Polskie miasta w ogonie Europy pod względem zamożności

Pod względem potencjału ludnościowego nasze metropolie również nie należą do europejskich czempionów. Zmienić tę sytuację może tylko szybki rozwój gospodarki.

W Polsce mamy 19 obszarów metropolitalnych – wynika z klasyfikacji prowadzonej przez europejski urząd statystyczny Eurostat. To głównie stolice województw (z wyjątkiem woj. lubuskiego), a także Radom, Częstochowa, Tarnów i Bielsko-Biała.

Za obszar metropolitalny Eurostat uznaje te mikroregiony, gdzie żyje co najmniej 250 tys. osób, z czego połowa na terenach zurbanizowanych. W sumie w tak zdefiniowanych obszarach w Polsce mieszka 18,6 mln osób, czyli prawie połowa ludności. Sprawdziliśmy, jak nasze metropolie wypadają na tle ok. 280 metropolii w UE.

Fatalna demografia

Okazuje się, że pod względem potencjału ludnościowego polskie obszary nie należą do europejskich czempionów. Tylko Warszawa z 3 mln mieszkańców jest w pierwszej dwudziestce największych aglomeracji (największy w UE jest Londyn – 14 mln mieszkańców), a 2,7-milionowa konurbacja katowicka plasuje się na 21. miejscu. Poniżej połowy unijnej stawki znalazła się połowa naszych metropolii.

CZYTAJ TAKŻE: Jakość życia atutem polskich metropolii

Trudno czynić zarzut z tego, że nie każde duże miasto w Polsce jest wielkości Londynu. Ale spadająca liczba ludności jest już poważanym problemem. W UE depopulacja dotyka nieco ponad 60 obszarów, w Polsce – aż ośmiu (Katowice, Radom, Olsztyn, Częstochowa, Łódź, Kielce, Szczecin, Opole). Po części wynika to z ujemnego przyrostu naturalnego, a po części – z ujemnego salda migracji.

Bardzo źle na tle europejskich sąsiadów wypadamy także pod względem poziomu rozwoju gospodarczego. Okazuje się, że wartość PKB wytwarzanego w danym obszarze metropolitalnym, w przeliczeniu na jednego mieszkańca, jest u nas bardzo niska i wypycha wszystkie polskie regiony na odległe pozycje. Przykładowo w Oslo (pierwsza pozycja w UE pod tym względem) wskaźnik ten wynosił 75 tys. euro, w Warszawie – 24 tys. euro, ale w Tarnowie tylko 7 tys. euro.

Nieco lepiej wygląda poziom zamożności polskich metropolii pod względem PKB per capita skorygowanym parytetem siły nabywczej. W takim ujęciu najbogatszy jest niemiecki obszar Monachium – 202 proc. unijnej średniej. Warszawa zaś to 149 proc., Wrocław – 112 proc., a Poznań – 108 proc. średniej. Pozostałe polskie obszary notują wyniki poniżej 100 proc., a w Tarnowie i Radomiu – nawet poniżej 50 proc. średniej w UE.

Za to mocną stroną polskich metropolii jest na pewno rynek pracy za bardzo niskim poziomem bezrobocia, a także stosunkowo wysoką podażą pracy.

CZYTAJ TAKŻE: Raport: jak zmienia się rynek pracy w regionach

Porównanie polskich metropolii z tymi europejskimi pokazuje, że przed naszymi samorządami jeszcze wiele poważnych wyzwań. Zwłaszcza w zakresie demografii i rozwoju gospodarczego. I na tym na szczęście skupiają się lokalne władze.

– Dążenie do dobrych europejskich standardów, jeżeli chodzi o jakość życia w mieście, jest chyba oczywistym celem dla polskich miast, także dla Częstochowy – mówi Krzysztof Matyjaszczyk, prezydent miasta. – Staramy się więc maksymalnie wykorzystywać nasze przewagi konkurencyjne, aby zapewnić Częstochowie rozwój gospodarczy, który może – przynajmniej częściowo – łagodzić skutki np. depopulacji – wyjaśnia prezydent.

Koła zamachowe

Częstochowa do swoich atutów zalicza m.in. atrakcyjne położenie i skomunikowanie miasta, a także ciągle konkurencyjne koszty związane z lokowaniem się firm i ich rozwojem w mieście. Pod kątem biznesu profilowane jest także szkolnictwo zawodowe w mieście.

– Największe europejskie metropolie konkurują ze sobą w sposób naturalny. Rola tych mniejszych, takich jak my, jest nieco inna – są one przede wszystkim kołami zamachowymi rozwoju gospodarczego poszczególnych regionów, co oczywiście w skali całego kraju bezpośrednio wpływa na kondycję gospodarki państwa – zaznacza Łukasz Krupa, dyrektora Biura Metropolii Bydgoszcz. I podkreśla, że miasto podejmuje wiele działań, które mają je jeszcze bardziej uatrakcyjnić biznesowo. – Inwestorzy, szukając miejsca na rozwój swojej firmy, analizują wszystko: dostępność komunikacyjną, jakość transportu publicznego, dostęp do rynku pracy, jakość infrastruktury społecznej czy poziom wsparcia publicznego itp. Obszarów do pracy ciągle więc nam przybywa – dodaje Krupa.

CZYTAJ TAKŻE: Prezydent Łodzi: pracownicy przyciągają inwestorów

– W przypadku Łodzi, ale także wielu innych metropolii, jednym z wielu wyzwań jest niewątpliwie demografia, tak w kontekście ujemnego przyrostu naturalnego, jak i starzejącego się społeczeństwa – przyznaje Hanna Zdanowska, prezydent Łodzi. Niewątpliwie najlepszą odpowiedzią na to wyzwanie jest rozwój gospodarczy miasta, jak i podnoszenie jakości życia. – I to rozumianej w szerokim zakresie, zarówno jeśli chodzi o infrastrukturę, jak i ofertę spędzania wolnego czasu, a także poprawa stanu środowiska naturalnego.

 

Krzysztof Żuk, prezydent Lublina

Metropolia to także organizm miejski o znaczeniu ponadregionalnym, krajowym i międzynarodowym. Lublin już teraz pełni ważne funkcje w obszarze metropolitalnym. Z jednej strony może stanowić miejsce zamieszkania, a z drugiej jest centrum prowadzenia działalności gospodarczej, lecznictwa specjalistycznego, infrastruktury sportowej i kulturalnej czy centrum komunikacyjnym. Dla Lublina kluczowe jest też budowanie pozycji lidera akademickiego Polski wschodniej o najwyższym w kraju poziomie umiędzynarodowienia. I to się nam udaje. Pod tym względem Lublin ex aequo z Warszawą ma pozycję lidera wśród dużych ośrodków akademickich. W skali ogólnokrajowej i globalnej istotny jest dynamiczny rozwój sektora usług, budowanie potencjału innowacyjnego skupionego wokół jednostek naukowych i centrów badawczo-rozwojowych, a także kontynuowanie włączania miasta w międzynarodowe sieci współpracy. Lublin staje się ważnym węzłem komunikacyjnym dla Polski i Europy, dołączając tym samym do grona średnich metropolii europejskich. Przed nami wiele wyzwań, ale niedawny raport PwC już teraz potwierdza wysoką jakość życia w Lublinie oraz wysoki kapitał instytucjonalno-demokratyczny miasta. Lublin jest jedną z najbardziej otwartych i przyjaznych dla życia polskich metropolii.

 

Marcin Krupa, prezydent Katowic

Naszą odpowiedzią na negatywne trendy demograficzne jest głównie podnoszenie jakości życia – którą rozumiemy bardzo szeroko. Realizujemy program inwestycji, który przygotowaliśmy razem z mieszkańcami. Obejmuje on inwestycje drogowe, komunikacyjne, rekreacyjne itp. Duże znaczenie ma też walka o czyste powietrze – w woj. śląskim jesteśmy liderem w tym zakresie – zarówno pod względem inwestowanych środków, jak i zakresu działań. Myślę, że dużą zmianą dla katowiczan będzie także wprowadzenie w przyszłym roku karty mieszkańca, która da im wiele preferencji – takich jak np. dwukrotnie tańszy basen czy tańsze parkowanie. Zakładam, że dzięki takim działaniom w Katowicach zamelduje się więcej osób i zacznie odprowadzać podatek. Szacujemy, że takich osób może być nawet kilkadziesiąt tysięcy. Dzisiaj Katowice są stolicą pierwszej metropolii w naszym kraju. Dostrzegamy wiele zalet. Powiedzenie, że „większy może więcej”, jest banalne – ale bardzo prawdziwe. Mamy potężny potencjał – na mapie Polski porównywać z nami może się tylko Warszawa, a ponaddwumilionowa metropolia jest zauważalna w Europie. Wiele razy podkreślałem, że GZM w pewnym stopniu przypomina UE, i jestem przekonany, że na rozwoju mniejszych gmin tworzących metropolię skorzystamy wszyscy. Dlatego wdrożyliśmy tzw. fundusz solidarnościowy, który zapewnia dodatkowe fundusze dla mniej rozwiniętych miejscowości.

 

Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa

Kraków – aspirujący do rangi nowoczesnej metropolii, oferującej wysoką jakość życia i przyjazne warunki dla innowacyjnej gospodarki – chce rozwijać się w sposób zrównoważony. Oznacza to umiejętne wykorzystywanie własnych zasobów, tak aby sprostać konkretnym wyzwaniom. Walczymy na przykład z zanieczyszczeniem powietrza, wdrażając programy ograniczania niskiej emisji. Innym wyzwaniem, przed którym stanął Kraków, jest zmniejszenie uciążliwości ruchu turystycznego dla życia mieszkańców. Nasze miasto należy do najpopularniejszych ośrodków biznesowych i biurowych w Polsce. Zgodnie z panującymi trendami miasto będzie nadal utrzymywało się na tej pozycji ze względu na dostęp do wysoko wykwalifikowanej kadry, atrakcyjne warunki życia i dogodne połączenia komunikacyjne ze światem. Swój rozwój opiera na inteligentnym zarządzaniu i wzmacnianiu sfery nowoczesnych usług oraz sektora B+R. To wszystko, wraz z ciągłym działaniem na rzecz podnoszenia jakości życia mieszkańców, powoduje, że Kraków jest jednym z najbardziej atrakcyjnych miejsc do pracy i życia. Pod wieloma względami nie chcemy doganiać innych europejskich metropolii czy kopiować cudzych rozwiązań, stawiamy raczej na współpracę, bo wiele współczesnych problemów wymaga sieciowego podejścia w skali międzynarodowej – co daje szansę wypracowania najlepszych lokalnych rozwiązań.