Walka ze smogiem nie będzie tylko pustym zapisem na papierze

Samorządy, które nie będą realizować w praktyce programów ochrony jakości powietrza, zapłacą wysokie kary.

Z jakością powietrza w Polsce nie jest najlepiej. Wiele miast i miasteczek znajduje się na czarnej liście WHO najbardziej zanieczyszczonych miejsc na świecie. Problem dostrzegł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Rok temu zobowiązał Polskę do zmian. W ubiegłym tygodniu Rada Ministrów przyjęła przepisy w tej sprawie.

CZYTAJ TAKŻE: Za smog mandacik zamiast mandatu

Chodzi o projekt nowelizacji prawa ochrony środowiska. Dotyczy on programów ochrony powietrza. Wynika z niego, że programy ochrony powietrza będą nadal przygotowywać marszałkowie województwa. Jego projekt ma przewidywać konkretne działania, by w jak najkrótszym czasie jakość powietrza się poprawiła. Zarząd województwa będzie raz w roku sprawdzał, czy gminy wdrażają program, czy jest on tylko na papierze. Minister środowiska też będzie miał nowe zadania. Będzie dostawał informację od zarządów województw o wdrażaniu programów. Projekt przewiduje jednocześnie wysokie kary za brak realizacji programów w praktyce. Wyniosą one od 50 tys. zł.

Celem projektu jest poprawienie jakości programów ochrony powietrza oraz ich efektywne wdrożenie. Sama zmiana przepisów to dopiero początek. Bardzo ważna jest również współpraca pomiędzy samorządami, sejmikami województwa a Ministerstwem Środowiska. Wszyscy wiemy, że nie zawsze jest ona dobra. Brakuje również środków dla gmin na realizację poszczególnych zadań wyznaczonych w programach ochrony powietrza. – Dobrze, że projekt przewiduje zwiększenie zatrudnienia w urzędach marszałkowskich i Ministerstwie Środowiska. Jest szansa, że dzięki temu poprawi się jakość tych programów – mówi Agnieszka Warso-Buchanan, radca prawny z fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi.

CZYTAJ TAKŻE: Są pieniądze na walkę ze smogiem

Samo karanie samorządów za nieterminowe realizowanie zadań będzie nieskutecznie i nie poprawi jakości powietrza. Taki na przykład Kraków zrobił już wiele, by poprawić jakość powietrza, ale ościenne gminy niestety już nie. Na pewno smog będzie mniejszy w tym mieście, ale nie zniknie. Zanieczyszczenia napłyną przecież z sąsiednich gmin – podkreśla Agnieszka Warso-Buchanan. A samorządy uważają, że w wypadku poprawy jakości powietrza najważniejsza jest edukacja.

CZYTAJ TAKŻE: Przybywa metod walki ze smogiem

– Pewnego dnia przyszła do mnie mieszkanka Rabki-Zdrój i powiedziała, że od kiedy skorzystała z dotacji i wymieniła kocioł, zaczęła zwracać uwagę na to, czym palą sąsiedzi. Wcześniej smog jej nie przeszkadzał – mówi Stanisław Kiersztyn, ekodoradca z Urzędu Miasta Rabka-Zdrój. – Zrozumiałem wówczas, że wymieniając kotły, nie tylko poprawiamy atmosferę, ale też budujemy świadomość. Ekologiczną i obywatelską. Zdecydowana większość społeczeństwa chce być ekologiczna i obywatelska. Jednak ktoś musi dać im szansę. Tym kimś są gmina, powiat, województwo, kraj.

Dodaje, że Rabka-Zdrój, wzorem Krakowa, zamierza wprowadzić całkowity zakaz spalania paliw stałych w uzdrowiskowych strefach A i B. Uważamy, że jest to uczciwie wypełniony warunek umowy społecznej, której stronami są uzdrowisko oraz pacjenci. Gmina chce zaoferować usługi uzdrowiskowe i czyste powietrze, bo kuracjusze uiszczają opłatę uzdrowiskową.