliskie i dalekie widoki na charakterystyczne elementy zagospodarowania obszaru, ze szczególnym uwzględnieniem widoków na Wzgórze Wawelskie, oraz widoków z obszaru Starego Miasta na charakterystyczne elementy zagospodarowania – czytamy w zaleceniach konserwatorskich.

Czytaj więcej

Z regionów

W polskich miastach będą nowe wybiegi dla psów

Jest to ogrodzony teren o naturalnej, zazwyczaj piaskowej nawierzchni. W niektórych pojawiają się...

- Wiemy, że nowe drzewa na pewno nie mogą zasłaniać zabytków np. Sukiennic, bazyliki mariackiej czy widoku na Wawel. Potrzebna będzie także wizualizacja ukazująca warianty planowanych nasadzeń z uwzględnieniem gatunku drzew, fazy dojrzałej rozwoju drzewostanu, stanu bezlistnego itd. – wylicza dalej Piotr Kempf, dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej.

Podkreśla jednak, że jest optymistą i skoro mieszkańcy chcą więcej drzew na Rynku, to rozwiązania się znajdą. – Francuskie Bordeaux i Kraków to miasta, od których zacznie się projekt zazieleniania wielkich placów w miastach UNESCO. Nasz Rynek, posadzone na nim nowe drzewa i opracowane wskazania ekspertów staną się przykładem dla innych dużych miast – dodaje Kempf.

Plany ograniczenia betonozy

Zalecenia konserwatora zabytków dały ZZM zielone światło w dalszych staraniach o nasadzenia drzew. - W pierwszym kwartale tego roku, najpewniej na przełomie stycznia i lutego chcemy ogłosić przetarg na opracowanie koncepcji, docelowo później dokumentacji projektowo-kosztorysowej z pozwoleniem na budowę – wyjaśnia Aleksandra Mikolaszek z ZZM. Mikolaszek ocenia, że realne szanse na posadzenie drzew to 2025 rok.