Artyści przypominają Marzec ’68

„Człowiek za burtą. Łodzianie 50 lat po Marcu" i „Marzec '68. Konteksty" – to dwie rocznicowe wystawy przygotowane przez Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

Publikacja: 08.03.2018 22:00

Plakat zapowiadający wystawy w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

Plakat zapowiadający wystawy w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

Foto: materiały prasowe

Pierwsza z tych zrealizowanych w dwóch językach – polskim i angielskim – wystaw ma charakter artystyczny, druga – historyczny.

„Człowiek za burtą. Łodzianie 50 lat po Marcu" opowiada historię 60 ludzi, na życiu których tamte wydarzenia wywarły trwałe piętno. Są wśród nich tacy, którzy wyjechali, ale i tacy, którzy postanowili pozostać. Fotograficzne portrety bohaterów, które oglądają widzowie, wyglądają jak stykówki, potęgując wrażenie liczebności. Wśród anonimowych twarzy pojawiają się też znane, jak Gołdy Tencer, aktorki i szefowej Teatru Żydowskiego w Warszawie, Andrzeja Krakowskiego, scenarzysty z Hollywood i autora książki „Pollywood. Jak stworzyliśmy Hollywood", Mariana Lichtmana – perkusisty Trubadurów.

Widzowie mogą także oglądać na monitorach sześć filmów będących plonem dwuletniej pracy Kamili Bogulewskiej, fotografki pracującej w Danii, w Niemczech i w Polsce, oraz Aleksandra Milchtacha Sława, dziennikarza i emigranta Marca '68. Filmy trwają od kilku do 30 minut, powstały z wywiadów z bohaterami fotografii. – Zostały podzielone tematycznie – w jednym z nich bohaterowie opowiadają o języku i o trudnościach, jakie napotkali, wyjeżdżając. Drugi jest o samym wyjeździe – z różnych perspektyw – opowiada Justyna Tomaszewska z Centrum Dialogu. – Kolejny opowiada o tożsamości tych, którzy wyjechali, i tych, którzy zostali.

Z kolei na parterze Centrum Dialogu widzowie mogą oglądać historyczną wystawę „Marzec '68. Konteksty", której autorem jest historyk Andrzej Czyżewski. Trzy ściany wyklejone zdjęciami, tekstami, cytatami – z przewodnią myślą o Marcu '68 stanowiącą cytat z Marka Edelmana, mają dostarczyć widzowi zasób niezbędnych informacji na temat tamtego czasu w Łodzi i Polsce. Marzec '68 jest ukazany przez pryzmat zachodzących równolegle procesów politycznych, społecznych i kulturowych.

Trzytorowo poprowadzona narracja wystawy uwzględnia zarówno kontekst ogólnopolski, jak i lokalną specyfikę Łodzi oraz ogólnoświatowy wymiar roku 1968. W treści dominują przede wszystkim dwie pierwsze perspektywy, czyli ogólnopolska i łódzka. Pomarcowe wątki przedstawiają skalę wymuszonych przez polskie władze wyjazdów emigracyjnych, których nasilenie nastąpiło w latach 1969–1970, czyli już po formalnym zakończeniu kampanii antysemickiej.

Wystawa, relacjonując Marzec '68 w Łodzi, opowiada o wydarzeniach i postaciach mało znanych, przywódcach buntu studenckiego na lokalnych uczelniach, aresztowanych i relegowanych.

Obie wystawy czynne będą do 30 września.

Projekt trwający dekadę

W Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu od 9 marca wystawa „Wyjechałam, wyjechałem z Polski, bo..." Krystyny Piotrowskiej.

Ten projekt rozpoczął się już dziesięć lat temu, z okazji 40. rocznicy Marca '68. Instalacja pokazywana w wielu galeriach w Polsce i w Izraelu rozrasta się, powstają kolejne rejestracje. Poznańscy widzowie oglądają projekt po raz pierwszy. W 50. rocznicę Marca '68 jej najnowsza wersja poszerzona została o specjalnie zaprojektowaną pracę dźwiękową.

Autopromocja
Rozlicz PIT z "Rzeczpospolitą" i "Parkietem"

W łatwy i wygodny sposób wypełnij zeznanie podatkowe

Pobierz za darmo

Na dwóch naprzeciwległych ścianach prezentowane są dwie projekcje wideo. To wideoportrety ludzi, którzy byli zmuszani w 1968 roku do wyjazdu. Bohaterowie opowiadają jednym krótkim zdaniem, dlaczego wyjechali z Polski: „Wyjechałam z Polski, bo czułam się poniżona", „Wyjechałam z Polski, bo dowiedziałam się nagle, że nie ma tam dla mnie miejsca", „Wyjechałem z Polski w 1969 roku, ponieważ był to jedyny kraj, w którym nie mogłem być Polakiem".

Z jednej strony tekst mówiony jest po polsku, a z drugiej w języku kraju, który emigranta przyjął. – Wystawa jest wzbogacona o instalację dźwiękową umiejscowioną w przestrzeni galerii i poza galerią – w jej bezpośrednim otoczeniu – wyjaśnia „Życiu Regionów" Marek Wasilewski, kurator. – Artystka postanowiła wykorzystać aplauz tłumów po słynnym przemówieniu Gomułki o piątej kolumnie – komentarz artystki pokazujący percepcję społeczną i panujący w tamtym czasie klimat. To wystawa polemiczna w stosunku do dominującej dziś interpretacji historycznej, według której polskie społeczeństwo nie miało nic wspólnego z tą sytuacją. Słowo i dźwięk są tu głównymi nośnikami treści.

Krystyna Piotrowska jest związana z Poznaniem od wielu lat. Jest absolwentką poznańskiej PWSSP i współzałożycielką legendarnej poznańskiej Galerii ON, współprowadzonej w latach 70. z Izabelą Gustowską.

– Znana jest przede wszystkim jako graficzka, ze swych portretów, a tu są wideoportrety – przypomina Marek Wasilewski. – Ale wpatrywanie się w ludzką twarz, ludzką postać – jest cały czas przez artystkę kontynuowane.

Wystawa potrwa do 8 kwietnia. —m.p.

Podróżni z biletami w jedną stronę

9 marca w Muzeum POLIN w Warszawie otwarta została wystawa „Obcy w domu. Wokół Marca '68".

Ekspozycja ma charakter historycznej opowieści. Część wystawy została zbudowana wokół metaforycznej instalacji nawiązującej do wyglądu warszawskiego Dworca Gdańskiego w 1968 roku, kiedy wyjeżdżały z niego pociągi z podróżnymi z biletami w jedną stronę. W szklanej hali dworca zwiedzający słyszą ich historie, a także tych, którzy zostali. Nad zwiedzającymi wisi neon „WAR" – wyjęty fragment z oryginalnego neonu z Dworca Gdańskiego. Można też zobaczyć dzieła artystyczne, takie jak linoryt Leszka Sobockiego, prace Macieja Bieniasza i Erny Rosenstein, Krzysztofa Wodiczki. W górnej sali wystawy – Archiwum Marca z pamiątkami, zdjęciami i dokumentami związanymi z wyjazdami z Polski.

Kuratorkami ekspozycji są Natalia Romik i Justyna Koszarska-Szulc.

Wystawa potrwa do 24 września. —m.p.

Regiony
Dolny Śląsk zaprasza turystów. Szczególnie teraz
Materiał Promocyjny
Suzuki e VITARA jest w pełni elektryczna
Regiony
Odważne decyzje w trudnych czasach
Materiał partnera
Kraków – stolica kultury i nowoczesna metropolia
Regiony
Gdynia Sailing Days już po raz 25.
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Materiał partnera
Ciechanów idealny na city break
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego