Czy propozycje ekspertów Banku Światowego w zakresie zmiany systemu finansowania jednostek samorządowych są realne?

Propozycje Banku Światowego mają charakter ogólnikowy. To nie są konkretne założenia Ministerstwa Finansów. Wiemy, co powinno być uwzględnione w zmianie systemu korekcyjno-wyrównawczego. Nie można w nim brać pod uwagę tylko strony dochodowej, tak jak do tej pory, ale też potrzeby wydatkowe. Z doświadczenia wiem, że taka reforma może potrwać kilka lat i zakończyć się niczym.

Czy samorządy odniosłyby korzyści, gdyby pomysły BŚ weszły w życie?

Trzeba najpierw zapytać, czym jest strona wydatkowa w budżecie. Ta sama usługa w różnych jednostkach kosztuje różnie. Nawet gdyby tę różnicę odnieść do kilometra remontowanej lub budowanej drogi, to ważne jest, w jakim standardzie wykonuje się tę usługę. Należy zatem najpierw przeprowadzić standaryzację usług publicznych, a potem porównać wydatki na nie w samorządach. Należałoby stworzyć koszyk zadań publicznych. Chodzi oczywiście o podstawowy standard, obowiązujący w całym kraju. Jeśli ktoś chciałby wykonać usługę w wyższym standardzie, to musiałby do niej dołożyć. Jeśli chodzi o województwa, to dlatego walczymy z obecnym systemem, że dochody województw tak naprawdę zależą od CIT. W strukturze naszych dochodów PIT to zaledwie 15 procent.

A PIT komunalny, który znalazł się w pakiecie ekspertów BŚ?

To jest propozycja warta rozważenia. Dziś prawie w połowie wpływy z PIT dostają samorządy. Jest to w miarę stabilny podatek. Rząd mógłby zwiększyć pulę tych dochodów dla nas i przeznaczyć większość PIT dla poszczególnych kategorii samorządów. Jeśli dobrze ten podatek podzielić pomiędzy samorządy, to będą one zainteresowane jego wzrostem. Byłyby też pożądane widełki, aby samorządy mogły go dostosować do własnych potrzeb. Oczywiście ta sytuacja różnicuje pod tym względem samorządy. Czy jednak zapisano w konstytucji, że podatki muszą być wszędzie jednakowe? Jeśli nie, to obywatel ma wybór. Może zamieszkać tam, gdzie podatek komunalny jest niższy, ale i poziom usługi publicznej gorszy. Dlatego uważam, że to dobry pomysł.

Czy płatność janosikowego nie należy zmienić?

Gdyby zmienić proporcje dochodów, tak aby CIT nie dominował w dochodach tylko PIT, to sprawa janosikowego też wyglądałaby inaczej. Osobiście jestem zwolennikiem poglądu, iż nie ma racji bytu to, iż bogate samorządy wspomagają biednym. Po co się starać, skoro trzeba oddać biedniejszym samorządom. Zapewnienie mieszkańcom w miarę równego standardu życia należy do obowiązku państwa. A zatem mechanizm korekcyjno-wyrównawczy powinien być na szczeblu rządowym, czyli bez udziału samorządów. Eksperci Banku Światowego tego nie rozstrzygają.

Biedne samorządy dostają pieniądze w ramach subwencji wyrównawczej. Czy one będą się starać o poprawę strony dochodowej budżetu?

Subwencja dla biedniejszych, pozbawionych możliwości rozwoju samorządów, na pewno powinna pozostać. Ale dla części jednostek zmieniłbym subwencję w dotacje prorozwojowe.