Ranking Samorzadów 2021: Oto laureaci

Rok 2020 niewątpliwie należał do tych trudniejszych dla władz lokalnych. Przede wszystkim ze względu na pandemię, co wymagało szczególnych działań w trosce o dobro mieszkańców. Ale też recesja i wcześniejsze reformy podatkowe odbiły się negatywnie na kondycji lokalnych budżetów. Tym bardziej trzeba docenić wysiłki samorządów na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Foto: regiony.rp.pl

Ranking Samorządów 2021 - strona główna

Szczegółowe rankinki:

Miasta na prawach powiatu

Gminy miejskie i miejsko-wiejskie

Gminy wiejskie

Punkt wyjścia

W Rankingu Samorządów „Rzeczpospolitej" oceniamy efekty działań miast i gmin w zakresie dbałości o jakość życia mieszkańców, stan środowiska i rozwój ekonomiczny przy zachowaniu stabilności finansów i wysokiej jakości zarządzania.

W tegorocznej edycji maksymalnie można było uzyskać 107 pkt (30 pkt w kategorii finanse i rozwój, 38 pkt w kategorii dbałość o mieszkańców, 29 pkt w kategorii czyste środowisko i 10 pkt w kategorii zarządzanie). Przy czym warto zauważyć, że wysokie miejsce w zestawieniu ogółem nie oznacza, że we wszystkich obszarach dane miasto czy gmina uzyskała najlepsze wyniki. Z jednej strony może to świadczyć o równym zaspokajaniu różnych, czasami przeciwstawnych potrzeb mieszkańców, z drugiej to pewne wskazówki, gdzie jeszcze można się poprawić.

Wśród miast na prawach powiatu pierwsze trzy miejsca zajęły odpowiednio Gliwice, Katowice i Kraków. Wśród mniejszych miast i gmin miejsko-wiejskich liderami zostały: Morawica (woj. świętokrzyskie), Podkowa Leśna (woj. mazowieckie) oraz Miechów (woj. małopolskie), a wśród gmin wiejskich: Wielka Wieś (woj. małopolskie), Aleksandrów (woj. lubelskie) oraz Buczkowice (woj. śląskie).

Gliwice na czele

Gliwice znalazły się na czele naszego zestawienia po raz drugi z rzędu. I tak jak w poprzednim roku miasto okazuje się szczególnie silnie we wskaźnikach obrazujących stan samorządowych finansów, co przekłada się na wysoki potencjał rozwojowy miasta. Gliwice są mistrzem w takim gospodarowaniu wydatkami, by uzyskiwać najwyższe wśród miast nadwyżki bieżące. Dzięki temu zyskują możliwości realizacji zadań inwestycyjnych w dłuższym okresie.

Tym razem jednak Gliwice osiągnęły najlepsze wyniki w obszarze dbałości mieszkańców. Miasto może się m.in. pochwalić wysoką liczbą miejsc w przedszkolach czy wydatkami na gospodarkę mieszkaniową. – Przyciągnęliśmy do miasta bardzo wielu inwestorów, mamy wysokie dochody i dzięki temu możemy skupiać się w większym stopniu na podnoszeniu jakości życia – komentuje Adam Neumann, prezydent Gliwic. – Realizujemy obecnie duże inwestycje – tworzymy m.in. centrum przesiadkowe i przygotowujemy się do budowy miejskiego szpitala. Prowadzimy też duży program budowy mieszkań. Choć czas epidemii był trudny dla samorządów, Gliwice – dzięki swojej stabilności i wypracowywanej przez lata dobrej kondycji ekonomicznej – poradziły sobie lepiej niż wiele innych gmin – zauważa prezydent.

Foto: regiony.rp.pl

Stolice świecące przykładem

Także Katowice wyróżniły się obszarze dbałości o jakość życia mieszkańców, uzyskując najwyższą liczbę punktów. To zasługa m.in. wysokich wydatków na edukację, kulturę czy sport i rekreację, dzięki czemu mieszkańcy zyskują dostęp do lepszej oferty w tym zakresie.

Kraków swoją wysoką pozycję zawdzięcza m.in. najwyższej punktacji wśród finalistów w obszarze ochrony środowiska. To nie dziwi, bo stolica Małopolski od kilku lat kładzie duży nacisk właśnie na walkę o czyste powietrze, co w naszym zestawieniu znalazło wyraz m.in. w największych wśród miast wydatkach na transport zeroemisyjny czy zieleń miejską.

– W ramach działań na rzecz zrównoważonej mobilności rozwijamy ofertę transportu publicznego – kupując kolejne autobusy ekologiczne i tramwaje, budując nowe linie tramwajowe i parkingi typu park+ride – oraz sieć ścieżek rowerowych – podkreśla Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa. – Chcemy, żeby w najbliższej przyszłości autobusy bezemisyjne stanowiły jedną trzecią taboru miejskiego.

W kategorii miast na prawach powiatu pierwszą dziesiątkę (po Gliwicach, Katowicach i Krakowie) domykają: Gdańsk, Opole, Dąbrowa Górnicza, Rzeszów, Poznań, Gdynia i Leszno. W porównaniu z ubiegłoroczną edycją w TOP10 znalazły się Gdańsk, Dąbrowa Górnicza i Leszno, a „wypadły" z niej – Sopot, Bydgoszcz i Szczecin.

Sukces Morawicy

Szczególne gratulacje należą się gminie Morawica (woj. świętokrzyskie), która zajęła pierwsze miejsce wśród miast i gmin miejsko-wiejskich trzeci rok z rzędu! Ten sukces samorząd może zawdzięczać konsekwencji w budowaniu swojego potencjału już od wielu lat i zrównoważonym wydatkom we wszystkich dziedzinach. W tegorocznym rankingu zaprocentowało to m.in. stabilną sytuacją finansową gminy (niemalże najwyższą liczbą punktów w tym obszarze), brakiem spadku dochodów (w tym z podatków) własnych czy wysokimi inwestycjami w rozwój sieci drogowej.

– Działania włodarzy są podporządkowane potrzebom mieszkańców, stąd naszym celem jest zrównoważony rozwój gospodarczy, społeczny i ekologiczno-przestrzenny – zaznacza Marina Buras, burmistrz Morawicy. Gmina rozwija więc tereny inwestycyjne, by tworzyć miejsca pracy, dokłada wszelkich starań w walce o czyste powietrze, nie odpuszcza jakości podstawowych usług społecznych. – Dobra opieka przedszkolna i dobre szkoły są magnesem przyciągającym nowych mieszkańców. Ważne jest zapewnienie funkcjonującej na wysokim poziomie infrastruktury rekreacyjno-sportowej, a ścieżki rowerowe, kryta pływalnia, zbiornik wodny i ogólnodostępne sale gimnastyczne dopełniają obrazu naszej gminy jako tej, która dba o tę sferę życia naszych mieszkańców – opisuje Buras.

Morawica (woj. świętokrzyskie) zajęła pierwsze miejsce wśród miast i gmin miejsko-wiejskich trzeci rok z rzęd

Foto: materiały prasowe

Podmiejscy liderzy

Drugie miejsce w tej kategorii zajęła gmina Podkowa Leśna. To podwarszawska miejscowość, która wyróżniła się szczególne dobrymi wskaźnikami w obszarze dbałości o mieszkańców, np. szczególnie wysokimi inwestycjami w infrastrukturę społeczną, czy wydatkami na kulturę.

Trzecie miejsce w tym roku przypadło małopolskiej gminie Miechów, położonej 40 km od Krakowa. W Rankingu Samorządów punktacja dla Miechowa rozłożyła się niemal po równo na wszystkie obszary, jednak gmina może się pochwalić szczególnie wysokimi wydatkami na kulturę i inwestycjami w ochronę środowiska czy wysokim poziomem pozyskanych dotacji z Unii Europejskiej.

– Pomimo pandemii rok 2020 był rekordowy pod względem inwestycji, na które przeznaczyliśmy niespełna 34 mln zł. Było to możliwe dzięki wspieraniu budżetu dotacjami pozyskanymi w ostatnich latach ze źródeł europejskich i krajowych – komentuje Dariusz Marczewski, burmistrz Miechowa. – Dzięki nim zrealizowaliśmy przedsięwzięcia z zakresu m.in. ochrony środowiska, w tym termomodernizacji i wykorzystania energii odnawialnej, parkingów P&R, aktywizacji społecznej oraz rewitalizacji. Możemy stwierdzić, że ostatnie lata były szczególnie sprzyjające gminie Miechów – zaznacza.

W kategorii gmin miejskich i miejsko-wiejskich pierwszą dziesiątkę uzupełniają: Puszczykowo (woj. wielkopolskie), Mielno (woj. zachodniopomorskie), Jarocin (woj. wielkopolskie), Grodzisk Mazowiecki (woj. mazowieckie), Głogów (woj. dolnośląskie), Lubliniec (woj. śląskie) i Aleksandrów Łódzki (woj. łódzkie). W porównaniu z ubiegłym rokiem do najlepszej dziesiątki awansowały: Miechów, Mielno, Jarocin i Lubliniec.

Pierwsza Wielka Wieś

Podkrakowska Wielka Wieś, to zwycięzca rankingu wśród gmin wiejskich. – Tegoroczne wysokie miejsce w Rankingu Samorządów „Rzeczpospolitej" to ogromne wyróżnienie i skuteczna motywacja do dalszego rozwijania naszej gminy w kolejnych latach. Niewątpliwie wiele czynników złożyło się na ten sukces – zaznacza Krzysztof Wołos, wójt Wielkiej Wsi.

W tym roku szczególnie dużo punktów gmina zebrała w obszarze dbałości o środowisko, dzięki wysokiej dynamice wydatków w tej dziedzinie, czy jednymi z największych wśród tego rodzaju jednostek wydatkom na wsparcie instalacji OZE i wymianę pieców dla gospodarstwa domowych.

Wielka Wieś (woj. małopolskie) zebrała bardzo dużo punktów w obszarze dbałości o środowisko

Foto: materiały prasowe

Zielone gminy

Z kolei Aleksandrów, gmina w województwie lubelskim, druga wśród gmin wiejskich, wyróżnia się dobrymi wynikami z obszarze dbałości o rozwój kapitału społecznego. – Naszym celem jest służba mieszkańcom, temu są podporządkowane wszystkie nasze działania – podkreśla wójt Józef Biały.

W ostatnich dwóch latach dynamika wydatków na infrastrukturę społeczną przekracza 15 proc., bardzo dobrze rozwinięta jest sieć żłobków i przedszkoli, gmina organizuje bezpłatny transport dla dzieci i młodzieży i ma największy wśród gmin wiejskich fundusz wsparcia (per capita) dla jednostek pomocniczych.

Na trzecim miejscu w tej kategorii uplasowały się Buczkowice zlokalizowane w woj. śląskim. Gmina otrzymała najwyższą punktację w obszarze czystego środowiska, m.in. dzięki temu, że aż 93 proc. mieszkańców korzysta z kanalizacji, co na terenach wiejskich jest bardzo wysokim odsetkiem. Buczkowice jako jedna z nielicznych gmin tego typu ma program rewitalizacji obszarów zdegradowanych i wspiera mieszkańców w walce o czyste powietrze (dotacje do wymiany pieców, czy na instalacje OZE).

TOP10 wśród gmin wiejskich uzupełniają: Wisznice (woj. lubelskie), Zabierzów (woj. małopolskie), Strawczyn (woj. świętokrzyskie), Kleszczów (woj. łódzkie), Słupsk (woj. pomorskie), Tuszów Narodowy (woj. podkarpackie) i Michałowice (woj. mazowieckie).

Kategoria gmin wiejskich jest najbardziej zmienna i w porównaniu z 2020 r. w najlepszej dziesiątce przybyło pięć samorządów – Aleksandrów, Wisznice, Strawczyn, Słupsk i Tuszów Narodowy.