Dobra kondycja zamków, najgorsza starych mieszkań

Zabytki regionu wymagają nie tylko opieki, ale także znacznego wsparcia finansowego.

Publikacja: 29.01.2018 22:00

Monumentalna katedra w Nysie to obowiązkowe miejsce do zobaczenia przy okazji wizyty w mieście.

Monumentalna katedra w Nysie to obowiązkowe miejsce do zobaczenia przy okazji wizyty w mieście.

Foto: AdobeStock

Pięknie oświetlona opolska Wenecja, średniowieczna katedra w tym mieście, a może jednak monumentalna katedra w Nysie albo zamek w Kamieniu Śląskim – to obowiązkowe miejsca zwiedzania dla miłośników historii.

Nie można jednak też ominąć chociażby Zamku Piastów Śląskich w Brzegu, rezydencji najdłużej żyjących i panujących – bo aż do końca XVII wieku – potomków pierwszej polskiej dynastii królewskiej.

Ważnym punktem wycieczek powinna być też Góra Świętej Anny – wyjątkowe centrum pielgrzymkowe kultu religijnego związanego z cudowną figurką świętej Anny Samotrzeciej. Nie można zapominać też o jednym z najciekawszych rezerwatów geologicznych w Polsce z kraterem dawnego wulkanu, o ciekawych zjawiskach krasowych tego miejsca. Czyż można ominąć eklektyczny, niejako bajkowy zamek w Mosznej?

Opolszczyzna jest wyjątkowo atrakcyjnym miejscem na ogólnopolskiej mapie zabytków. A jaka jest rzeczywista kondycja jej obiektów?

Z najnowszego „Raportu o stanie zachowania zabytków nieruchomych w Polsce" Narodowego Instytutu Dziedzictwa wynika, że w regionie znajdują się 2824 takie obiekty. Pod tym względem Opolszczyzna lokowana jest na 12. miejscu w Polsce. W czołówce są Dolny Śląsk (w rejestrze zabytków nieruchomych są aż 7803 obiekty) oraz Wielkopolska i Mazowsze.

Najwięcej obiektów na Opolszczyźnie należy do Kościołów i związków wyznaniowych – 727, w następnej kolejności są te należące do osób prywatnych. Nic zatem dziwnego, że najwięcej jest zabytków o charakterze mieszkalnych oraz sakralnym.

W regionie tym jest też – jak wykazuje raport – m.in. 155 rezydencji i 26 zamków. Biorąc pod uwagę tę ostatnią kategorię, region zajmuje piąte miejsce – po Dolnym Śląsku, Śląsku, Małopolsce i Warmińsko-Mazurskiem. Najwięcej obiektów zabytkowych zbudowanych jest z cegieł. Co ciekawe, w tym regionie jest najmniej w Polsce zabytków drewnianych (zaledwie 122). Dla porównania – małopolskie ma ich 1059. Wyjątkowo ubogi to też region w zabytki obszarowe (są zaledwie 33), w tym przypadku dominują układy urbanistyczne.

W przeliczeniu na 1000 km kwadratowych przypada 335 nieruchomości zabytkowych. To nieźle. Plasuje to region opolski na trzecim miejscu po Dolnym Śląsku i Małopolsce.

W najlepszym stanie w regionie znajdują się obiekty sakralne (m.in. świątynie, kapliczki, dzwonnice) oraz cmentarze. Najgorzej pod tym względem wypadają obiekty gospodarcze, zamki i zabytkowe obiekty przemysłowe.

Najbardziej zadbane są zachowane do dzisiaj obiekty średniowieczne, a także te wybudowane w XX wieku. W najgorszym stanie są obiekty z XIX wieku. Z raportu wynika, że w najsłabszej kondycji są obiekty prywatne.

Najbardziej zagrożone utratą wartości zabytkowych są zamki oraz obiekty przemysłowe (co trzeci) oraz rezydencje (co czwarta).

Na liście obiektów szczególnie zagrożonych w regionie jest aż 199 zabytków nieruchomych. To głównie budynki z XIX wieku (124), znajdujące się w rękach prywatnych.

Z raportu tego wynika też, że 106 miejsc utraciło wartości zabytkowe (dotyczy to głównie zabytkowych mieszkań z XIX wieku). Autorzy raportu stwierdzili, że z listy zabytków bezpowrotnie zniknęło w ostatnich latach w tym regionie 137 budynków (najczęściej obiektów mieszkalnych i gospodarczych z XIX wieku). Z rejestru zabytków zostały skreślone 32 obiekty.

A jak wygląda wsparcie finansowe dla opolskich zabytków? W latach 2008–2016 minister kultury przekazał w formie dotacji na zabytki nieruchome w tym regionie 25 mln zł. Dla porównania, tylko w 2016 r. wszystkie dotacje, także np. od wojewódzkiego konserwatora zabytków, samorządów czy z Funduszu Kościelnego i ministerialnego wyniosły 6,6 mln zł. W latach 2010–2016 na remonty zastępcze prowadzone przez wojewódzkiego konserwatora zabytków poszło 331 tys. zł.

Z kolei w latach 2007–2013 ze środków unijnych na zabytki przekazano 76,6 mln zł.

Pięknie oświetlona opolska Wenecja, średniowieczna katedra w tym mieście, a może jednak monumentalna katedra w Nysie albo zamek w Kamieniu Śląskim – to obowiązkowe miejsca zwiedzania dla miłośników historii.

Nie można jednak też ominąć chociażby Zamku Piastów Śląskich w Brzegu, rezydencji najdłużej żyjących i panujących – bo aż do końca XVII wieku – potomków pierwszej polskiej dynastii królewskiej.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Regiony
Odważne decyzje w trudnych czasach
Materiał partnera
Kraków – stolica kultury i nowoczesna metropolia
Regiony
Gdynia Sailing Days już po raz 25.
Materiał partnera
Ciechanów idealny na city break
Materiał partnera
Nowa trakcja turystyczna Pomorza Zachodniego
Materiał Promocyjny
Citi Handlowy kontynuuje świetną ofertę dla tych, którzy preferują oszczędzanie na wysoki procent.