Ścisnął mróz, smog zaatakował. A w wymianie kopciuchów zastój

Wraz z nadejściem zimowej aury rośnie stopień zanieczyszczenia powietrza w wielu polskich miejscowościach. W ostatnich dniach odczuli to przede wszystkim mieszkańcy województw śląskiego i małopolskiego. W minionym tygodniu stężenia szkodliwych pyłów unoszących się w powietrzu zostały przekroczone m.in. w Rybniku, Wodzisławiu Śląskim, Gliwicach i Zabrzu. Smog nie ominął też np. Nowego Targu, Zabierzowa czy części Krakowa. Z powodu zanieczyszczenia powietrza w ostatni poniedziałek Kraków wprowadził bezpłatną komunikację, by ograniczyć emisję samochodowych spalin.

Transport drogowy odpowiada za niespełna 10 proc. emisji pyłu PM10 / Shutterstock

Foto: regiony.rp.pl

Samorządy przekonują o swojej determinacji w walce ze smogiem. Eksperci zwracają natomiast uwagę, że konieczne jest wyeliminowanie z domowego użytku tzw. kopciuchów, czyli starych kotłów na węgiel i drewno, stanowiących główną przyczynę zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Okazuje się jednak, że wymiana tych urządzeń w naszym kraju idzie jak po grudzie.

Szereg inicjatyw

Władze Gliwic na 2021 r. planują inwestycje połączone z likwidacją palenisk na paliwa stałe w obiektach publicznych, komunalnych i obiektach prywatnych. W tym roku miasto podniosło poziom maksymalnego dofinansowania z 8 do 12 tys. zł przy połączeniu wymiany systemu grzewczego z termomodernizacją budynku i zlikwidowało możliwość dotowania węglowych kotłów 5. klasy. Kolejne planowane działania to rozwój sieci ciepłowniczej i zakup dziesięciu autobusów elektrycznych wraz z infrastrukturą.

CZYTAJ TAKŻE: Autobus za darmo. Tak miasta próbują radzić sobie ze smogiem

Z roku na rok poprawia się jakość powietrza w Krakowie, gdzie od września 2019 r. obowiązuje całkowity zakaz stosowania węgla i drewna do ogrzewania budynków. Władze miasta przekonują, że obecnie sytuacja w Krakowie, pomimo zdarzających się epizodów związanych z zanieczyszczeniem powietrza, jest zdecydowanie lepsza niż w okolicznych gminach, takich jak Nowy Targ, Sucha Beskidzka, Rybnik, Skała.

– Niestety, pomimo wymiany kilkudziesięciu tysięcy kopciuchów w mieście bez zdecydowanych działań antysmogowych wokół Krakowa stan powietrza nie ulegnie szybkiej poprawie, ponieważ część zanieczyszczeń dociera spoza miasta, a dodatkowo przyczynia się do tego fatalne położenie geograficzne Krakowa – w niecce, w dolinie rzeki Wisły. Do tego w sezonie jesienno-zimowym dochodzą niekorzystne warunki pogodowe: okresy ciszy wiatrowej, lokalne zamglenia, duża wilgotność, inwersja temperatury – tłumaczy Paweł Ścigalski, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. jakości powietrza.

Foto: regiony.rp.pl

Samorządy na ten rok zapowiadają m.in. dalsze kontrole straży miejskiej w celu sprawdzenia, czy nie dochodzi do łamania przepisów lokalnych uchwał antysmogowych. Szeroką akcję informacyjną o konieczności wymiany starych kotłów pod hasłem „Gańba” (po śląsku – wstyd) prowadzi Rybnik. Do akcji przyłączyli się mieszkańcy miasta, którzy zgodzili się być ambasadorami tego przedsięwzięcia.

Rybnik chce do końca 2025 r. zlikwidować wszystkie źródła oparte na węglu znajdujące się w zasobach miasta i zastąpić je ciepłem systemowym, źródłami gazowymi, ogrzewaniem elektrycznym lub odnawialnymi źródłami energii.

Jednocześnie gminy przewidują kontynuację zainicjowanych wcześniej programów proekologicznych. Aktualnie w Krakowie dalej można otrzymać dopłatę do rachunków za ogrzewanie po zmianie źródła ciepła na ekologiczne, będzie kontynuowany program termomodernizacji budynków jednorodzinnych i program związany ze współfinansowaniem instalacji OZE.