Miasta nie mogą eksmitować dłużników. Próbują ściągać długi

Sopoccy radni podjęli uchwałę na temat częściowego, a w wyjątkowych przypadkach nawet całkowitego umorzenia długów za wynajem mieszkań komunalnych. Podobny program ma też Warszawa i Wrocław. W Poznaniu czy w Łodzi zaległości można odpracować.

– Ustawa „covidowa” zabroniła nam eksmitować dłużników, nawet jeśli ich zadłużenia powstały na długo przed pandemią i ona nie miała wpływu na ich zadłużenie, bo nie stracili np. pracy – zauważa Jolanta Baranowska z łódzkiego magistratu.

Wymiana na mniejsze

Sopocka uchwała przewiduje kilka wariantów umorzenia zadłużenia. Pierwszą jest umorzenie 80 proc. pod warunkiem spłaty pozostałej części w ciągu dwóch miesięcy.

Drugim wariantem jest umorzenie połowy długów i rozbicia pozostałej części na raty spłacane do końca 2022 roku. – Najemca może również całkowicie pozbyć się zadłużenia w przypadku rezygnacji z najmu lokalu – podkreśla sopocki ratusz.

CZYTAJ TAKŻE: Nowe mieszkania komunalne – tak. Ale po pandemii

Istnieje także możliwość wymiany mieszkania na mniejsze. Warunkiem jest oddanie dużego mieszkania i wynajem lokalu z odpowiednim metrażem.

– W takim przypadku umorzone zostaje 80 proc. zadłużenia, pozostałą część długu najemca może spłacić jednorazowo lub w ratach – tłumaczą sopoccy urzędnicy.

To będzie druga edycja programu restrukturyzacyjnego dla najemców lokali komunalnych w Sopocie. W pierwszej udało się odzyskać ponad pół miliona złotych, które miasto przeznaczyło na remonty mieszkań komunalnych.

Mogą rozłożyć na raty

Podobny program już od kilku lat funkcjonuje w Warszawie. – Polega on na zmniejszeniu długu pod warunkiem podpisania porozumienia o spłacie – mówi Edyta Mydłowska-Krawcewicz ze stołecznego ratusza.

Możliwe jest częściowe umorzenie od 40  do 60 proc.  kwoty zadłużenia. Pozostałą część trzeba spłacić w ratach, nawet przez 10 lat.

Tylko do końca marca ponad 5,3 tys. osób złożyło wnioski, deklarując chęć przystąpienia do programu a cztery tysiące z nich podpisało już umowy.

CZYTAJ TAKŻE: Jak pomóc komunalnym dłużnikom

– Na koniec 2020 roku, blisko 100 porozumień zostało zrealizowanych i w większości najemcom umorzono 60 proc. długu – mówi urzędniczka.

Osoby zainteresowane restrukturyzacją długów mają jeszcze czas na składanie wniosków do końca czerwca.

Także Wrocław pomaga dłużnikom. – Udzielamy ulg w spłacie należności za korzystanie z komunalnych lokali mieszkalnych. Może to być odroczenie terminu płatności, rozłożenie na raty czy umorzenie zadłużenia – wylicza Marcin Obłoza z wrocławskiego magistratu.

Tylko w tym roku wartość umorzonych długów wynosi 3,7 mln zł i dotyczy blisko 191 mieszkań. W przypadku spółki Wrocławskie Mieszkania – wszystkie zwolnienia od początku naboru wniosków wynoszą łącznie 17,2 mln zł.

Odpracuj czynsz…

Z kolei w Łodzi już od sześciu lat można odpracować zadłużenie. – W zależności od wykształcenia dłużnicy mogą wykonywać prace porządkowe, drobne prace remontowe, prace biurowe w różnych jednostkach miejskich – wylicza Jolanta Baranowska z łódzkiego magistratu.

Od początku funkcjonowania programu do dziś 560 osób wykonało pracę na łączną kwotę 2,8 mln zł – co obniżyło ich zadłużenie na taką właśnie kwotę. W tym 160 z 560 osób odpracowało całość zadłużenia.

– Część osób okazała się tak dobrymi pracownikami, że dotychczasowi pracodawcy podpisali z nimi umowy o pracę, dzięki temu dłużnicy wyszli na prostą: wyszli z obciążających długów, odzyskali umowę najmu na mieszkanie, zdobyli pracę i mają środki na bieżące opłat – dodaje urzędniczka.

…I zostań dozorcą

A Poznań, jako pierwsze miasto w Polsce wprowadził rozwiązanie, które pozwala uwolnić najemców od długu. Mogą oni zostać „Gospodarzami domu”.

– Mogą wykonywać drobne prace, które są wyceniane i za ich wykonanie zmniejsza się zadłużenie – tłumaczy Joanna Żabierek, rzecznik prezydenta Poznania.

CZYTAJ TAKŻE: Długi najemców komunalnych idą w miliony

Gospodarze domu zajmują się sprzątaniem terenów zewnętrznych i wewnętrznych należących do nieruchomości miejskich. Najczęściej pracują w rejonie, w jakim mieszkają. Dodatkowo muszą sprzątać tereny zielone sąsiadujące z nieruchomościami miejskimi.

– Jeżeli dłużnik posiada niezbędne kwalifikacje np. elektryczne, to spółka może zlecić również prace specjalistyczne. Niezbędny sprzęt i środki zapewnia Zarząd Komunalnych Zasobów Lokalowych – mówi Joanna Żabierek.

Podkreśla, że osoby, które odpracują dług w całości, mogą kontynuować pracę w ramach programu w oparciu o umowę o pracę i otrzymywać wynagrodzenie.

Aktualnie w programie bierze udział 120 osób opiekujących się 175 nieruchomościami w Poznaniu.

– Oczywiście nie każdy może zostać gospodarzem domu, dlatego dział windykacji w pierwszej kolejności bierze pod uwagę sytuację zdrowotną oraz rodzinną. Spółka podpisuje porozumienia, na mocy których długi wobec miasta rozkładane są na raty – dodaje urzędniczka.

Zalegają na miliony

Zadłużenia lokatorów komunalnych to spory problem dla samorządów. W stolicy takie zobowiązania na koniec 2020 roku wynosiły 480 mln zł (bez odsetek). A przeciętne zadłużenie sięgało od 4 do 27 tys. zł.

We Wrocławiu długi lokatorów mieszkań komunalnych Zarządu Zasobu Komunalnego na koniec 2020 roku przekroczyły 278 mln zł, a odsetki – 242 mln zł. A z mieszkań zarządzanych przez Wrocławskie Mieszkania na koniec marca tego roku niemal 219 mln zł, i prawie 70 mln zł odsetek. Rekordzista zalegał na kwotę aż 670 tys. zł.

W Łodzi zadłużenie najemców i użytkowników bez tytułu prawnego wynosi blisko 200 mln zł. A w Poznaniu na koniec 2020 roku sięgało prawie 100 mln zł.