Miasta zwracają się frontem do wody

W mieście można mieszkać, odpoczywać, nawet pracować nad wodą. Dostrzegają to samorządy i inwestorzy.

Gdynia, która zbliża się do setnych urodzin, ma plan sięgający połowy XXI stulecia. Plan nosi nazwę Śródmieścia Morskiego (dla gości z dalszych okolic – Sea City). 71 hektarów nad samym morzem (Nabrzeże Prezydenta, Molo Rybackie, tereny należące do stoczni Nauta) oraz na zapleczu (na północ od osi ulicy Jana z Kolna do granicy z portem) wypełni nowoczesne centrum miasta. Szacuje się, że w nowej dzielnicy zamieszka 15 tys. osób, a pracę znajdzie kolejne 11 tys.

Pierwszym elementem Śródmieścia Morskiego stały się Sea Towers – dwa wieżowce mieszkalne oddane w 2009 r. Wkrótce dołączyły kolejne budynki – biurowiec i hotel wraz z ogólnodostępnym bulwarem – w bezpośrednim sąsiedztwie Basenu Prezydenta, tworząc zalążek inwestycji pod nazwą Waterfront, umiejscowionej się w kwartale ul. Waszyngtona, Hryniewickiego i Jana Pawła II, w sąsiedztwie Skweru Kościuszki. To także część Śródmieścia Morskiego.

Przed kilkoma tygodniami inwestor otrzymał pozwolenie na budowę kolejnego etapu – wzdłuż ul. Waszyngtona powstaną dwa budynki biurowe, za nimi znajdą się dwa kolejne, które pomieszczą 126 mieszkań. W dalszej perspektywie lokale usługowe, hotel oraz obiekty użyteczności publicznej, w tym kino. Elementem koncepcji Waterfrontu są ogólnodostępne pasaże oraz plac centralny.

CZYTAJ TAKŻE: Waterfrontem do morza

Prace trwają także w innych miejscach Śródmieścia Morskiego. Na Molo Rybackim powstaje luksusowe osiedle Yacht Park (135 apartamentów), a pobliska marina dla 120 jednostek właśnie została otwarta. Zaplanowano także Muzeum Żeglarstwa. W planach jest jeszcze jedna, Nowa Marina, która powstanie na miejscu dotychczasowej infrastruktury żeglarskiej przy Molo Południowym. Trwają prace nad sfinansowaniem inwestycji w formie partnerstwa publiczno-prywatnego (inwestorem jest Polski Związek Żeglarski).

W pobliżu rośnie kilka innych osiedli o morskich nazwach (Awanport, Portova), ich architektura stara się nawiązywać do gdyńskiego modernizmu. Niebawem rozpocznie się budowa zespołu biurowców Marina Office (ul. Hryniewieckiego). A to wszystko dopiero początek.

Władze miasta nie podają terminu zakończenia realizacji uznając, że Sea City – jak całe miasto – wciąż będzie się rozwijać. Przewidują, że proces całkowitej rewitalizacji tego terenu potrwa 20-30 lat. Trudno też oszacować koszty, rozłożone pomiędzy wiele podmiotów, w większości komercyjnych.

Odra, Wisła…

Gdynia ma morze, większość z polskich miast musi zadowolić się rzeką. Szczecin pracuje nad pomysłem zagospodarowania 200 hektarów Śródodrza – terenu obejmującego Wyspę Grodzką, Łasztownię wraz z obszarem Portu Wolnocłowego, Kępę Parnicką i Wyspę Zieloną. Celem zmian jest takie zintegrowanie wysp z resztą miasta, by przyciągnęły mieszkańców.

Pierwszą nagrodę w konkursie na projekt Nowego Serca Miasta otrzymała Maćków Pracownia Projektowa z Wrocławia. Zgodnie z zapowiedziami, prace mają ruszyć w 2020 r. – wtedy też planowana jest budowa mostu Kłodnego, który połączy Łasztownię z ulicą Jana z Kolna. Wizualizacja nowego mostu jest znana – ukazuje jasną konstrukcję ze 100-metrowym, pochylonym pylonem.

Swoją rzekę dostrzegła Warszawa. Wiosną oddano kolejny odcinek Bulwarów Wiślanych (w okolicy pomnika Syreny), znana jest też wizja ostatniego fragmentu, pomiędzy mostami Świętokrzyskim i Poniatowskiego. Na wizualizacjach pracowni architektonicznej WXCA (jej projekt zyskał uznanie komisji konkursowej) widać tarasy schodzące do rzeki od skweru Kahla, czyli parku nad tunelem Wisłostrady. Całość zamyka linia zabudowy tworząca pierzeję ul. Wybrzeże Kościuszkowskie (funkcja budynków pozostaje sprawą otwartą). A bliżej Wisły, w okolicy mostu Świętokrzyskiego, bulwar zostanie przykryty ażurowym dachem tak, aby – w zamyśle projektantów – wydłużyć okres aktywności nad rzeką. Dach pokryją pnącza, które dopełnią zieleni bulwaru.

CZYTAJ TAKŻE: Będą nowe miejskie plaże

Od kilku miesięcy nadwiślańską promenadę ma też Płock. Projekt objął budowę bulwaru wraz z falochronami, przebudowę nadrzecznej ulicy Rybaki, budowę ścieżki biegowej, modernizację kanalizacji i sieci wodociągowej. Budżet inwestycji pod nazwą „Aktywizacja społeczno-gospodarcza zmarginalizowanych śródmiejskich przestrzeni miasta Płocka” sięgnął 38 mln zł, 20 mln pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR).

… i Brda

Na krańcach Bydgoszczy Wisła łączy się z przecinającą miasto Brdą – ta bliskość zadecydowała o rozwoju miasta już w wiekach średnich. Od drugiej połowy XVIII w. – wraz z budową i modernizacjami Kanału Bydgoskiego, który połączył dorzecza Wisły i Odry – znaczenie miejscowego węzła wodnego jeszcze wzrosło. W wieku XXI miasto nadal inwestuje.

– Kluczowym elementem rewitalizacji Bydgoskiego Węzła Wodnego była modernizacja bulwarów, polegająca m.in. na przebudowie i budowie umocnień nabrzeży, przebudowie układu komunikacyjnego, budowie obiektów małej architektury, w tym nowoczesnych przystanków tramwaju wodnego – wylicza Marta Stachowiak z bydgoskiego urzędu miejskiego dodając, że koszt inwestycji sięgnął 26 mln zł (w tym 12 mln z EFRR).

Rewitalizacja objęła także Wyspę Młyńską, 6-hektarową enklawę zieleni w sercu miasta. Kosztem 21 mln zł (6 mln z EFRR) wzniesiono tu marinę. Trwa rewitalizacja Młynów Rothera odkupionych w 2013 r. przez miasto z rąk prywatnego właściciela. Niebawem jeden z trzech budynków XIX-wiecznego zespołu pomieści wystawę „Ogrody wody. Stany skupienia”, określaną mianem ośrodka innowacyjnej edukacji. Na zewnątrz powstanie obszerny taras z siedziskami, zielenią oraz – zgodnie z duchem miejsca – fontannami i nieckami wypełnionymi wodą. Realizację wyceniono na 22 mln zł (dofinansowanie z EFRR 16 mln zł). Są już plany rewitalizacji reszty młyńskich budynków – jej koszt oszacowano na blisko 59 mln zł.

Terenami na drugim brzegu – w pobliżu Opery Nova – zainteresowali się deweloperzy. Niebawem stanie tam kilkanaście budynków osiedla Nowy Port (kwartał pomiędzy ul. Focha, Marcinkowskiego, Obrońców Bydgoszczy i Warmińskiego). Przedsięwzięcie obejmuje także rewitalizację zabytkowych pozostałości Befany – Bydgoskiej Fabryki Narzędzi – założonej w 1852 r. Architekci zapowiedzieli wykorzystanie potencjału pobliskiej rzeki i ożywienie bulwarów, wzdłuż których wyrosną restauracje i kawiarnie. Zwieńczeniem promenady ma być plac miejski z zejściem do wody przy ul. Focha. Brda czeka.