„Cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie" – upominał Polaków bajkopisarz i pedagog Stanisław Jachowicz. Przestroga ta w najmniejszym stopniu odnosiła się do poznaniaków i Wielkopolan w ogóle. Oni już w XIX w. zdawali sobie sprawę, jaki jest ich historyczny stan posiadania, gdzie mają korzenie, a także, że można tych korzeni aktywnie poszukiwać. Dlatego polska archeologia rodziła się nie tylko w Krakowie, ale również w Poznaniu.
Były to szczęśliwe narodziny, poznańscy archeolodzy stworzyli wiodący ośrodek tej dyscypliny w Europie, stosują najnowocześniejsze metody, a tego, co wykopią, nie zamykają głęboko w muzealnych magazynach, lecz prezentują na wystawach i w publikacjach.
Dotknięcie historii
W Poznaniu archeologia, mimo że sędziwa, jest bardzo żywa. Żeby nie być gołosłownym: właśnie rozpoczęły się wykopaliska na poznańskim Starym Rynku. Było to elitarne miejsce zamieszkiwane przez bogatych kupców, rzemieślników, rajców, dlatego każde wbicie łopaty jest tam przysłowiowym dotknięciem historii. Wykopaliska poprzedziły wiercenia i badania geofizyczne, dzięki temu archeolodzy mogli precyzyjnie wybrać teren pod kątem swoich oczekiwań. Równolegle z badaniami archeologicznymi będą przeprowadzone badania geologiczne i analiza hydrologiczna. A wszystko to razem będzie ogromnie pomocne w renowacji tego najważniejszego placu Poznania.
Poznań to bodaj jedyne miasto w Polsce, w którym wykopaliska prowadzone są w kilku miejscach naraz. Wykopaliska na Starym Rynku były zaplanowane od dawna, ale te tuż koło niego – nie, wymusiło je życie. Podczas robót ziemnych poprzedzających budowę podziemnego parkingu i biurowca, na głębokości 4 m natrafiono na średniowieczną fosę i drewniany trakt dla pieszych, a także kamienną studnię zbudowaną w 1467 roku (zachowały się źródła pisane informujące o budowie studni dokładnie w tym miejscu). Próbki pobrane z chodnika zbadają dendrochronolodzy i ustalą, jakiego gatunku drzewa ścięto, aby wyłożyć poznańską ulicę, i w jakim roku to nastąpiło.
W Poznaniu nie zapominają o tym, co już wcześniej wykopane. Właśnie rozpoczął się interdyscyplinarny projekt badawczy, którego celem jest szczegółowa analiza szczątków osób zamieszkujących poznański gród na Ostrowie Tumskim od końca X do początków XIII wieku.
