Różne specyfiki, ale jeden cel

Smart city to nie tylko największe metropolie – polskie miasta udowadniają, że inteligentne, a w praktyce przyjazne mieszkańcom, mogą być również mniejsze miejscowości. Ich włodarze przyznają, że nie jest to jednak proste. Paweł Maj, prezydent Puław, wskazuje na kilka barier. – System prawny, ale też opór społeczny i ograniczone finanse to główne bolączki – podkreśla.

Dlatego należy docenić ostatnie osiągnięcia w zakresie budowy smart city wielu ośrodków, jak choćby Legnicy, Bielska-Białej, Nowej Soli czy Świdnicy. Swoimi osiągnięciami i doświadczeniami w tej dziedzinie samorządowcy chwalili się i dzielili na marcowym „Smart City Forum”.

Miasto cyfrowej transformacji

Z najnowszego rankingu „Polish Cities of the Future”, opracowanego przez należący do „Financial Time” prestiżowy magazyn „fDi”, wynika, że pod kątem liczby nowych inwestycji czy jakości życia najatrakcyjniejszym miejscem w naszym kraju jest Warszawa (stolica wyprzedza Kraków i Wrocław). Wśród mniejszych miast w rankingu doceniono Gdynię, Chorzów i Tychy.

– Inteligentny rozwój Warszawy bazuje na mieszkańcach. Nie jesteśmy w stanie konkurować z największymi metropoliami, jeśli chodzi o rozmach inwestycji, ale zainteresowanie Polską, zwłaszcza w kontekście brexitu, jest ogromne – mówi Rafał Trzaskowski, prezydent stolicy.

Jak tłumaczy, Warszawa to dziś miasto cyfrowej transformacji. – Traktujemy nowe technologie jako narzędzia, które pozwalają zbliżyć miasto do mieszkańców. W tym celu dzielimy się np. danymi, na podstawie których firmy są w stanie budować liczne aplikacje – wskazuje Trzaskowski.

Władze Warszawy zapowiedziały już utworzenie Rady ds. Inteligentnego Miasta, która ma zająć się koordynacją działań w tym obszarze.

Pomocna w rozwoju idei smart na poziomie krajowym ma być również platforma uruchamiana przez PFR, a także specjalny fundusz inwestycji samorządowych, który ma na celu – przy realizacji projektów inteligentnych miast – wykorzystywać możliwości, jakie daje partnerstwo publiczno-prywatne (fundusz PFR może koinwestować z prywatnym biznesem przy wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań w miastach).

Rząd liczy, że rozpędu rodzimym miastom da również nowa inicjatywa: porozumienie Czech, Słowacji, Węgier i Polski o współpracy w zakresie smart city. Jak tłumaczy Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, w jego efekcie powstanie międzynarodowy zespół, który będzie wymieniać się praktycznymi doświadczeniami w budowie inteligentnych miast. Jednak główny ciężar związany z takimi wdrożeniami spoczywa na samorządach.

A każde z miast ma inną specyfikę i inne priorytety, które mają prowadzić jednak do tego samego celu – poprawy jakości życia mieszkańców. Np. Poznań skupił się na realizacji pięciu filarów, na których opiera się jego Strategia 2020+ i wokół których władze chcą rozwijać metropolię. Chodzi m.in. o przyjazne osiedla, budowę wspólnotowości oraz dialogu społecznego. Ten ostatni jest szczególnie ważny. Bo rozwiązania smart – niezależnie gdzie wdrażane – mają spełniać oczekiwania mieszkańców.

– Można oczywiście wskazywać im, jakie rozwiązania są dla nich dobre, ale zdecydowanie lepiej działać zgodnie z oczekiwaniami, badając potrzeby, co pozwoli uniknąć sytuacji, w której nowoczesne rozwiązania w mieście spotkają się z odrzuceniem – wyjaśnia Monika Mizielińska-Chmielewska, ekspert w dziedzinie innowacji.

Drogą do realizacji takich oczekiwań może być np. budżet partycypacyjny. – Pomysły mieszkańców, których nie uda się sfinansować w ramach takich projektów obywatelskich, wpisujemy do budżetu miasta – mówi Tadeusz Krzakowski, prezydent Legnicy.

Jako przykład takiej inwestycji wskazuje skatepark. – To jeden z najnowocześniejszych tego typu obiektów w kraju. Przyjeżdżają do niego fani jazdy m.in. na deskorolkach nie tylko z całej Polski, ale nawet z Czech czy Niemiec – podkreśla Krzakowski.

Dynamiczne zmiany

Legnica jest w gronie dziewięciu miast o największej perspektywie rozwoju w najbliższych latach. – Jesteśmy po wdrożeniu systemu inteligentnego zarządzania ruchem. ITS poprawił bezpieczeństwo o 30 proc. – zauważa Krzakowski.

Na innowacje w transporcie publicznym postawiła też Świdnica. Beata Moskal-Słaniewska, prezydent tego miasta, wylicza: system płatności za bilety, GPS w pojazdach, wymiana części taboru na elektryczny, rozkłady jazdy w aplikacji. – Suma niewielkich udogodnień sprawia, że w sferze transportu staliśmy się smart – tłumaczy. – Jak na średnie miasto, które ma zupełnie inne potrzeby niż metropolie, w ciągu ostatnich pięciu lat udało nam się wiele zrealizować. Przybywa mniejszych polskich miast, które stają się inteligentne. Wadim Tyszkiewicz, prezydent Nowej Soli, przekonuje, że nie chodzi tylko o nowe technologie. Jego zdaniem najważniejsze jest bycie smart w zarządzaniu.

– Wprowadzanie na siłę nowoczesnych rozwiązań niekoniecznie prowadzi do celu. Chodzi o to, by działać z rozsądkiem i zrobić coś z niczego – podkreśla Tyszkiewicz.

Z kolei w Rzeszowie rozbudowano bezpłatny internet, telefonię VoIP w urzędzie, infrastrukturę teleinformatyczną, a na ich bazie system zarządzania komunikacją i energią. – Na lata 2018–2019 zaplanowaliśmy rozwój sieci szerokopasmowej i model miasta w 3D – podsumowuje wiceprezydent Marek Ustrobiński.

W Zielonej Górze postawiono na inteligentne oświetlenie. System monitorujący otoczenie sam dostosowuje natężenie światła do potrzeb i ruchu, co daje oszczędności. – Oświetlanie wszystkich punktów przez 4,2 tys. godzin rocznie to zwykłe marnotrawstwo – twierdzi Mariusz Ejsmont, wiceprezes LUG Light Factory, który zrealizował w Zielonej Górze pilotażowe wdrożenie. W podobne rozwiązania celują kolejne miasta. Samorządowcy zaznaczają jednak, że projektowanie innowacyjnych wdrożeń z zakresu smart city w dłuższej perspektywie jest skomplikowane lub wręcz niemożliwe. – Przy tak dynamicznych zmianach technologicznych i społecznych jak obecnie nie sposób planować. Kto jeszcze dekadę temu pomyślałby na przykład, że 10 proc. mieszkańców Wrocławia będą stanowić Ukraińcy? – mówi Jakub Mazur, wiceprezydent stolicy Dolnego Śląska.