Zagraniczne szkolenie bez preferencji

Powiat, który u zagranicznego kontrahenta zamówił usługi organizacji praktyk zawodowych dla uczniów, musi rozliczyć VAT – uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie.

Od prawie 15 lat Polska garściami korzysta ze wsparcia, jakie daje obecność w Unii Europejskiej. Nikogo nie dziwi zwłaszcza, że to samorządy są jednym z najpoważniejszych beneficjentów różnego rodzaju unijnych dotacji i dofinansowań. Niestety, schody zaczynają się wtedy, gdy związane z nimi inwestycje czy programy trzeba rozliczyć podatkowo, zwłaszcza od strony VAT. Potwierdza to sprawa, którą niedawno rozsądził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie.

Wsparcie dla młodych

W sierpnia 2018 r. z wnioskiem o wydanie interpretacji wystąpił powiat. Wyjaśnił, że od 1 stycznia 2017 r. – w wyniku centralizacji – rozlicza VAT razem ze swoimi jednostkami budżetowymi. Jedną z nich jest zespół szkół, który realizuje projekt współfinansowany ze środków unijnych „Ponadnarodowa mobilność uczniów i absolwentów oraz kadry kształcenia zawodowego”. Jego nadrzędnym celem jest podniesienie kompetencji zawodowych uczniów w zawodach: mechanik, budowlaniec, handlowiec, informatyk, fryzjer, w zakresie treści objętych praktyką zawodową, oraz doskonalenie znajomości języka zawodowego. Dzięki praktykom w firmach zagranicznych uczniowie poznają bazę techniczną wykorzystywaną w krajach Unii Europejskiej oraz nowe technologie.

W związku z powyższym powiat podpisał umowę z kontrahentem zagranicznym, który zajmuje się promocją, organizacją oraz zarządzaniem stażami zawodowymi dla uczniów z całej Europy.

Uczniowie szkoły pod okiem kadry pedagogicznej odbyli zagraniczne praktyki w marcu 2018 r. W ramach umowy kontrahent zapewnił im utrzymanie, transport, kurs języka oraz rozrywki, za co wystawił dwie faktury VAT, które jednak nie posiadają informacji o stawce VAT i adnotacji o podstawie prawnej. Z wniosku wynikało, że za jego usługi szkoła zapłaciła ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. Powiat chciał się upewnić, jak powinien rozliczyć VAT.

Jeśli chodzi o samą usługę organizacji praktyk zawodowych, nie miał wątpliwości, że korzysta ona ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. c ustawy o VAT. Przesłanką umożliwiającą skorzystanie ze zwolnienia z VAT jest również fakt, że realizacja projektu jest finansowana w całości ze środków publicznych. W ocenie powiatu zagraniczne praktyki są związane z kształceniem zawodowym.

Inaczej sprawę wiedział fiskus. Tłumaczył, że w sprawie nie chodzi o nabycie kompleksowych usług organizacji praktyk zawodowych. Kontrahent zagraniczny świadczył tylko usługi związane z organizacją praktyk uczniowskich, ale już nie usług edukacyjnych. Usług tych nie można zatem uznać za usługi kształcenia czy przekwalifikowania zawodowego, a w konsekwencji brak możliwości zastosowania zwolnienia.

Dlatego urzędnicy odpowiedzieli, że nabycie przez powiat usług organizacji zagranicznych praktyk zawodowych jest opodatkowane podstawową 23-proc. stawką VAT.

Powiat zaskarżył interpretację, ale przegrał. Olsztyński WSA zgodził się z fiskusem, że w sprawie nie występuje przedmiotowa przesłanka zwolnienia, gdyż usługi nie mają charakteru edukacyjnego (wyrok z 31 stycznia 2019 r., sygn. akt I SA/Ol 787/18).

Stawka 23 procent

WSA nie dopatrzył się, by fiskus błędnie odczytał stan faktyczny w sprawie. Z wniosku wynika bowiem, że kontrahent zagraniczny nie świadczył usług praktyk zawodowych, tylko usługi związane z ich organizacją. Były to usługi logistyczne, lingwistyczne i turystyczne. Były organizowane przy okazji odbywania praktyk zawodowych. Zwolnione od podatku określone w art. 132 ust. 1 lit. i dyrektywy 112 to usługi w zakresie kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania, które obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, jak również nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Sporne usługi zdaniem sądu nie dotyczyły kształcenia zawodowego. Wyrok nie jest prawomocny, ale już budzi wątpliwości.

Tomasz Ciszewski, doradca podatkowy, partner w BT&A Group, nie ma większych wątpliwości, że nabywane przez powiat usługi pośrednio związane są z kwestiami edukacyjnymi. A to oznacza, że istnieją mocne argumenty, iż jednak podlegają zwolnieniu z VAT i w taki sposób powinny zostać wykazane w rozliczeniu VAT (czyli tak, jak wskazuje to powiat).

– Zastanowiłbym się, czy nawet nie powinniśmy pójść o krok dalej i czy powiat w tej konkretnej transakcji działa jako podatnik VAT – uważa Ciszewski. To, że VAT jest bardzo problematyczny dla samorządów, potwierdza Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich.

– Przepisy o VAT są skomplikowane i niejasne, często o sposobie opodatkowania czy prawie do preferencji decydują niuanse. Tymczasem prawo, które określa obowiązki i uprawnienia podatników, powinno być jasne i jednoznaczne. Dotyczy to zwłaszcza samorządów – podkreśla Kubalski.

Zwraca uwagę, że głównym zadaniem samorządów jest dbanie o dobro wspólnoty lokalnej. W tym sensie nie są one „zwykłymi” podatnikami VAT, choć obowiązki rozliczania tego podatku również ich dotyczą.

– Jednostki samorządu terytorialnego, które gównie realizują zadania własne, nie powinny być narażane na rozbieżne interpretacje. Zwłaszcza że każdy błąd podatkowy naraża ich urzędników na odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych – przypomina Grzegorz Kubalski.