Czy Polska będzie krajem rowerowym. Debata

Polska może zostać liderem infrastruktury rowerowej w Europie, ale potrzebuje strategii, specustawy rowerowej i lepszej współpracy administracji – to wnioski z debaty zorganizowanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego. „Rzeczpospolita” była partnerem wydarzenia.

Publikacja: 09.12.2024 13:08

Uczestnicy debaty dyskutowali m.in. o wykorzystaniu funduszy UE oraz poprawie dostępności transportu

Uczestnicy debaty dyskutowali m.in. o wykorzystaniu funduszy UE oraz poprawie dostępności transportu publicznego dla rowerzystów

Foto: mat. pras.

Materiał powstał we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego

Potencjał tkwiący w unijnych funduszach, konieczność rozwoju tras EuroVelo i poprawa transportu publicznego dla rowerzystów – o tym między innymi mówiono podczas debaty „Przyspieszenie rowerowe. Jak stworzyć w Polsce klimat do budowy dobrej infrastruktury rowerowej”. Dyskusja skupiła się też na wyzwaniach związanych z budową tras rowerowych oraz możliwościach współpracy między różnymi poziomami administracji. Podkreślono także potrzebę systemowych rozwiązań legislacyjnych i organizacyjnych.

Otwierający debatę marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz przypomniał, że region już dziesięć lat temu rozpoczął realizację kompleksowej strategii: – Ścieżki rowerowe stają się wyzwaniem cywilizacyjnym, podobnie jak koleje czy drogi. Nasza koncepcja zrodziła się z potrzeby wydłużenia sezonu turystycznego i promowania aktywności fizycznej. Dzięki współpracy z gminami i Lasami Państwowymi udało nam się zrealizować ponad 70 procent z planowanych 1500 kilometrów tras w pierwszym etapie – wyliczył marszałek Geblewicz.

Integrować mieszkańców i przyciągnąć turystów

Jego zdaniem sukces był możliwy dzięki centralnemu zarządzaniu inwestycjami przez urząd marszałkowski, finansowaniu z funduszy unijnych i wkładu własnego. – Dzięki systematycznym działaniom i zaangażowaniu mieszkańców ścieżki rowerowe stały się miejscem odkrywania naszego regionu, integrując lokalne społeczności i przyciągając turystów z całej Polski – dodał. Zwrócił uwagę na potrzebę rozszerzenia specustawy drogowej o przepisy dotyczące niezależnych od dróg dla samochodów tras rowerowych. Tzw. specustawa rowerowa umożliwiłaby realizację tras o wyższej jakości, ograniczenie wycinki drzew, uzyskanie jednego pozwolenia na budowę zamiast wielu dokumentów, a także rozwiązanie problemów z gruntami o nieuregulowanej sytuacji prawnej. Przepisy pozwoliłyby również skrócić proces projektowy i odblokować realizację wielu inwestycji, w tym długo opóźnionej trasy Blue Velo na południu kraju. Geblewicz zaproponował też przeniesienie ułatwień dotyczących budowy dróg rowerowych na wałach przeciwpowodziowych na przepisy ustawy o lasach; to uprościłoby realizację tras w przecinkach pożarowych.

Czytaj więcej

Rowerem do Polski - sposób urzędnika na promowanie naszego kraju

Do doświadczeń Pomorza Zachodniego odniósł się minister Piotr Borys, sekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki. – Przykład Pomorza Zachodniego pokazuje, ile może osiągnąć świadoma władza regionalna, która integruje działania wszystkich partnerów – od gmin po instytucje państwowe. Polska potrzebuje spójnej strategii rowerowej, która obejmie legislację, finansowanie i wsparcie użytkowników rowerów – mówił minister. Według niego Polska powinna korzystać z najlepszych praktyk europejskich: Francja dopłaca do zakupu rowerów, Belgia wspiera pracodawców, którzy zachęcają pracowników do dojazdu na rowerach, a w systemach zdrowotnych wprowadzane są recepty na zdrowie promujące aktywność fizyczną.

– Musimy zbierać te dobre praktyki i wdrażać je u nas – dodał Piotr Borys. Jako przykład udanej współpracy międzyregionalnej wymienił trasę Green Velo, która przyciąga dziesiątki tysięcy turystów dzięki odpowiedniemu oznakowaniu i integracji z transportem kolejowym. Zwrócił również uwagę na konieczność przyspieszenia działań, podkreślając, że aktywność fizyczna Polaków pozostawia wiele do życzenia – tylko 23 procent dorosłych regularnie podejmuje jakąkolwiek formę ruchu.

Potrzebna specustawa i strategia rowerowa

Dynamikę rozwoju tras rowerowych w Małopolsce opisał marszałek województwa małopolskiego Łukasz Smółka. Przywołał sytuację z pandemii, kiedy na tamtejszych trasach pojawiły się rowery z całej Polski. – Nasze ścieżki stają się czymś w rodzaju autostrad rowerowych. Na niektórych odcinkach tworzą się nawet korki – zauważył Smółka. Według niego priorytetem dla regionu jest budowa głównych tras rowerowych, które stanowią kręgosłup całej sieci, z możliwością łączenia ich z trasami sąsiednich województw: świętokrzyskiego, podkarpackiego, śląskiego, a także tworzenie części ogólnopolskiej i europejskiej sieci tras rowerowych. Znaczenie ma rozwijanie również tej infrastruktury, która wspiera korzystanie z rowerów: miejsc do przechowywania rowerów, miejsc w pociągach i autobusach czy zachęcanie pracodawców, by wspierali pracowników dojeżdżających na rowerach. A łatwiejszy dostęp do regionu umożliwi rowerzystom integracja transportu rowerowego z publicznym.

O tym, że Polska wyróżnia się w pozyskiwaniu funduszy unijnych na infrastrukturę rowerową mówił Aleksander Buczyński z Europejskiej Federacji Cyklistów. Nadal jednak brakuje nam spójnej sieci tras rowerowych i zdaniem Buczyńskiego do tego musimy dążyć – do stworzenia spójnej, ogólnopolskiej sieci tras rowerowych, wzorowanej na rozwiązaniach francuskich, gdzie współpraca regionów z administracją centralną przyniosła doskonałe efekty. Konwent Marszałków już w 2019 roku przyjął stanowisko w sprawie systemu numeracji i oznakowania tras rowerowych, jednak działania rządu w tym zakresie wciąż pozostają ograniczone – przypomniał Buczyński.

Czytaj więcej

Biznes i samorządy. Jak zielona transformacja aktywizuje regiony

Zdaniem posła Franciszka Sterczewskiego jest konieczność uchwalenia strategii rowerowej i specustawy. – Zachodniopomorskie i Małopolska pokazują, że można. Polska jest czwartym producentem rowerów w Europie, a turystyka rowerowa generuje miliardowe zyski – mówił poseł. Zwrócił również uwagę na problemy z dostępnością miejsc dla rowerów w pociągach Intercity – to utrudnia spontaniczne wyjazdy turystyczne. Co prawda zespół mobilności rowerowej przy Konwencie Marszałków apelował o zwiększenie liczby miejsc, ale działania wciąż pozostają niewystarczające.

Społeczny Fundusz Klimatyczny stwarza ogromne możliwości finansowania infrastruktury rowerowej – na to zwrócił uwagę Piotr Kalisz, pełnomocnik ministra infrastruktury ds. polityki rowerowej. – Polska jest największym beneficjentem tego funduszu, a regiony mogą z niego znacząco skorzystać. To wielka szansa, aby rozwijać infrastrukturę w gminach wykluczonych komunikacyjnie – mówił Kalisz.

Minister Borys zaapelował o zintegrowanie działań wszystkich szczebli administracji oraz wykorzystanie polskiej prezydencji w Unii Europejskiej w 2025 roku do przyspieszenia prac nad strategią rowerową. – Spójna strategia, specustawa i współpraca z samorządami pozwolą na rozwój infrastruktury rowerowej na miarę europejskich standardów – podsumował. Nie ulega wątpliwości, że Polska ma potencjał, aby stać się liderem w rozwoju tras rowerowych, ale wymaga to skoordynowanego działania na wszystkich szczeblach administracji i wsparcia instytucji takich jak PKP Intercity czy Lasy Państwowe.

EuroVelo nad Wisłą

O znaczeniu międzynarodowego systemu tras rowerowych EuroVelo mówiła podczas debaty Małgorzata Wilk-Grzywna, wiceprezes Polskiej Organizacji Turystycznej. Ale zwróciła też uwagę, że Polska jako jeden z nielicznych krajów europejskich nie posiada centrum koordynacji tras EuroVelo. A zagraniczni turyści szukają właśnie takich markowych tras. – W Polsce docelowo ma być 4709 kilometrów tras EuroVelo, ale obecnie mamy jedynie 16 proc. tej infrastruktury (ponad 750 kilometrów). Dla porównania, w innych krajach europejskich zrealizowano już 66 procent tych tras – mówiła Wilk-Grzywna. Zaapelowała o utworzenie krajowego centrum koordynacji tras EuroVelo, które mogłoby działać przy Polskiej Organizacji Turystycznej. Jej zdaniem takie centrum powinno współpracować z zespołem mobilności rowerowej przy Konwencie Marszałków oraz z jednostkami samorządowymi. Miałoby za zadanie rozwijać infrastrukturę, gromadzić dane o stanie tras i współpracować z Europejską Federacją Cyklistów. – Bez tej współpracy nie będziemy w stanie rozwijać tras EuroVelo ani modyfikować ich przebiegu – zaznaczyła. Powołała się na przykłady województw zachodniopomorskiego i małopolskiego, które wdrożyły najlepsze praktyki w budowie tras rowerowych. – Oba regiony mają tysiące kilometrów tras rowerowych, z których część spełnia standardy EuroVelo – mówiła Wilk-Grzywna. Odwołując się do doświadczeń z koordynacji projektu Green Velo, realizowanego w Polsce Wschodniej, wymieniła, że w ramach Green Velo wdrożono pięć kategorii miejsc przyjaznych rowerzystom – od bazy noclegowej, przez gastronomiczną, po punkty informacji turystycznej i stacje serwisowe. Te rozwiązania można łatwo przenieść na poziom krajowy. Konieczne jest ujednolicenie standardów oznakowania tras rowerowych oraz prowadzenia kompleksowych badań dotyczących liczby i jakości podróży rowerowych w Polsce. Nie ma kompleksowych badań dotyczących liczby i jakości podróży rowerowych w Polsce, a są to dane, które można by gromadzić przy Polskiej Organizacji Turystycznej. Wilk-Grzywna zwróciła też uwagę, że priorytetem powinna być promocja tras rowerowych, w tym przede wszystkim EuroVelo, czyli najpierw mapa tras EuroVelo, a w dalszej kolejności mapy tras krajowych. Do słów wiceprezeski POT nawiązał minister Borys: – Musimy powołać centrum EuroVelo i szybko przystąpić do pracy nad strategią sektorową – zgodził się, dodając, że należy połączyć system szkieletowy tras europejskich i regionalnych oraz logicznie zaplanować rozwój infrastruktury rowerowej w Polsce. Podniósł temat potencjału finansowego, jaki niesie ze sobą rozwój turystyki rowerowej. – Blisko 20 milionów turystów wyjazdowych do Polski zostawiło 50 miliardów złotych. Nasz potencjał tkwi w turystyce aktywnej i wciąż nieodkrytych możliwościach regionów, które mogą być spięte w jedną, spójną markę turystyczną Polski – wymienił minister. Długofalowe korzyści mogą przynieść zmiana mentalności i promocja jazdy na rowerze od najmłodszych lat. – Jeżeli przyzwyczaimy dzieci na poziomie klas 1–3, to zamiłowanie do rowerów pozostanie na całe życie – zauważył minister Borys.

Niewątpliwie – zgodzono się – w trasach EuroVelo tkwi ogromny potencjał, ale istotne są też wyzwania, które Polska powinna pokonać, aby stać się liderem turystyki rowerowej w Europie. Ważna jest zatem współpraca między różnymi szczeblami administracji, intensyfikacja działań promocyjnych i infrastrukturalnych. Uczestnicy debaty wyrazili nadzieję, że przyjęcie strategii rowerowej i utworzenie krajowego centrum koordynacji tras EuroVelo będzie tym przełomowym krokiem, jeśli chodzi o rozwój infrastruktury rowerowej w Polsce.

Materiał powstał we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego

Materiał powstał we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego

Potencjał tkwiący w unijnych funduszach, konieczność rozwoju tras EuroVelo i poprawa transportu publicznego dla rowerzystów – o tym między innymi mówiono podczas debaty „Przyspieszenie rowerowe. Jak stworzyć w Polsce klimat do budowy dobrej infrastruktury rowerowej”. Dyskusja skupiła się też na wyzwaniach związanych z budową tras rowerowych oraz możliwościach współpracy między różnymi poziomami administracji. Podkreślono także potrzebę systemowych rozwiązań legislacyjnych i organizacyjnych.

Pozostało jeszcze 95% artykułu
Rowerem przez Polskę
Miasta w sieci rowerów. Budowa nowych tras jest coraz droższa
Materiał Promocyjny
Jak wygląda nowoczesny leasing
Rowerem przez Polskę
„Trasy gładkie jak serw Federera”. Szwajcaria jest też rajem dla rowerzystów
Rowerem przez Polskę
Polacy polubili miejskie rowery publiczne
Materiał Partnera
Katowice stawiają na rowery
Materiał Partnera
Kroki praktycznego wdrożenia i operowania projektem OZE w wymiarze lokalnym
Rowerem przez Polskę
Relacja z 5th Polish Bicycle Summit. Rowerem na rozmowy o rowerach
Materiał Promocyjny
Suzuki Moto Road Show już trwa. Znajdź termin w swoim mieście