Zabytki w Świętokrzyskiem dostaną drugie życie

Zabytkowy klasztor na Świętym Krzyżu zostanie zrewitalizowany. Pieniądze na inwestycję pochodzą częściowo ze środków unijnych. Podobnie jak na budowę „Zagrody Kultury” w pobliskiej Hucie Szklanej.

– Obiekt z tysiącletnią historią potrzebuje ponad tysiąca mniejszych lub większych zabiegów naprawczych, konserwatorskich, rekonstrukcyjnych – mówi o. Krzysztof Czepirski, OMI – rektor Bazyliki na Świętym Krzyżu.

Modernizacja na oczach wiernych

Sanktuarium na Świętym Krzyżu to jedno z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w Polsce oraz wizytówka turystyczna świętokrzyskiego. Jego początek sięga X wieku. Zespół klasztorny założony przez benedyktynów, położony na Świętym Krzyżu (Łysej Górze), w Nowej Słupi. Przechowywane w nim są relikwie Krzyża Świętego, od których opactwo i wzgórze wzięło swoją nazwę.

– Od zakończenia II wojny światowej, po której Święty Krzyż był ruiną, staraniem Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej i wsparcia mieszkańców regionu świętokrzyskiego, pielgrzymów, władz państwowych i lokalnych, a także Przyjaciół Świętego Krzyża – obiekt nie jest ruiną – mówi o. Krzysztof Czepirski.

Teraz najcenniejsze obiekty klasztoru zostaną odrestaurowane, a znajdująca się u jego podnóża Osada Średniowieczna rozbudowana.

CZYTAJ TAKŻE: Polityka spalonych mostów, czyli „nie każda stara rzecz jest zabytkiem”

Prace na Świętym Krzyżu obejmą: bazylikę, kaplicę Oleśnickich, krużganki oraz klasztor. W planach są renowacje posadzek, konserwacje ołtarzy, starych mebli i fresków.

Zainstalowane zostanie nowe oświetlenie, nagłośnienie, wymienione zostaną także główne drzwi wejściowe do bazyliki.

Poza tym zostaną zlikwidowane bariery architektoniczne, utrudniające dostęp do kompleksu klasztornego osobom niepełnosprawnym. Pojawią się również audio przewodniki dla turystów.

– Ten projekt, który był długo wyczekiwany, doczeka się realizacji. Wiadomo, że musimy iść z biegiem czasu, dlatego cieszę się, że wreszcie zostaną zlikwidowane bariery architektoniczne, które utrudniają dostęp do kościoła osobom na wózkach – mówi o. Marian Puchała OMI, superior Domu Zakonnego.

Dodał, że w trakcie realizacji inwestycji klasztor będzie dostępny dla zwiedzających: Kościół musi funkcjonować. Nie możemy zatrzymać pielgrzymów czy turystów, a wykonawca prac musi się z tym liczyć.

– Święty Krzyż spełnia rolę religijną, poznawczą, edukacyjną, wychowawczą. Zdecydowana większość odwiedzających to miejsce – ok. 300 tys. osób rocznie – przyznaje, że w dzieciństwie była tu na szkolnej wycieczce. I takiemu poznawaniu m.in. ma także służyć obecna rewitalizacja – mówi o. Krzysztof Czepirski.

CZYTAJ TAKŻE: Most nad Jeziorem Pilchowickim o krok od wpisu do rejestru zabytków

Realizowany projekt był przygotowywany od ponad 6 lat przez zespół specjalistów różnych profesji.

Dziedzictwo regionu w Zagrodzie

Z kolei na terenie Osady Średniowiecznej w Hucie Szklanej powstanie Świętokrzyska Zagroda Kultury.

– Pomysł na budowę takiego obiektu zrodził się z potrzeby rozszerzenia oferty Osady Średniowiecznej w Hucie Szklanej i podyktowany jest ideą ochrony, zachowania i upowszechniania bogactwa dziedzictwa kulturowego Gór Świętokrzyskich – mówi Anna Łubek, dyrektor Centrum Tradycji, Turystyki i Kultury Gór Świętokrzyskich w Bielinach.

Ma to być nowoczesny obiekt, który został już nazwany „Harmonią”, gdyż wyglądem przypomina ludowy instrument muzyczny, a źródłem inspiracji do zaprojektowania Zagrody była zagroda wiejska – w tym budynki stodoły i chałupy, w które wpisany jest motyw zaczerpnięty wprost z muzycznych obrzędów ludowych – harmonia, instrument towarzyszący ludowym zabawom i rozrywce.

Powierzchnia ekspozycji wyniesie około 600 m kw., a całego obiektu – około 2 tys. m kw. Znajdą się tam również sala gier i zabaw dla najmłodszych, sala warsztatów, kawiarnia czy sklep z pamiątkami.

Zwiedzający będą mogli poznać tradycje, zwyczaje i kulturę ludową z przełomu XIX i XX wieku. Centralnym miejscem będzie interaktywna makieta Gór Świętokrzyskich z najważniejszymi obiektami sakralnymi. W piwnicach budynku przygotowana zostanie duża sala widowiskowa z możliwością podziału na mniejsze salki.

CZYTAJ TAKŻE: Nowy przywita peron. Dworcowe zabytki odzyskują blask

– Zagroda Kultury będzie miejscem, gdzie turyści poznają folklor, obrzędy, zwyczaje, codzienne życie świętokrzyskiej wsi przełomu XIX i XX wieku w nowoczesny sposób, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii – zapowiada dyr. Anna Łubek.

Dodaje, że dla mieszkańców regionu będzie równocześnie miejscem prezentacji dorobku artystycznego i kulturowego jej mieszkańców – rękodzieła, sztuki ludowej, ale również muzyki ludowej.

Obie inwestycje mają się zakończyć w kwietniu 2023 roku. Ich całkowita wartość to prawie 22,5 mln zł, z czego ponad 13 mln zł to dotacja unijna z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego.