83 lata temu Niemcy zamknęli za murami warszawskich Żydów

16 listopada mija 83 lata, gdy Niemcy zamknęli granice warszawskiego getta. Przebywało w nim 325 tys. Żydów.

Aktualizacja: 16.11.2023 06:30 Publikacja: 16.11.2023 03:00

83 lata temu Niemcy zamknęli za murami warszawskich Żydów

Foto: Fotorzepa, Jakub Ostałowski

W czwartek w południe z tej okazji dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego Albert Stankowski oraz prezes Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce Artur Hofman zapalą znicze przy murze getta, który znajduje się na dziedzińcu XII LO im. H. Sienkiewicza przy ul. Siennej 53.

O godz. 19 w Filharmonii Narodowej chór wykona „Requiem” Johna Ruttera, a także antyfonę „In paradisum” łotewskiego kompozytora Ēriksa Ešenvaldsa, a polska pieśniarka pochodzenia żydowskiego Nina Stiller wykona pieśni w języku jidysz. Wydarzeniom tym towarzyszy kampania społeczna „Miasto za murem”. Do 19 listopada w przestrzeni miejskiej Warszawy i komunikacji publicznej można zobaczyć plakaty oraz materiały wizualne nawiązujące do 83. rocznicy zamknięcia getta.

Czytaj więcej

Pamiętajmy o męczeństwie warszawiaków!

23 listopada o godz. 12.30 Żydowski Instytut Historyczny na budynku przy ul. Dzielnej 5 odsłoni tablicę upamiętniającą ostatniego rabina getta Kalonimusa Kalmana Szapira. W tym miejscu stała kamienica w której on mieszkał i nauczał.

Już jesienią 1939 roku Niemcy planowali utworzyć w Warszawie tzw. dzielnicę mieszkaniową dla Żydów, uzasadniając to względami sanitarnymi. Ale dopiero pod koniec marca 1940 roku ruszyła budowa. Materiał pochodził z rozebranych domów zniszczonych we wrześniu 1939 roku. Zbudowano 49 fragmentów murów o długości ok. 18 km. W zamkniętym murem getcie zamieszkiwało blisko pół miliona ludzi, w tym 325 tys. Żydów. 2 października 1940 roku gubernator dystryktu warszawskiego Ludwik Fischer podpisał rozporządzenia o utworzeniu żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej w Warszawie, jednocześnie wydał nakaz opuszczenia terenu tej dzielnicy przez ludność polską do 16 października.

16 listopada Niemcy zdecydowali o zamknięciu bram getta. Na zewnątrz murów pilnowali polscy policjanci, wewnątrz – policjanci żydowskiej służby porządkowej. Wstęp odbywał się na podstawie przepustki.

Próby opuszczenia lub wchodzenia bez dokumentu były karane. Od listopada 1941 roku zaczęto stosować zgodnie z rozporządzeniem Hansa Franka karę śmierci dla Żydów za opuszczenie getta.

Z regionów
Jak Polska świętuje wstąpienie do Unii Europejskiej
Materiał partnera
Niebanalne podróże po Mazowszu. Doskonały wybór na majówkę
Materiał partnera
Sen o niekończących się szutrach
Materiał partnera
Dolny Śląsk zaprasza do aktywnego spędzania czasu
Materiał partnera
Olsztyn? Rowerem!