Daria Kulczycka: Tracimy konkurencyjność

Rz: Dane Urzędu Regulacji Energetyki pokazują zastój w rozwoju zielonej energetyki. Czy jest szansa na odwrócenie trendu po nowelizacji ustawy o OZE?

Daria Kulczycka: W  tym roku będziemy jeszcze obserwowali skutki dotychczasowych zaniedbań rządu tj. biernej obserwacji załamania starego systemu wsparcia w postaci zielonych certyfikatów, opóźnień we wprowadzeniu systemu aukcyjnego, ustawy „antywiatrakowej" i generalnej niechęci do rozwoju energetyki odnawialnej na lądzie i morzu.

Przyrost produkcji zauważymy w przyszłym roku. Wtedy będą już widoczne źródła wybudowane po aukcjach lat 2016 i 2017. Kolejne aukcje URE zamierza zorganizować w październiku lub listopadzie tego roku. W koszykach fotowoltaiki i wiatru będzie to blisko 1,9 GW mocy, z czego 1 GW w instalacjach powyżej 1 MW i około 900 MW w instalacjach poniżej 1 MW. Efekty pojawią się dopiero w 2020 r. Będą też oddawane do użytku instalacje, które otrzymały wsparcie inwestycyjne z regionalnych programów operacyjnych i Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

Rynkowym impulsem do rozwoju OZE będzie rosnąca cena energii. Jesteśmy coraz bliżej momentu, w którym instalacje będą powstawać bez wsparcia. Rosnące zainteresowanie instalacjami fotowoltaicznymi widać u rolników. Coraz aktywniejsze stają się samorządy gminne.

Ostatnio za energię płacono ponad 300 zł/MWh. Czy wyższe ceny to efekt wcześniejszej negatywnej polityki wobec OZE?

Ewentualne działania spekulacyjne, które spowodowały gwałtowny wzrost cen energii badają URE i UOKiK. Ale najważniejsze są powody fundamentalne. Jest to efekt forsowania polityki wsparcia dla wytwarzania z węglowych źródeł, pomimo rosnących cen uprawnień do emisji CO2, ale i dyskryminowania OZE, głównie wiatraków. Sytuacji nie poprawia monopolizacja rynku przez spółki państwowe. Brak konkurencji nie wymusza stałej poprawy efektywności operacyjnej i optymalizacji kosztowej w procesach inwestycyjnych. Wszystkie symulacje wykonywane na potrzeby nowych elektrowni węglowych wskazywały, że projekty osiągają rentowność przy hurtowej cenie w wysokości 350–400 zł/ MWh. Dziś te analizy wymagają aktualizacji w górę.

Ceny hurtowe energii rosną też w krajach UE na skutek polityki klimatycznej wymuszającej odejście od wysokoemisyjnych źródeł i ograniczenie zużycia energii. Rzecz w tym, że Polska ma najwyższą hurtową cenę energii przez co nasza gospodarka już traci konkurencyjność. Zagrożone są głównie branże energochłonne. Nadzieja na tanią energię jest dziś mrzonką m.in. ze względu na topniejącą pulę darmowych uprawnień do emisji CO2 dla naszej energetyki i brak dostępu do wystarczającej ilości dobrego i taniego węgla w kraju.

W sytuacji wysokich cen energii i taniejących technologii fotowoltaicznych, rośnie grupa odbiorców podejmujących się budowy instalacji. Rynkowego sensu nabierają też działania poprawiające efektywność energetyczną. Rząd powinien je wspierać.

Rząd zmienił nieco nastawienie do OZE. Czy banki chętniej będą finansować zielone inwestycje?

Obecni w radzie OZE przy Lewiatanie przedstawiciele Związku Banków Polskich uważają, że nowelizacja ustawy o OZE nadal nie stwarza im bezpiecznych warunków finansowania inwestycji. Do spłaty pozostaje 11 mld zł kredytów udzielonych na instalacje w systemie zielonych certyfikatów. Część firm wiatrowych, wodnych, biogazowych znalazła się w kiepskiej sytuacji z powodu spadku cen certyfikatów, nałożonych dodatkowych podatków, wypowiedzenia umów na odbiór energii. Zdaniem banków nowa ustawa daje szansę naprawy, ale niewystarczające. Banki deklarują wolę finansowania zielonej energetyki, jeśli będą stabilne, długoterminowe ramy regulacyjne.

Rozwój mikroinstalacji może być w większym stopniu niż dużych instalacji finansowany ze środków własnych, ale uwolnienie kapitału wymaga wprowadzenia stabilnych ram prawnych. Niepewność regulacyjna i złe doświadczenia powodują wyższy koszt kapitału.