Olsztynianie budują miasto

Na świecie idea budżetu partycypacyjnego nie jest nowa. Niemal trzy dekady temu w brazylijskim mieście Porto Alegre zainicjowano proces dyskusji na temat rozdysponowywania części budżetu. Stamtąd pomysł przedostał się do innych krajów, a na początku tej dekady także do Polski.

Olsztyn rozszerza obywatelskość

Mieszkańcy mają szereg możliwości decydowania o kierunkach rozwoju i inwestowania przez samorząd. Jednym z najważniejszych elementów są konsultacje społeczne, a nimi jest właśnie budżet obywatelski. To dyskusja, wypracowywanie rozwiązań, w końcu wybieranie tych najciekawszych i najbardziej istotnych według mieszkańców.

Stolica Warmii i Mazur pierwszy raz przeprowadziła taką dyskusję w 2013 roku. To wówczas władze miasta zdecydowały, że sami olsztynianie zdecydują o tym, jak zagospodarować nieco ponad dwa miliony złotych budżetu zbliżającego się roku. W ciągu kolejnych lat ewoluowały zarówno zasady tych oryginalnych konsultacji, jak i kwota pozostająca bezpośrednio w gestii społeczeństwa.

Wszyscy jesteśmy samorządem

Dzięki takim działaniom, jakie realizowane są w Olsztynie, coraz więcej osób ma świadomość i poczucie, że mają realny wpływ na to, co dzieje się w ich małej ojczyźnie. Rośnie rzesza tych, którzy chcą być aktywnymi i rzeczywiście decydować o kierunku rozwoju miasta.

– Stwórzmy miasto naszych marzeń – apeluje prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz. – Zachęcam do decydowania o tym, na co zostanie wydana część pieniędzy z miejskiego budżetu. Jeśli tylko jest taka możliwość, staramy się wspierać najlepsze pomysły dodatkowym, zewnętrznym finansowaniem.

Tak było na przykład z jednym z najbardziej przebojowych projektów w historii Olsztyńskiego Budżetu Obywatelskiego. Aktywiści wpadli na pomysł „zwrócenia” miastu części największej jego rzeki, Łyny, poprzez budowę trasy pieszo-rowerowej wzdłuż jej brzegów. Łynostrada zainspirowała urzędników do sięgnięcia po unijne wsparcie i dzięki temu zamiast krótkiego odcinka w pobliżu Śródmieścia, trasa będzie towarzyszyć rzece przez ok. 10 km, czyli w niemal całym jej miejskim przebiegu. Oddanie do użytku większej części Łynostrady nastąpi 22 września, a cała trasa ma być gotowa do końca marca 2019 roku.

Pomysłowość mieszkańców nie zna granic

Cechą Olsztyńskiego Budżetu Obywatelskiego jest to, że mieszkańcy mogą zgłaszać pomysły (a potem na nie głosować), które należą do katalogu zadań własnych gminy i są realizowane na jej terenie. To jednak nie ogranicza, a wręcz pobudza do działania. W ciągu dotychczasowych edycji na ponad 700 projektów oddano ponad 100 tys. głosów. To przełożyło się na wybranie do realizacji 145 projektów łącznej wartości ok. 13 mln złotych.

– Budżet obywatelski jest doskonałym przykładem zaangażowania mieszkańców – przyznaje prezydent Piotr Grzymowicz. – Nie brakuje oczywiście pomysłów czysto inwestycyjnych. Ale jest też mnóstwo zadań kulturalnych, miastotwórczych. Przecież to mieszkańcy najlepiej wiedzą, czego potrzeba w ich najbliższej okolicy, co można zmienić, jakiego działania by oczekiwali. Stąd tyle fantastycznych propozycji.

Wśród nich znalazła się m.in. rewitalizacja zabytkowego parku w Jakubowie. To jedno z najbardziej charakterystycznych miejsc stolicy Warmii i Mazur. Wielu mieszkańców wybiera park, którego początki sięgają połowy XIX wieku, na miejsce wypoczynku, relaksu, a także rekreacji. Teraz odnowione alejki, zrewaloryzowana zieleń, nowoczesne oświetlenie sprawiają, że miejsce tego zyskało drugie życie.

Wśród najbardziej oryginalnych pomysłów było m.in. wybudowanie ścianki wspinaczkowej na świeżym powietrzu, stworzenie Galerii Starego Olsztyna – czyli wystawy prezentującej historyczne pocztówki i zdjęcia, na których można dostrzec, jak na przestrzeni ostatnich stu lat zmienił się krajobraz miasta. To także stworzenie RAP Festiwalu, podczas którego prezentuje się czołówka wykonawców tego gatunku muzyki, a także wydarzeń związanych z hiphopową subkulturą. Natomiast w ogrodzie jordanowskim w pobliżu szkoły z oddziałami integracyjnymi stanęła huśtawka dla niepełnosprawnych dzieci i młodzieży. Sprzęt pomaga podnieść jakość opieki i wychowania, pozytywnie wpływa na integrację i jest jednocześnie miłą odmianą dla poruszających się na wózkach.

Co na 2019 rok?

10 września (poniedziałek) rozpoczęło się głosowanie w kolejnej, szóstej już edycji Olsztyńskiego Budżetu Obywatelskiego. Do 23 września olsztynianie będą wybierać spośród 111 projektów. 3,72 mln złotych zostanie rozdysponowane między 23 osiedla (wartość zadań nie większa, niż 110 tys. zł każde) oraz cztery dotyczące szerszych zadań (każde wartości 300 tys. zł). Które z nich zyskają największą aprobatę mieszkańców – tego dowiemy się 22 października. Realizacja inwestycji – w 2019 roku.