Trudny powrót do świetności

W latach 90. koszykarskimi pojedynkami żyła cała Polska. Kto zdobędzie mistrzostwo: Mazowszanka Pruszków, Nobiles Włocławek czy może Śląsk Wrocław? Kto jest lepszy: Igor Griszczuk, Maciej Zieliński czy Adam Wójcik? Koszykarze byli bohaterami, o których rozprawiali kibice. Rozpalali wyobraźnię, byli wzorami do naśladowania.

Młodzi chłopcy zasiadali przed telewizorami i razem z Włodzimierzem Szaranowiczem z TVP krzyczeli „Hej, hej tu NBA", emocjonowali się akcjami Michaela Jordana, a potem brali piłki i ruszali na asfaltowe boiska, żeby rzucać do kosza. Powstawały ligi amatorskie, nauczyciele wychowania fizycznego zgłaszali drużyny do rozgrywek szkolnych.

Małe zastąpiły dużych

Dzisiaj o koszykówce nie mówi się w największych mediach, nie jest to temat, który dobrze klika się na portalach ani nie jest wśród najpopularniejszych dyskusji na Twitterze. Nazwiska i twarze zawodników Energa Basket Ligi znają nieliczni, najbardziej zagorzali fani. Ludzie w Warszawie, Poznaniu, Gdańsku czy Krakowie nie dyskutują o szansach reprezentacji Polski. Koszykówka stała się sportem niszowym, ale nie znaczy to, że nigdzie nie jest ważna.

Jest w Polsce całkiem dużo miast, w których ten sport traktuje się bardzo poważnie, chociaż nie są to największe metropolie. Kluby i środowiska kibicowskie mają tam swoje problemy, ale próbują je rozwiązywać. Bo przede wszystkim chodzi o to, żeby klub nie upadł. Miejsca wielkich ośrodków – Wrocławia czy Poznania, gdzie koszykówka przechodzi poważny kryzys – zajęły mniejsze miejscowości: Włocławek, Ostrów Wlkp., Krosno, Kutno.

Przyklejony do ściany

Jeśli ktoś jest fanem koszykówki, w pierwszej kolejności powinien się wybrać do Włocławka. Tutaj miłość do tego sportu zaczęła się na początku lat 90. i trwa do dziś. Nie zmieniło się to, nawet gdy kilka lat temu klub wpadł w kłopoty i przeżywał poważny kryzys, a na trybuny przychodziło mniej kibiców niż teraz – mniej, ale ciągle niemal dwa tysiące.

– Czemu Włocławek stał się miastem koszykówki? Na pewno pomogły nam szybkie awanse z trzeciej ligi do ekstraklasy, a potem równie szybko zdobyte medale mistrzostw Polski oraz Puchar Polski – mówi „Życiu Regionów" Michał Fałkowski, media manager Anwilu i kibic od wielu lat.

Tomasz Jankowski, który przez kilka sezonów grał we Włocławku, dodaje, że wielkim magnesem, przyciągającym kibiców na trybuny, był Igor Griszczuk. Białoruski koszykarz (od 1998 r. z polskim obywatelstwem) miał nie tylko umiejętności, ale także charakter, który porywał tłumy. Jego rywalizacja z Maciejem Zielińskim budziła wielkie emocje, a gdy doznał poważnego urazu po starciu z Jarosławem Zyskowskim (jego syn gra dziś w Anwilu), to półtora tysiąca kibiców na stojąco krzyczało: „Igor, Igor". Dzisiaj jego numer „12" jest zastrzeżony.

– Czy byliśmy gwiazdami? Byliśmy wysocy, więc na pewno rzucaliśmy się w oczy i dzięki temu łatwo było nas rozpoznać. Był też na pewno bliski kontakt między kibicami a koszykarzami. Fani kilka razy zapraszali mnie w restauracji do swojego stolika i nietaktem byłoby odmówić – mówi „Życiu Regionów" Tomasz Jankowski.

Anwil największe sukcesy w latach 90. odnosił w malutkiej sali, gdzie zawodnik wznawiający grę spod kosza musiał stawać przyklejony plecami do ściany, żeby nie nadepnąć na linię końcową. Najczęściej bywało duszno, bo atmosfera była gorąca i ciężko było znaleźć na trybunach wolne miejsce.

Z nędzy do pieniędzy

Teraz Anwil (już nie Nobiles) gra w nowej Hali Mistrzów, z pięknymi trybunami. Ale jedno się nie zmieniło – kibice w dalszym ciągu żyją koszykówką i przychodzą licznie na mecze. – Mamy najlepszą frekwencję w Polsce. Na trybuny może wejść 3899 widzów, ale gdybyśmy mieli nawet ok. 6 tys. miejsc, to i tak na spotkania takie jak półfinały ze Stelmetem sprzedawalibyśmy komplety wejściówek. Na pierwsze spotkanie z zespołem z Zielonej Góry dwa tysiące biletów dostępnych w sprzedaży rozeszło się w półtorej godziny – mówi „Życiu Regionów" Michał Fałkowski.

A jeszcze nie tak dawno Anwil miał poważne długi, a zespół był w rozsypce. Najgorzej było w sezonie 2014/2015, gdy zawodnicy strajkowali, bo twierdzili, że nie otrzymują pensji. Prezes nałożył na drużynę kary regulaminowe, a przed końcem rozgrywek z drużyną pożegnało się trzech zawodników (m.in. Seid Hajrić, który we Włocławku grał od wielu lat i nawet wytatuował sobie jego herb) oraz trener. Potem zaczęło się porządkowanie spraw.

– W trakcie sezonu 2014/2015 prezydentem miasta został Marek Wojtkowski wielki kibic Anwilu, który na meczach pojawiał się od wielu lat. Ponieważ miasto ma 49 proc. udziałów w klubie, ratusz zażądał wdrożenia planu naprawczego. Środki, które zostały przedsięwzięte, były być może stanowcze, ale koniec końców plan zadziałał – mówi Michał Fałkowski.

Ten sezon jest dla klubu z Włocławka udany. Pięknie miało być już w ubiegłym roku, bo udało się zbudować mocny skład, ale niespodziewanie w ćwierćfinale lepsi okazali się Czarni Słupsk, którzy przeżywali wtedy olbrzymie kłopoty po utracie sponsora strategicznego. To był szok i niedowierzanie, ale trenerowi Igorowi Miliciciowi zaufano jeszcze raz. Teraz drużyna w rundzie zasadniczej zajęła pierwsze miejsce, awansowała do półfinału rozgrywek Energa Basket Ligi (po trzech meczach ze Stelmetem było 1-2 dla zielonogórzan).

Miłość wybucha szybko

To nie udałoby się bez zatrudnienia dobrych zawodników. W składzie Anwilu można zobaczyć gwiazdy ligi, bo MVP sezonu zasadniczego został Ivan Almeida. Kibice bardzo cenią Kamila Łączyńskiego za waleczność na boisku, twardy charakter i oddanie dla drużyny. Sytuacja finansowa poprawiła się na tyle, że gdy w trakcie sezonu poważnej kontuzji doznał Szymon Szewczyk (były reprezentant Polski, zawodnik klubów włoskich i rosyjskich), to znalazły się pieniądze na zakontraktowanie kadrowicza Jakuba Wojciechowskiego. Sprowadzono także byłą gwiazdę ligi Quintona Hosleya.

– Zawodnicy są rozpoznawalni, czasami trudno przejść im przez miasto bez choćby jednej prośby o autograf czy zdjęcie. Miłość wybucha szybko. Ale jeśli ktoś odchodzi z Anwilu, to na jego miejscu pojawiają się nowi bohaterowie. Rośnie też nasza rozpoznawalność w mediach społecznościowych – mówi „Życiu Regionów" Michał Fałkowski.

Co ciekawe, kibice najchętniej zamawiają jednak koszulki z własnym nazwiskiem, a nie nazwiskiem ulubionego gracza. Oczywiście, jeśli chodzi o tworzenie budżetu, najwięcej zależy od władz miasta oraz firmy Anwil, którzy są sponsorami głównymi – w czerwcu wygasa dotychczasowy kontrakt, trwają rozmowy w sprawie nowej umowy. Ale grono darczyńców jest dużo szersze – widać, że klub jest ważny dla lokalnej społeczności.

– Wspierają nas nawet firmy rodzinne, i przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. Ich nie stać na najdroższe pakiety sponsorskie, ale mamy w ofercie zestawy w cenie nawet od dwóch tysięcy złotych. I takowe chętnie są nabywane. Co ciekawe, wspierają nas również biznesmeni z innych rejonów Polski, chociażby z Dąbrowy Górniczej czy też z Trójmiasta – mówi Michał Fałkowski.

To ciekawe, bo w Dąbrowie Górniczej i w Trójmieście są w sumie trzy drużyny koszykarzy grające na poziomie ekstraklasy.

Jeśli budżet na to pozwoli, Anwil chciałby wrócić do rozgrywek europejskich, bo przecież i tam drużyny z Włocławka zapisały piękną kartę, a ich kibice na pewno na takie turnieje zasługują.

Lokalne animozje

Koszykówka jest też w dalszym ciągu bardzo ważna w Ostrowie Wielkopolskim. – Kiedy oglądam ich mecze, to trochę przypomina mi się Włocławek z lat 90. Tam też w małej hali ludzie byli blisko siebie i parkietu, padali sobie w ramiona po udanych akcjach – wspomina Tomasz Jankowski.

Zespół BM Slam Stali awansował po raz drugi z rzędu do półfinału rozgrywek (rywalizację z Polskim Cukrem Toruń zaczął od dwóch zwycięstw). Jeszcze niedawno koszykówka w Ostrowie Wielkopolskim przeżywała ciężkie chwile, a drużyna nie grała nawet w ekstraklasie, chociaż w dalszym ciągu byli ludzie, dla których ten sport jest ważny.

Awans do ekstraklasy wywalczyła drużyna KS Stal, ale nie była w stanie udźwignąć tego wyzwania, więc dwaj biznesmeni Paweł Matuszewski (były koszykarz) i Marcin Napierała wzięli to zadanie na siebie. Stworzyli zespół BM Slam Stal, który teraz bije się o mistrzostwo Polski (KS Stal gra w 2 lidze), ale największym problemem pozostaje hala, w której miałaby grać drużyna. W pierwszym sezonie po awansie do najwyższej klasy rozgrywkowej drużyna BM Slam Stali korzystała z gościnności obiektu w Kaliszu, ale na dłużej taki scenariusz nie wchodził w grę.

Ponieważ historyczna hala przy ulicy Kusocińskiego była niedostępna – klub BM Slam kupił obiekt od KS Stal, ale i zawarł z nim porozumienie o użyczeniu obiektu na pięć lat. Nie można było przeprowadzić remontu, a budowa nowej hali w mieście się przeciągała. W obecnych rozgrywkach drużyna walcząca o mistrzostwo Polski gra w hali szkolnej, ale zanosi się na to, że wkrótce hale mogą być dwie, bo BM Slam Stal porozumiał się z KS Stal i własnymi siłami remontuje obiekt przy Kusocińskiego. Radni przegłosowali niedawno uchwałę o wybudowaniu nowego obiektu, bo od przybytku głowa nie boli. Możliwe, że w przyszłym sezonie BM Slam będzie grać w europejskich pucharach i nowoczesny obiekt na pewno się przyda.

Problemem są jednak animozje w lokalnym środowisku. Aż prosiłoby się, by kluby z jednego miasta współpracowały, ale na razie idzie to opornie. Grający w ekstraklasie BM Slam mógłby wypożyczać swoich zawodników do KS Stal, a zamiast tego podpisał umowę z drużyną z Pleszewa, też grającą w 2. lidze.

Szkoląca juniorów na wysokim poziomie Kasprowiczanka (zaczynali tam karierę m.in. bracia Mateusz i Marcel Ponitka) też nie ma porozumienia z BM Slam Stalą.

Goście mile widziani

W ostatnich latach na koszykarskiej mapie Polski pojawiły się dwa miasta, w których dotąd nie było drużyn w ekstraklasie. Polfarmex Kutno (pod inną nazwą został założony w 2000 r.) do najwyższej klasy rozgrywkowej awansował w 2014 r. i chociaż w poprzednim sezonie spadł z Energa Basket Ligi, to po chwilowym kryzysie może przyjść odbudowa, bo jest dla kogo grać. Na każdym meczu trybuny były wypełnione po brzegi, kibice przychodzili na mecze w klubowych koszulkach, głośno cieszyli się po udanych akcjach. Było miło, rodzinnie i kulturalnie.

Wszystko było robione z pasją, członkowie zarządu za swoją pracę nie pobierali wynagrodzeń. Najważniejsze, że spadek do 1. ligi nie stał się dla klubu tragedią. Szkoda byłoby zmarnować potencjał, przecież w drużynach juniorskich koszykówkę trenuje w Kutnie ok. 200 dzieci, a w czasach, gdy nie jest łatwo przyciągnąć młodzież do sportu, to poważny kapitał. Sponsor główny ani miasto nie odwróciły się od klubu, a ponieważ w Kutnie też problemem była hala sportowa, miasto podjęło decyzję o budowie takiego obiektu. Hala na 2200 osób ma stanąć w ciągu kilku lat.