Według najnowszego badania Fundacji Startup Poland pt. „Polskie Startupy 2017" w podkarpackim środowisku małych spółek technologicznych z wysokim potencjałem wzrostu dominują podmioty zajmujące się lotnictwem, IT, IoT (Interent of Things – internet rzeczy), energii odnawialnej, biożywności i motoryzacji. Gospodarka Podkarpacia znana jest z rozwiniętego dzięki inwestorom zagranicznym przemysłu lotniczego, w mniejszej mierze motoryzacyjnego.

Stawiają na drony

Wokół potentatów pojawiło się dużo polskich małych i średnich przedsiębiorców, pełniących rolę poddostawców, a za nimi mikrofirmy startupowe, mające ambicje znalezienia niszy rynkowej. Tak wokół Doliny Lotniczej, w dużej części zlokalizowanej na Podkarpaciu, powstał Klaster Systemów Bezzałogowych. Klaster jest owocem współpracy Centrum Naukowo-Technologicznego Systemów Bezzałogowych sp. z o.o., Politechniki Rzeszowskiej, Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego SA, a dominuje w nim spółka Fotoacc Grzegorza Łobodzińskiego. – Rzeczywiście mamy kilka startupów produkujących czy mających ambicje produkcji dronów. Co więcej, w zaawansowany sposób, udostępniając technologie i ekspertów, w ramach Inkubatora Samsunga na Politechnice Rzeszowskiej, Dolina Lotnicza pomaga młodym ludziom z pomysłami – mówi „Rzeczpospolitej" Daniel Dereniowski, w ramach spółki Hugetech zarządzający na zlecenie Samsunga inkubatorem przy politechnice. To pierwszy taki projekt Samsunga w Polsce. O tyle istotny, że według fundacji Startup Poland, wsparcie finansowe ze strony ukształtowanych spółek z sektora prywatnego, połączone z mentoringiem, jest towarem deficytowym w polskim ekosystemie startupów.

Finanse i wiedza

Z finansowania zewnętrznego nie korzysta ponad 60 proc. polskich startupów, a doradztwo ze strony dojrzałego biznesu to jedna z najbardziej pożądanych form wsparcia wśród startupowców. 55 proc. firm tego rodzaju jest na etapie tworzenia modelu biznesowego bądź dostosowania oferty produktowej do potrzeb rynku. Właściciele dużych przedsiębiorstw i ich zarządzający mogą pomóc startupowcom. – Z doświadczenia i z badań rynku wiem, że Podkarpacie to po Krakowie jedno z bardziej obiecujących środowisk. Brak dofinansowania i wsparcia rzeczywiście może być przeszkodą dla większości startupów, w tym na Podkarpaciu, ale to się zmienia. Jest na przykład Idea Global Akcelerator z programem Scale up, oferujący wsparcie finansowe i mentoring. My natomiast mamy dość dojrzałą ofertę i mogliśmy sobie pozwolić na odrzucenie intratnej propozycji z funduszu venture capital, nawiasem mówiąc, mieliśmy kilka ofert doinwestowania w produkt. Jednakże uważamy, że będzie na to lepszy czas i sami będziemy się kapitalizować, aż zwiększymy maksymalnie wartość biznesu w granicach naszych możliwości – mówi nam Tomasz Sąsiadek, zarządzający i współwłaściciel spółki Essell. Sąsiadek dodaje, że ekosystem startupowy dobrze się rozwija w regionie, a mentoring świadczony jest w ramach specjalnych stref ekonomicznych czy przez Dolinę Lotniczą. Essell to według badania „Polskie Startupy 2017" jedna z wyróżniających się podkarpackich spółek. Jakkolwiek zatrudnia jedynie trzy osoby, to ma dość pewny produkt. – Oferujemy specjalistyczne oprogramowania do analizy marketingowej, szerzej ekonomicznej. Pozwala ono weryfikować zachowania klientów w sieciach społecznościowych czy na podstawie zapytań w wyszukiwarkach, zachowania w stosunku do poszczególnych produktów czy usług. Bierzemy również pod uwagę trendy, przeprowadzamy analizę popytową, na podstawie jej wyniku, w połączeniu z porównaniem oferty konkurencji, sugerujemy naszym klientom obniżenie bądź podwyższenie ceny – wyjaśnia Sąsiadek. Spółka Essell skorzystała ze wsparcia, także finansowego, programu Idea Global Akcelerator w ramach inkubacji w Podkarpackim Parku Naukowo-Technologicznym zlokalizowanym w Jasionce, a zarządzanym przez Rzeszowską Agencję Rozwoju Regionalnego. Częścią programu był właśnie mentoring oferowany przez Sephorę, znanego producenta kosmetyków. Program analityczny Essell jest owocem tej współpracy. Sąsiadek w ramach drugiego startupu, DigiGlob, rozwija też system indukcyjnie ładowanych, inteligentnych etykiet cenowych.

Pomagają i wspierają

Ekosystem startupowy na Podkarpaciu to również szereg funduszy, akceleratorów, fundacji wspierających młodych przedsiębiorców. Należą do nich wymienione Idea Global Akcelerator, Samsung Inkubator, fundusze InnoFUND i Salenov, Kwadrat – Podkarpacka Przestrzeń Kreatywna, finansowany przez miasto Rzeszów Startup Akcelerator, Podkarpacka Koalicja Startupowa, projekt Start in Podkarpackie, wreszcie Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny w Jasionce, którym zarządza Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego. W ramach pomocy RARR-u w parku w Jasionce działają 53 firmy, a 29 skończyło działalność, w ramach preinkubatora przy Politechnice Rzeszowskiej działa 15, a 42 wyszły z preinkubatora. Trzeba dodać, że nie wszystkie z wyliczonych są lub były startupami. – Pełna ścieżka rozwoju powinna wyglądać tak, że po czterech latach wsparcia w ramach preinkubatora firma przenosi się do inkubatora w Jasionce, następnie po pięciu latach inwestuje w specjalnej strefie ekonomicznej. Takich spółek jeszcze nie mieliśmy, jednak są takie, które wprost z inkubatora przeszły do twardych inwestycji w strefie – wyjaśnia „Rzeczpospolitej" Mariusz Bednarz, prezes RARR. Z pomocy tej instytucji korzystają spółki głównie z branży IT i motoryzacyjnej. Park ma ekspertów w zakresie wzornictwa przemysłowego, analizy rynku, marketingu. Dumą podkarpackiego środowiska jest spółka Cadway Automotive, projektująca nadwozia dla luksusowych marek samochodowych, głównie angielskich. Dziś zatrudnia około 50 osób i jest dalej w inkubatorze. – Z kolei w ramach projektu Technopark Biznes Hub wspomogliśmy 22 startupy, z których 13 otrzymało dofinansowanie na rozpoczęcie działalności – uzupełnia Bednarz. Daniel Dereniowski mówi nam, że podkarpackie startupy korzystają również ze wsparcia UE. Teraz tych środków jest mniej, ale wyraża nadzieję, że w związku z planem Morawieckiego i nowymi formami wsparcia w ramach Polskiego Funduszu Rozwoju, pojawi się więcej możliwości. Dereniowski pracuje także dla Podkarpackiej Koalicji Startupowej, organizacji wspierającej środowisko, skupiającej się na działaniach edukacyjnych. Miejscem spotkań ludzi z branży w Rzeszowie jest natomiast Kwadrat – Podkarpacka Przestrzeń Kreatywna, tylko pod tym brandem od stycznia zorganizowano około 250 eventów dla środowiska startupowego. W samym programie Samsunga i akceleratorze miejskim bierze udział około 50 startupów, ogółem na Podkarpaciu jest około 100 takich podmiotów. W całym kraju 2500, czyli Podkarpacie odpowiada za 4 proc. polskiego ekosystemu. Dla porównania, według raportu „Polskie Startupy 2017" Łódź skupia 5 proc., a Poznań 7 proc.