Ostatni etap montowania czujników powietrza w ramach europejskiego projektu AWAIR zakończony. W wybranych jednostkach organizacyjnych Katowic zamontowano w sumie dziewięć specjalnych urządzeń monitorujących jakość powietrza wewnętrznego. To dopełnienie wcześniejszych działań, w ramach których zainstalowano 127 czujników zewnętrznych.
Walka o czyste powietrze to jedno z największych wyzwań dla wielu miast województwa śląskiego. W Katowicach od dłuższego czasu podejmujemy złożone, warte dziesiątki milionów złotych, działania na rzecz czystego powietrza. Przykładem może być system monitoringu jakości powietrza wewnętrznego realizowany w ramach projektu AWAIR. To kolejne działanie skupiające się na bieżącej kontroli powietrza w naszym mieście. Wytypowaliśmy trzy placówki miejskie do zamontowania czujników. W każdej zostały wybrane trzy sale, w których zostały zamontowane stacje monitorujące – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic.
System monitoringu jakości powietrza wewnętrznego zrealizowany w ramach projektu AWAIR polega na zamontowaniu w wybranych placówkach miasta Katowice stacji monitorujących jakość powietrza wewnętrznego. Składa się on z dziewięciu urządzeń pomiarowych, które mierzą parametry chwilowe powietrza wewnętrznego, takie jak temperatura, stężenie pyłów PM10, PM2,5, stężenie CO2 oraz wilgotność powietrza. Dodatkowo stacje monitoringu rejestrują moment otwarcia drzwi i okien w salach za pomocą zamontowanych kontaktronów. Czujniki zostały zamontowane w Miejskim Przedszkolu nr 85, Szkole Podstawowej nr 33 oraz oddziale żłobka miejskiego przy ul. Uniwersyteckiej.
W zależności od stanu jakości powietrza na zewnątrz oraz sposobu wykorzystania pomieszczeń osoby odpowiedzialne za ich użytkowanie będą mogły stosować różne działania zgodnie z przyjętymi protokołami opracowanymi przez partnerów AWAIR. Koszt instalacji tych urządzeń to 120,5 tys. zł brutto, z czego aż 85 proc. to dotacja ze środków Interreg Central Europe.
Największy system monitoringu powietrza w Polsce
Czujniki do monitorowania powietrza wewnątrz pomieszczeń to ostatni etap wdrażania projektu AWAIR. Wcześniej Katowice otrzymały dofinansowanie zadania na realizację pilotażowych działań polegających na montażu w wybranych lokalizacjach (żłobki, przedszkola, domy dziecka, domy pomocy społecznej) czujników zanieczyszczenia powietrza zewnętrznego.
W ramach działań pilotażowych zamontowaliśmy 127 czujników jakości powietrza zewnętrznego. Wyniki ich pomiarów dostępne są w czasie rzeczywistym na 155 ekranach multimedialnych, które zainstalowane są w wybranych obiektach użyteczności publicznej, m.in. w Miejskim Centrum Energii przy ul. Młyńskiej 2, Biurze Obsługi Mieszkańca w budynku Urzędu Miasta przy Rynku 1 – mówi Daniel Wolny, kierownik Biura Zarządzania Energią.
Pomiary są też na bieżąco podawane za pośrednictwem strony https://powietrze.katowice.eu. Obecnie jest to największy w Polsce system monitorowania jakości powietrza zewnętrznego, który stanowi własność miasta. Projekt AWAIR współfinansowany jest ze środków Interreg Central Europe.
Oprócz miasta Katowice partnerami projektu są miasta Parma oraz Budapeszt – dzielnica Zuglo, Główny Instytut Górnictwa, Niemieckie Centrum Badawcze na rzecz Zdrowia i Środowiska, Narodowe Międzyuczelniane Konsorcjum na rzecz Nauk o Środowisku oraz Regionalna Agencja Zapobiegania, Środowiska i Energii z regionu Emilia Romagna – lider.
Idea projektu dotyczy problemu zanieczyszczenia powietrza (smogu) na terenach silnie zurbanizowanych i tak zwanych funkcjonalnych obszarach miejskich (Functional Urban Areas – FUAs)
oraz ich wpływu na zdrowie mieszkańców (główne grupy najbardziej dotknięte to dzieci, osoby starsze czy osoby cierpiące na choroby układów oddechowego i krążenia). Projekt koncentruje się na rozwiązaniach systemowych i organizacyjnych z punktu widzenia kontroli zjawiska, planowania działań naprawczych i prewencyjnych w skali makro (miasto + obszar metropolitalny FUAs) i mikro (na poziomie ulicy).
Rezultatem projektu ma być opracowanie planu dotyczącego zmniejszenia wpływu zanieczyszczenia powietrza i smogu na życie mieszkańców.
Miasto walczy o czyste powietrze
Katowice w ostatnich latach zintensyfikowały działania na rzecz walki o czyste powietrze. W latach 2015–2020 dzięki miejskiemu programowi udało się dofinansować wymianę 4865 źródeł ciepła kosztem 42,1 mln zł. Dotacje mogą otrzymać osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, osoby prawne i przedsiębiorcy. Od października do grudnia ubiegłego roku w Katowicach trwała akcja #nieTruj, w ramach której wybrane rejony miasta odwiedził specjalny Smogobus. Podróżowali nim pracownicy Urzędu Miasta, którzy zachęcali mieszkańców do wymiany kotłów węglowych przy wsparciu finansowym miasta. Podczas 29 kursów Smogobusa udzielono 545 porad związanych z wymianą starych kotłów i przyjęto 160 wniosków o takie wymiany.
Działania miasta przynoszą efekty. Z roku na rok jakość powietrza się poprawia. Dane „Systemu monitoringu jakości powietrza” Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska pokazują, że 2019 rok charakteryzował się najlepszą jakością powietrza w historii pomiarów. Dla wskaźnika PM10 (parametr określający ilość zawieszonych w metrze sześciennym powietrza cząsteczek o średnicy nieprzekraczającej 10 mikrometrów) średnia miesięczna w 2019 r. wyniosła 33. Dla porównania – w 2018 r. było to 40, a w 2017 r. – 41, natomiast w 2010 r. średnioroczny wskaźnik PM10 wyniósł aż 52. Również ubiegłoroczne dane wskazują najniższe wartości w historii – 29. Porównując rok 2020 i 2019, ilość pyłu zawieszonego PM10 spadła o 12 proc., a na przestrzeni dziesięciu lat jest to spadek aż o 44 proc.
Informacje po śląsku
Wchodząc na stronę powietrze.katowice.eu, można odczytać bieżące parametry powietrza w interesującym nas rejonie Katowic. Znajdują się tam też komunikaty i zalecenia związane
ze stanem powietrza. Co ciekawe, te zalecenia wyświetlane są najpierw w języku polskim, a chwilę później ten sam komunikat wyświetla się po śląsku.
W przypadku dobrego stanu przeczytamy np.:
Powietrze w bardzo dobrym stanie. Nic tylko wyjść z domu, pooddychać świeżym powietrzem.
Powietrze na zicher. Nic ino wyłazić z doma i nachytać się świeżego luftu.
Lepiej się módl do Pana Boga, aby zawsze było tak pięknie jak teraz.
Rzykej do Ponbóczka coby durś było tak gryfnie jak terozki.
Stan umiarkowany:
Nie jest źle, ale jak nie musisz, to nie wychodź na zewnątrz.
Ni ma tak źle, ale jak nie musisz, to nie łaź po placu.
Nie ma co niepotrzebnie ryzykować, nie wiadomo, kto czym pali w piecu.
Ni ma co niepotrzebnie ryzykować, ni wiadomo, kto co mioł w kułkastli.
Stan zły:
Lepiej zostaw auto w domu i jedź autobusem albo tramwajem.
Lepij zostow auto w doma i jedź sie busym abo baną.
Uwaga! Pyły latają w powietrzu.
Dej pozór! Pyły lotają w lufcie.
Materiał przygotowany przez UM Katowice
