Monitorowanie jakości powietrza to jedno z priorytetowych działań podejmowanych przez władze Miasta Podkowa Leśna
Podkowa Leśna, miasto ogród położone 25 km na południowy zachód od Warszawy, jest nie tylko atrakcyjnym celem wycieczek dla miłośników przyrody, amatorów pieszych, rowerowych i konnych wędrówek, ale także spokojnym miejscem do zamieszkania w sąsiedztwie przyrody. Miasto, mimo że położone blisko aglomeracji warszawskiej, powstało w naturalnym leśnym otoczeniu. Do dzisiaj w okolicznych lasach zachowały się skupiska starodrzewu oraz wiele gatunków zwierząt i roślin. Aby zachować to naturalne bogactwo i dobrze zadbać o jakość życia obecnych i przyszłych pokoleń, władze miasta podejmują działania mające na celu ich ochronę.
Szczególnie w okresie zimowym, kiedy trwa kolejny sezon grzewczy i normy powietrza często są przekraczane, zwracamy uwagę na jakość powietrza. Z tego względu Sejmik Województwa Mazowieckiego przyjął Program Ochrony Powietrza dla województwa mazowieckiego (POP). Celem programu jest poprawa jakości powietrza w regionie oraz zwrócenie uwagi na osiągnięcie dopuszczalnych norm substancji szkodliwych w powietrzu, w tym m.in. pyłu PM 10, pyłu PM 2,5, benzo(a)pirenu oraz ditlenku azotu.
W trosce o małą ojczyznę
Miasto Podkowa Leśna podejmuje wiele działań mających na celu redukcję ww. szkodliwych substancji. Wykonaliśmy termomodernizację budynków użyteczności publicznej (Urząd Miasta oraz biblioteka), wymieniamy źródła ciepła w budynkach komunalnych, zaś na wiosnę wykonamy tam termomodernizację (jeśli uda się uzyskać pozytywną decyzję konserwatora zabytków). Miasto uruchomiło także gminny program dofinansowania do wymiany źródeł ciepła. W pierwszej edycji złożono jedynie 4 wnioski, ale liczymy na większą ich liczbę w kolejnych latach.
Wymieniliśmy oprawy dla wszystkich źródeł oświetlenia miejskiego poza pastorałami, zaś
w najbliższych planach (obecnie analizujemy możliwości pozyskania współfinansowania dla takiej inwestycji) mamy wykonanie kilku instalacji paneli fotowoltaicznych dla miasta o łącznej mocy ok. 160kWp. Instalacja ta umożliwi nam, bazując na pakiecie prosumenckich zmian do ustawy o odnawialnych źródłach energii, stać się samowystarczalną energetycznie gminą.
Od 2019 roku w Podkowie Leśnej realizujemy również projekt finansowany z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna pn. „Podkowa Leśna = Human Smart Town”, który nakierowany jest na ochronę środowiska, w tym przede wszystkim w obszarze powietrza oraz oszczędnego zarządzania wodą. W projekcie tym przewidziano również duży pakiet szkoleń w obszarze dbania o czyste powietrze, które ze względu na pandemię COVID-19 tymczasowo zostały wstrzymane. Z projektu finansujemy również przeprowadzenie inwentaryzacji źródeł niskiej emisji, której obowiązek przeprowadzenia wynika również z uchwały wprowadzającej Program Ochrony Powietrza na Mazowszu.
Monitorowanie powietrza
Wszystkie te działania są bardzo potrzebne, wręcz niezbędne, ale nie wykazują wprost, czy normy substancji szkodliwych zostały osiągnięte, czy nie. Do tego celu miastu służyć będzie nowy system monitoringu jakości powietrza. System składa się ze stacji pogodowej oraz 10 zestawów czujników, w trzech konfiguracjach. Stacja pogodowa została zlokalizowana na dachu publicznej szkoły podstawowej w Podkowie Leśnej. Stacja pogodowa wykonuje pomiary: temperatury, wilgotności względnej, ciśnienia atmosferycznego, siły i kierunku wiatru, typu opadu (ciekły/stały), intensywności i wielkości opadów ciekłych, nasłonecznienia i natężenia oświetlenia.
Zestawy czujników umożliwiają pomiary pyłów oraz formaldehydu (wersja PDKL1) (5 sztuk), pyłów, formaldehydu, dwutlenku azotu, ozonu oraz dwutlenku siarki (wersja PDKL2) (2 sztuki) oraz pyłów, formaldehydu, dwutlenku azotu, ozonu, dwutlenku siarki, cyjanowodoru
i chlorowodoru (wersja PDKL3) (3 sztuki).
Najbardziej rozbudowane stacje zostały zlokalizowane na terenie szkoły podstawowej, stacji WKD Podkowa Leśna Główna oraz przy wjeździe do miasta. Stacje te dodatkowo mierzą stężenie cyjanowodoru oraz chlorowodoru. Lokalizacja stacji miała na celu pomiar większej ilości substancji wzdłuż głównego ciągu komunikacyjnego Podkowy Leśnej.
Stacje, które poza pyłami i formaldehydem, badają także stężenie ditlenku azotu oraz ditlenku siarki zlokalizowano na ul. Gołębiej oraz Borowin. Pozostałe stacje, badające tylko stężenia pyłów PM 10, PM 2,5 oraz formaldehydu zlokalizowano na stacji WKD Podkowa Leśna Wschodnia, WKD Podkowa Leśna Zachodnia, przy rondzie Bukowa, na skrzyżowaniu ul. Bukowej z Sosnową oraz skrzyżowaniu ul. Myśliwskiej z Błońską. Plusem zestawów czujników jest ich mobilność – w każdej chwili możemy przenieść czujnik do dowolnego miejsca, posiadającego zasilanie energetyczne. Zestaw czujników wraz ze stacją pogodową został w całości sfinansowany z projektu pn. „Podkowa Leśna = Human Smart Town” w którym poziom dofinansowania wynosi ok. 85%. W pełni funkcjonalny system został uruchomiony z dniem 1 grudnia 2020. Do tego dnia trwały testy oraz kalibracja systemu pomiaru jakości powietrza.
Informacja o stanie powietrza
Dodatkowo miasto wystąpiło do Urzędu Marszałkowskiego o dofinansowanie projektu dot. zakupu tablic LED służących do wyświetlania informacji z czujników. W ramach Mazowieckiego Instrumentu Wsparcia Ochrony Powietrza uzyskano dofinansowanie na poziomie 50% z kwoty 125.460 PLN. System wyświetla komunikaty dotyczące przekroczeń norm i obostrzeń dla mieszkańców, wprowadzonych przez Program Ochrony Powietrza dla województwa mazowieckiego. Jednym z takich obostrzeń dla mieszkańców jest obowiązek powstrzymywania się od rekreacyjnego palenia w kominku, jeśli stężenie pyłów przekroczy 50 µg / m3. Podkreślić jednakże należy, iż zakaz dotyczy tylko tych kominków, piecyków kominkowych, piecyków ozdobnych, które nie są głównym źródłem ogrzewania w domu. Jeżeli właściciel nie ma innego źródła ogrzewania niż kominek (brak pieca węglowego, gazowego lub innego głównego źródła ciepła), palenie w kominku dalej będzie dopuszczalne (do 2024 roku).
W ramach działań krótkoterminowych, na samorządy został nałożony obowiązek informacyjny
w zakresie powiadomienia mieszkańców o przekroczeniach i związanych z tym obostrzeniach (m.in. zakazie rekreacyjnego palenia w kominkach). Informacje o jakości powietrza w Podkowie Leśnej wyświetlane są na tablicach LED, dzięki czemu mieszkańcy bez trudu mogą dotrzeć do tych informacji.
Podkowa Leśna = Human Smart Town
W ramach projektu „Podkowa Leśna = Human Smart Town” przewidziano szereg działań mających zwiększyć świadomość ekologii oraz wesprzeć władze lokalne w proekologicznym procesie zarządzania miastem. Oprócz systemu monitoringu jakości powietrza, w ramach projektu Miasto Podkowa Leśna planuje m.in. wprowadzić monitoring wizyjny przepompowni ścieków, wdrożyć pilotażowe rozwiązanie zdalnego podlewania ogródków w okresie niedoborów wody, a także przeprowadzić cykl szkoleń dla mieszkańców. Ich celem jest konstruktywna wymiana doświadczeń, prezentowanie nowinek technicznych dotyczących ochrony czystości powietrza oraz edukacja w tym zakresie. Czyste powietrze jest wartością nie do przecenienia i już dzisiaj należy o nią zadbać, podejmując wszelkie działania rozważnie, ze świadomością ich skutku w przyszłości.
Artur Tusiński
Burmistrz Miasta Podkowa Leśna
Materiał Promocyjny
