W zasadach uwłaszczenia będą kolejne zmiany. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju pracuje nad projektem, który ma wyeliminować największe problemy, z którymi zmagają się gminy. Natomiast samorządy domagają się wydłużenia o co najmniej dwa lata czasu na wydawanie zaświadczeń o przekształceniu. Obecny roczny termin jest zbyt krótki.

Na razie resort nie przedstawił projektu, pokazał tylko wstępne założenia. Chce objąć przekształceniem grunty zabudowane także wolnostojącymi garażami oraz innymi budynkami i urządzeniami pełniącymi rolę infrastruktury mieszkaniowej. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju proponuje również wprowadzić „uproszczony” tryb podziału nieruchomości w przypadkach, gdy będzie niezbędny. Chodzi o pawilony handlowe lub kioski znajdujące się na tej samej nieruchomości co bloki. W efekcie czego blokują uwłaszczenie.

Ponadto ustawa przekształceniowa będzie regulować także, czy i w jakich przypadkach ma być wymagane zezwolenie na przekształcenie prawa na rzecz cudzoziemca. Dzięki temu lokal użytkowy należący do Wietnamczyka czy Turka przestałby blokować uwłaszczenie w niejednym bloku.

Resort inwestycji chce również tak doprecyzować tryb udzielania pomocy publicznej, aby zapewnić samorządom sprawną weryfikację pomocy, a przedsiębiorcom elastyczne warunki korzystania z możliwości wyboru sposobu płatności za przekształcenie. Planuje również zapewnić wysokie bonifikaty w opłacie przekształceniowej osobom w trudnej sytuacji życiowej, m.in. rodzinom z osobami z niepełnosprawnością.

Samorządy uważają, że tego rodzaju zmiany to zdecydowanie za mało. Potrzebne są jeszcze inne. – Niezbędne są przepisy regulujące status osób, które nie dostały jeszcze zaświadczenia potwierdzającego przekształcenie. Chodzi o to, czy mają one nadal wnosić roczną opłatę z tytułu użytkowania wieczystego. Obecnie przepisy nie rozstrzygają tego problemu. Zalecenia ze strony władz samorządowych, by regulować roczną opłatę, to zdecydowanie za mało – uważa Lech Filipiak z Urzędu Miasta we Wrocławiu. Według niego podobne uregulowania powinny obowiązywać także w wypadku bonifikat w opłacie przekształceniowej. – Z przepisów powinno wynikać wprost, że bonifikaty powinny obowiązywać od dnia wydania zaświadczenia o przekształceniu, a nie od 1 stycznia 2019 r. – dodaje Filipiak.

Na tym jednak nie kończą się postulaty samorządów. Unia Metropolii Polskich oraz Związek Miast Polskich proponują, by przesunąć o rok–dwa lata termin na wydanie zaświadczeń potwierdzających przekształcenie.

Z wyliczeń UMP wynika, że by zmieścić się w rocznym terminie, np. w Łodzi trzeba by było wydawać ok. 800 zaświadczeń dziennie, a w Warszawie – 2000. – Nie chodzi o to, że urzędnicy źle pracują, tylko o to, że narzucono nam terminy, których nie uda się dotrzymać – uważa Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich.

UMP chce również, by przepisy umożliwiały wydawanie zaświadczeń o udzieleniu pomocy de minimis na dzień wydania zaświadczenia przekształceniowego oraz z datą późniejszą po zbadaniu statusu i sytuacji przedsiębiorcy.

Według Unii Metropolii Polskich usprawni to proces wydawania zaświadczeń bez konieczności dokonywania ich korekt. Pozwoli również dochować siedmiodniowego terminu do przesłania sprawozdania z udzielonej pomocy. Według UMP ustawodawca przyjął, że za moment nabycia prawa do pomocy de minimis uznaje się dzień wydania zaświadczenia o przekształceniu (a nie 1 stycznia 2019 r. jako dzień, w którym faktycznie to przekształcenie nastąpiło). Do prawidłowego wydania zaświadczenia o udzieleniu pomocy de minimis niezbędna jest weryfikacja warunków udzielenia takiej pomocy przy udziale danego przedsiębiorcy.

Samorządowcy postulują również, by zobowiązać MSWiA do udostępnia baz danych zawierających informacje o zezwoleniach na nabycie nieruchomości przez cudzoziemców. Ułatwi to weryfikację.