Miasta jak nigdy dotąd przywiązują wagę do zieleni. Przybywa drzew, krzewów, mieniących się kolorami kwiatowych klombów. Pomysły podpowiadają sami mieszkańcy. – Dotychczas dzięki Bydgoskiemu Budżetowi Obywatelskiemu dokonano rewitalizacji parków i terenów zielonych. To doskonałe uzupełnienie przedsięwzięć z miejskiego budżetu – mówi Marta Stachowiak, rzeczniczka Urzędu Miasta Bydgoszczy. – Mieszkańcy często głosowali na projekty dotyczące aranżacji zieleni – zaznacza.
Zielony budżet i wsparcie unijne
Samorządy na utrzymanie zieleni rocznie wydają od kilku do nawet kilkudziesięciu milionów złotych. – Mamy duże parki miejskie, prowadzimy nasadzenia, zagospodarowujemy małe tereny zielone w Śródmieściu – wylicza Olga Mazurek-Podleśna z Urzędu Miasta Lublina, który na utrzymanie zieleni wyda w tym roku ok. 22 mln zł. Lublin ma kilkanaście parków miejskich, najczęściej odwiedzane to Ogród Saski, park Bronowice, park Ludowy i park Jana Pawła II. Powstają nowe miejsca do spacerów i wypoczynku.
Lublin to pierwsze miasto w kraju, które stworzyło dla mieszkańców nowe narzędzie: Zielony Budżet / shutterstock
Największą zieloną inwestycją w ubiegłym roku było powstanie parku przy ul. Zawilcowej. W tym roku kluczowa jest rewitalizacja parku Ludowego. – Właśnie została podpisana umowa z wykonawcą. Inwestycja powstaje dzięki wsparciu środków europejskich, ma kosztować 34 mln zł, a budżet miasta przeznaczy 13 mln zł – mówi Olga Mazurek-Podleśna.
Powstanie miejsce aktywnego wypoczynku z placami zabaw, siłowniami, dydaktycznymi ogrodami, m.in. wodnym, i ścieżkami przyrodniczymi. Będą tereny do spacerów, jazdy na rowerze, powstaną przystań kajakowa i kładka łącząca park z bulwarem po drugiej stronie rzeki. Park na być gotowy we wrześniu 2020 r. W planie jest powiększenie i zagospodarowanie dodatkowej powierzchni w parku Jana Pawła II. Lublin to pierwsze miasto w kraju, które stworzyło narzędzie dla mieszkańców: Zielony Budżet. W tym roku do realizacji trafi 26 projektów. Powstaną skwery i zieleńce w różnych dzielnicach.
Kieszonkowy park
W Białymstoku o skali inwestycji świadczy chociażby to, że cztery lata temu w miejskich parkach i na skwerach posadzono 17 tys. roślin cebulowych, m.in. tulipanów, a w ubiegłym już 65 tys. Tworzone są zielone ekrany przy ruchliwych ciągach komunikacyjnych – posadzono 2000 pnączy, w tym roku przybędzie 1000.
Białystok ma ponad 100 hektarów terenów zielonych, sześć parków zabytkowych, pięć parków miejskich i liczne skwery. Na utrzymanie zieleni wydano w zeszłym roku 7,5 mln zł. Perłą jest park Branickich – jeden z najcenniejszych ogrodów barokowych w kraju zwany Wersalem Podlasia. – Planowana jest odbudowa Pawilonu Chińskiego, rewaloryzacja ogrodu dolnego – mówi Anna Kowalska z Urzędu Miasta Białystok.
Ogrody Pałacu Branickich w Białymstoku / UM Białystok, Dawid Gromadzki
Planów jest więcej: innowacyjny w skali miasta pomysł, i być może w kraju, czyli Miejski Sad Edukacyjny. – Projekt zakłada utworzenie sadu owocowego we wschodniej części parku Antoniuk przy ul. Wierzbowej – mówi Kowalska. W sadzie znajdą się elementy edukacyjno-informacyjne i zabawowe, w tym tabliczki z opisami dawnych odmian drzew owocowych, zabawki, mała architektura. Całość uatrakcyjnią altana z ławą i stołem oraz płoty z żywych pędów wierzby formowane przez ogrodnika.
W sadzie będzie można posmakować owoców, znajdą w nim schronienie ptaki i owady. – Zachęcimy mieszkańców do uprawy dawnych, zapomnianych odmian drzew, które rodzą owoce o fantastycznych walorach smakowych i aromacie – podkreśla Anna Kowalska. Inna nowość Białegostoku to tzw. park kieszonkowy mający powstać jesienią. To nowa idea, po którą sięgają miasta. – Wykorzystywane są niewielkie przestrzenie, często wcześniej zaniedbane – podkreśla Kowalska. Na stawach Marczukowskich zainstalowano pływające wyspy dla ptaków z funkcją oczyszczania wody. To pierwsze takie obiekty w tej części kraju. Miejsce szybko zasiedliły kaczki. W tym roku pojawią się kolejne platformy.
Gratką dla fanów zieleni są też budowle z żywych pędów wierzby. To przedsięwzięcie rozwijające się w Polsce od kilku lat pozwala ciekawie zagospodarować tereny rekreacyjne. Obok funkcji użytkowych „budowle” z wierzby przyczyniają się do oczyszczania gleby i wody z metali ciężkich.
Ścieżka dla niewidomych
W Bydgoszczy jest blisko 120 terenów parkowych – łącznie ponad 1000 hektarów, a cała miejska zieleń – parkowa i przyuliczna zajmuje 1356 ha. Miasto utrzymuje 18 parków miejskich i leśnych oraz 37 skwerów. – Dbamy także o bulwary, skarpy, wzgórza, ogrody i oczka wodne. Na terenach zielonych są 2000 ławek, jest gdzie odpocząć – mówi Marta Stachowiak.
Park Jana Kochanowskiego w latach 2014–2016 został kompleksowo zrewitalizowany – posadzono drzewa, krzewy, powstały ścieżki, latarnie, muzyczny plac zabaw dla dzieci. Wzięciem cieszy się największy w kraju Leśny Park Kultury i Wypoczynku w Myślęcinku. Ze stawami i „ptasią” wyspą – zwaną tak od mew śmieszek i rybitw mających tu siedliska. Ogród botaniczny ma oryginalną ścieżkę botaniczną dla osób niewidomych i niedowidzących – można rozpoznać przez dotyk poszczególne okazy opatrzone etykietami w języku Braille’a.
Trwa rewitalizacja parków na Wzgórzu Wolności i Wzgórzu Dąbrowskiego. – Powstaną ścieżki, lepiej wyeksponowane zostaną punkty widokowe, będą dosadzone drzewa i krzewy, w tym barwne różaneczniki i rośliny, których owoce będą stanowić pokarm dla ptaków i owadów – wylicza Marta Stachowiak. A w zachodniej części parku będzie odtworzony historyczny plac wypoczynkowy z punktem widokowym, ścieżką, schodkami i aneksem wypoczynkowym.
W planie są nowe parki, w tym park Akademicki przy ul. Rejewskiego, gdzie ma powstać teren do sportu i rekreacji. Z kolei park miejski przy ul. Gniewkowskiej-Cmentarnej jest zagospodarowywany dzięki inicjatywom zgłaszanym przez mieszkańców w Bydgoskim Budżecie Obywatelskim (BBO). Powstało boisko do siatkówki plażowej, trwa budowa toru dla rolkarzy i rowerzystów.
Mieszkańcy chętnie wskazują inwestycje. W ubiegłym roku w BBO masowo zagłosowali za rewitalizacją nabrzeża Starego Kanału Bydgoskiego. – Zakłada ona m.in. wykonanie nowej nawierzchni ścieżki spacerowej, ścieżki rowerowej wzdłuż kanału i budowę trzech fontann na wodzie – mówi Marta Stachowiak.
Milion drzew
Rekordową sumę – ok. 60 mln zł – na utrzymanie terenów zielonych wydaje stolica, gdzie jest 27 kompleksów lasów miejskich, 85 parków i 250 zieleńców. – Dzięki programowi „Zielone ulice Warszawy” większość z 76 głównych ulic miasta przechodzi kolejne etapy metamorfozy – mówi Dominika Wiśniewska ze stołecznego ratusza.
Mieszkańcy wskazują, gdzie chcieliby zobaczyć nowe drzewa, do czego służy m.in. aplikacja „Milion drzew”. W dwa lata wpłynęło tam ponad 11 tys. zgłoszeń. W ubiegłym roku w stolicy posadzono 6,2 tys. drzew przy głównych ulicach, w parkach i nad Wisłą, a warszawskie lasy wzbogaciły się o 32 tys. sadzonek.
Perłą Poznania jest słynna Palmiarnia w parku Wilsona, oprócz tego niezwykłego miejsca jest w mieście kilkadziesiąt parków i ponad 100 skwerów
Poznański park przy ul. Heweliusza oraz wieża widokowa i pomost na Stawie Rozlanym zostały uznane za najlepiej zagospodarowane przestrzenie publiczne w Wielkopolsce w ubiegłym roku. Perłą Poznania jest słynna Palmiarnia w parku Wilsona, oprócz tego niezwykłego miejsca jest w mieście kilkadziesiąt parków i ponad 100 skwerów. O większość troszczy się Zarząd Zieleni Miejskiej, który administruje 44 parkami i 116 zieleńcami. W ostatnich latach ZZM wybudował kilka parków i zagospodarował nieurządzone tereny zieleni, w tym park przy ul. Heweliusza. Posadzono ponad 100 drzew i blisko 800 krzewów. Powstały plac zabaw, siłownia, ławki i stoły piknikowe, zawieszono 40 budek lęgowych dla ptaków. – Utworzyliśmy ogród społeczny, w którym mieszkańcy mogą realizować swoje pasje ogrodnicze. Na uwagę zasługują motywy tematycznie nawiązujące do pobliskiego obserwatorium astronomicznego, np. plac z układem słonecznym ułożony ze zróżnicowanej kolorystycznie nawierzchni – wskazuje Tomasz Lisiecki, dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej w Poznaniu.
Na ponad trzech hektarach, gdzie rosły chaszcze, powstał park Stare Koryto Warty, przestrzeń dla imprez kulturalnych o piknikowym charakterze. Przy samej Warcie wał rzeczny zaadaptowano na potrzeby widowni, tworząc amfiteatr z widokiem na panoramę poznańskiej starówki. Jest też fontanna korek, spod której usiłuje się wydostać „zasypana rzeka”. Całość uzupełniają ścieżki piesze i rowerowe łączące starówkę z ciągiem pieszo-rowerowym Wartostrada. W parku rosną gatunki atrakcyjne przez cały rok, jest ogromny trawnik, 160 ławek i kreatywna przestrzeń dla dzieci, także tych niepełnosprawnych. W grudniu 2018 r. zakończono budowę parku Rataje, zbudowano go od podstaw na nieużytkach. Są tu m.in. skansen Kolei Średzkiej z pociągiem i lokomotywą, plac z fontanną, aleja drzew pamięci.
Rekordowe Łagiewniki
W Łodzi znajduje się 40 parków, 56 zieleńców i największy w kraju las komunalny – Łagiewniki. Do najmłodszych parków należą: park Ocalałych, park im. Armii Łódź oraz park Nad Sokołówką. Miasto może się poszczycić 14 parkami wpisanymi do rejestru zabytków. Do najstarszych należą: park Źródliska II, park im. Władysława Reymonta, park Helenów i park im. Adama Mickiewicza. Do najpiękniejszych – park im. ks. J. Poniatowskiego powstały w latach 1904–1908 oraz park im. Jana Matejki.
Największy jest park im. Marszałka J. Piłsudskiego, zwany parkiem na Zdrowiu, (173 ha) z rozbudowywaną od trzech lat nowoczesną strefą rekreacji, wypoczynku i animacji. – Miasto sukcesywnie odnawia parki, prowadząc kompleksowe rewaloryzacje. W minionych latach były to m.in. parki Źródliska i Reymonta. Teraz prowadzimy prace w parku Poniatowskiego. W ramach programu rewitalizacji modernizujemy śródmiejskie parki Sienkiewicza i Moniuszki. W roku 2020 rozpocznie się rewaloryzacja parku Staromiejskiego, gdzie wyeksponujemy dzielnicę Starego Miasta zniszczoną przez nazistów podczas II wojny światowej – mówi Aleksandra Hac z Urzędu Miasta Łodzi.
Tworzone są nowe tereny zielone. W zeszłym roku powstał park Nad Sokołówką, co jest finałem większego projektu, tzw. renaturyzacji Sokołówki – projektu, który Łódź realizowała wspólnie z UNESCO–IHE i ERCE. – W najbliższym czasie chcemy utworzyć park nad stawem na rzece Łódce przy Akademii Sztuk Pięknych – dodaje Hac.
W Opolu do dyspozycji mieszkańców są cztery parki, w tym m.in. park Na Wyspie Bolko wpisany do rejestru zabytków. Jest to park o charakterze krajobrazowym. Ostatnia jego rewitalizacja miała miejsce w 2013 r. Wykonano nowe nawierzchnie na ścieżkach i nowe tablice ścieżki przyrodniczej. Park otrzymał nowe oświetlenie, kosze i ławki, monitoring.
Podobnie rewitalizowany był Park Nadodrzański. Z kolei Park Sensoryczny przy ul. Tarnopolskiej, został oddany do użytku w ubiegłym roku. – Mamy też liczne skwery, zieleńce i place o charakterze zabytkowym – wylicza Daria Placek z Urzędu Miasta Opola.
Park na osiedlu im. Armii Krajowej powstał już w czasach współczesnych, miał być zieloną ostoją dla mieszkańców, czyli dla około 30 tys. osób. Park w planach miał łączyć ze sobą kolejne bloki, tworząc zwarte, samowystarczalne „miasteczko” nowej generacji. Jest to największy teren zieleni (ok. 16 ha) znajdujący się poza centrum miasta. Są tu plac zabaw dla dzieci i plac manewrowy dla osób przygotowujących się do uzyskania karty rowerowej oraz park dla… psów. Największą atrakcją, w szczególności w zimie, jest górka saneczkowa sięgająca ósmego piętra.
– Kilka tygodni temu rozpoczęła się budowa parku 800-lecia, w okolicach parku Na Wyspie Bolko. Prowadzone są tam prace gruntowe. W planach jest posadzenie 2 tysięcy drzew, powstaną aleje, place zabawowe, edukacyjne, trasy rowerowe – wylicza Daria Placek.
