Rowerem po Polsce. Samorządy inwestują w nowe szlaki rowerowe

Trasy rowerowe napędzają biznes i przyciągają turystów, którzy chcą poznać Polskę z perspektywy rowerowego siodełka. Oferta jest coraz bogatsza. Na wschodzie na cyklistów czeka hit w postaci szlaku Green Velo, coraz dłuższe trasy widokowe są na Pomorzu, Mazurach, Kaszubach, ale także w centrum kraju i w Tatrach. Imponująca trasa dla cyklistów powstaje wzdłuż Odry w zachodnich regionach. To już prawdziwy rowerowy boom.

70 euro dziennie

Pasjonaci – długodystansowcy, nastawieni na wielokilometrowe odcinki, turyści chcący urozmaicić urlop o rowerowe eskapady, cykliści okazjonalni... To – zdaniem ekspertów – główne typy amatorów dwóch kółek. Samorządy dostrzegły płynące z tego korzyści.

– Z ankiet Europejskiej Federacji Cyklistów wynika, że w Czechach i Niemczech rowerzysta odbywający kilkudniową wycieczkę zostawia 60–70 euro dziennie – to koszt noclegu, wyżywienia, zakupów. W Polsce rząd wielkości może być podobny, zwłaszcza że przybywa gości z zagranicy – mówi Marek Mucha z biura prasowego Urzędu Marszałkowskiego woj. Zachodniopomorskiego.

Dlatego samorządy stawiają na rozwój rowerowych „królestw" – rozbudowują szlaki, realizują nowe projekty – przykładem Blue Velo, Odrzańska Trasa Rowerowa – inicjatywa województw położonych wzdłuż zachodniej granicy. Ma być odpowiednikiem Green Velo na wschodzie.

Blue Velo ma liczyć tysiąc kilometrów, prowadzić wzdłuż Odry – od Bałtyku do granicy z Czechami na Śląsku, przez pięć województw (śląskie, opolskie, dolnośląskie, lubuskie i zachodniopomorskie). Szlak będzie zintegrowany z trasami niemieckimi i z siecią EuroVelo. Samorządowcy już podpisali list intencyjny.

– Chcemy, by „odrzański szlak" stał się flagowym produktem turystyki rowerowej. Musimy współpracować, by zapewnić wysoką jakość zastosowanych na trasie rozwiązań. Budujemy dobry klimat, bo to sprawia, że obok szlaku pojawiają się usługi i infrastruktura towarzysząca – mówił Tomasz Sobieraj, wicemarszałek woj. zachodniopomorskiego.

Ten region jest najszybszy. – Na dniach zostanie oddany 44-kilometrowy odcinek Gryfino–Trzcińsko-Zdrój, który można śmiało nazwać pierwszym fragmentem Blue Velo – mówi Marek Mucha.

Jego trasa biegnie głównie Doliną Tywy – po starej linii kolejowej od Gryfina przez Banie do Swobnicy. To ponad 25 km asfaltowej drogi dla rowerów na nasypie kolejowym. – Po drodze są piękne jeziora, zamek w Swobnicy, można odwiedzić winnicę Turnau. Uwzględniając trasę z niedawno wybudowaną drogą dla rowerów ze Szczecina do Kołbaskowa, Szlak Bielika, drogi lokalne i leśne, można dosyć wygodnie przejechać od Szczecina przez Dolinę Tywy do Trzcińska-Zdroju, Dębna i zakończyć podróż w Kostrzynie nad Odrą, na polu znanym z Woodstocku.

Pełny koszt budowy Blue Velo nie jest określony, szacuje się, że w pięciu województwach sięgnie 70–100 mln zł. Samorządy występują o środki unijne.

– Projekt w Lubuskiem obejmuje stworzenie bazy dla rozwoju sieci szlaków na pograniczu polsko-niemieckim. W ramach Interregu złożyliśmy wniosek o dofinansowanie. Naszymi partnerami są regionalne dyrekcje Lasów Państwowych z Zielonej Góry i Szczecina, a ze strony niemieckiej Związek Turystyczny Seenland Oder-Spree z Bad Saarow – mówi Michał Iwanowski, rzecznik prasowy zarządu województwa lubuskiego.

Geościeżką w Lubuskiem

Jednak już teraz w pasie zachodnim na cyklistów czekają ciekawe trasy. Hitem jest Geościeżka Babina na terenie Geoparku Łuk Mużakowa, wiodąca wzdłuż pokopalnianych jezior o niesamowitym zabarwieniu, z wieżą widokową nad jeziorem Afryka. Jest komfortowa trasa po obu stronach Odry. – Można wykonać pętlę z przekroczeniem granicy w Kostrzynie i Słubicach. Po niemieckiej stronie miasta łączy świetnie przygotowany szlak rowerowy Odra–Nysa, biegnący po koronie przeciwpowodziowego wału wzdłuż Odry – zaznacza Iwanowski.

Na rozwój turystyki rowerowej mocno stawia Zachodniopomorski Urząd Marszałkowski, tworząc sieć wojewódzkich tras rowerowych. Powstają cztery szlaki główne liczące w sumie 1,1 tys. kilometrów. – Tylko w tym roku zarezerwowano w budżecie województwa 81,5 mln zł – podkreśla Marek Mucha.

Wśród czterech wspomnianych szlaków jest Trasa Pojezierzy Zachodnich – od granicy niemieckiej do Białego Boru (łącznie 423 km), Stary Kolejowy Szlak od Kołobrzegu i Mielna po Wałcz (dystans 231 km). Trasa Velo Baltica w przyszłym sezonie w większości ma być już świetnie oznakowana i przejezdna. Pozostałe trasy są na różnym etapie realizacji.

Turystom szczególnie polecane są rowerowe eskapady po Velo Baltica – szlak liczy 240 km (część międzynarodowej trasy rowerowej EuroVelo 10) wiedzie przez tereny nadmorskie Pomorza Zachodniego, w tym znane kurorty. Widoki na morze są niezapomniane. W tym roku w Dźwirzynie i w Kołobrzegu powstały kładki widokowe na wydmach.

O znaczeniu, jakie region przywiązuje do turystyki rowerowej, świadczy fakt, że tylko na Blue Velo zostało zarezerwowano w najbliższych latach ok. 150 mln zł.

Inwestycje przyciągają turystów. W Zachodniopomorskiem założono cztery liczniki zliczające rowerzystów. Okazało się, że w Świnoujściu na początku Trasy Nadmorskiej 19 lipca naliczono 6790 przejazdów cyklistów, w Rogowie – 2240, a przed Darłowem 1006. Dane posłużą do rozwinięcia szlaków.

Z Opolszczyzny na Śląsk

Pozostając w zachodniej części kraju, cykliści mogą zajrzeć na Opolszczyznę.

– Jako rowerowy turysta wiem, że najlepiej jest rozwinięta sieć szlaków we wschodniej części województwa, gdzie łączą się one z siecią szlaków na terenie Śląska – mówi Sławomir Szota z Opolskiego Klubu Turystyki Rowerowej Rajder.

Ciekawych miejsc jest wiele. – Gminy: Jemielnica z zespołem pocysterskim, Strzeleczki ze słynnym pałacem w Mosznej, Ozimek z najstarszym istniejącym na kontynencie europejskim żelaznym mostem wiszącym, który ponoć zainspirował inżynierów do budowy Golden Gate w San Francisco, oraz DinoParkiem w Krasiejowie – miejscu odnalezienia najstarszych na świecie skamieniałości dinozaurów – wylicza Szota.

Trwa rozbudowa tras na południu woj. opolskiego, na „górskim pojezierzu". – Tu atrakcją jest bliskość gór po czeskiej stronie, wspaniale rozwiniętych czeskich „cyklosteżek", i historyczne pamiątki po średniowieczym górnictwie złota w rejonie Głuchołaz – zaznacza Sławomir Szota.

Green Velo – hit na wschodzie

Cyklistom trzeba zapewnić noclegi i pakiet usług towarzyszących. O profitach dla regionu i biznesu świadczy Green Velo – turystyczny hit na wschodzie kraju. Ma 2 tys. km, wiedzie przez woj. warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie. Na trasie mnóstwo zabytków i widoki zapierające dech: katedra we Fromborku, zamek w Lidzbarku Warmińskim, klasztor w Supraślu, Tykocin, nadbużańskie sanktuaria, Starówka w Przemyślu, zamek w Łańcucie, Sandomierz i ruiny zamku w Ujeździe – to tylko niektóre atrakcje.

Green Velo to najbardziej znana trasa na Warmii i Mazurach, gdzie nie brak też szlaków o znaczeniu lokalnym, znakowanych i utrzymywanych m.in. przez PTTK czy gminy. – Mamy piękną przyrodę i obiekty historyczne, do których można dojechać rowerem. Co roku liczba cyklistów rośnie – mówi Iwona Rybak-Skibniewska, rzeczniczka Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

Trasy rowerowe prowadzą po regionalnych i lokalnych atrakcjach, zabytkach, wurokliwych przyrodniczo terenach: Wielkie Jeziora Mazurskie, Grunwald, Gietrzwałd, Święta Lipka.

Biznes dostrzega potencjał wynikający z obecności cyklistów, o czym świadczy choćby rosnące zainteresowanie zdobyciem statusu tzw. MPR. – Właściciele obiektów, które uzyskały status miejsca przyjaznego rowerzystom twierdzą, że odczuli znaczący wzrost liczby gości – mówi Bogdan Dyjuk z zarządu województwa podlaskiego. Dziś na podlaskim odcinku GV jest 175 takich MPR (m.in. agroturystyki, restauracje, pensjonaty, sklepy, punkty usługowe).

Green Velo to zamknięta całość, ale – jak mówi Bogdan Dyjuk – podejmowane są inicjatywy budowy szlaków rowerowych, które mogą się z nim łączyć. Jedną z nich zapoczątkował podlaski urząd marszałkowski, który ze stroną białoruską doprowadził do zmiany statusu przejścia granicznego Rudawka-Lesnaja z wodnego na piesze, rowerowe i wodne.

– Działania spowodowały wzrost zainteresowania turystów białoruskim odcinkiem dolnego Niemna. Możliwość bezwizowego odwiedzenia białoruskiej strefy Kanału Augustowskiego pozwoliła na uatrakcyjnienie ofert – podkreśla Bogdan Dyjuk. Tę tezę – jak mówi – odzwierciedlają wspólne plany Podlaskiego i Grodzieńskiego Obwodowego Komitetu Wykonawczego w kwestii utworzenia nowego szlaku rowerowego August Velo. – Będzie przedłużeniem Green Velo z Mikaszówki (GV tu kieruje się na północ w stronę Wigier – red.), przez przejście na śluzie Kurzyniec do Grodna, i wzdłuż Kanału Augustowskiego do śluzy Niemnowo (połączenie kanału z rzeką Niemen).

We wrześniu 2017 r. władze Podlaskiego i obwodu w Grodnie podpisały porozumienie w tej sprawie. Litwini są zainteresowani przedłużeniem tego szlaku wzdłuż Niemna do Druskiennik.

Prawdziwy boom

Rajem dla fanów dwóch kółek jest Wielkopolski System Szlaków Rowerowych liczący blisko 1800 km. Został opracowany w urzędzie marszałkowskim w Poznaniu i wyróżniony certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej za najlepszy produkt turystyczny. Tworzy go dziewięć szlaków rowerowych o znaczeniu wojewódzkim, pokrywających cały region – w tym Pierścień Rowerowy Dookoła Poznania (293 km). Jego oryginalna struktura – koła z siedmioma szprychami – pozwala zaplanować kilkanaście nie za długich wycieczek, które się zaczynają i kończą w stolicy Wielkopolski.

W systemie szlaków jest też Transwielkopolska Trasa Rowerowa (480 km, wiodąca z Okonka przez Poznań do Siemianic), Piastowski Trakt Rowerowy (104 km po miejscach związanych z początkami państwa polskiego), Szlak Stu Jezior (110 km pięknej widokowo jazdy). Jest także Nadwarciański Szlak Rowerowy (372 km), najciekawszy przyrodniczo w regionie, prowadzący wałem przeciwpowodziowym z Międzychodu do zbiornika Jeziorsko. Fani dwóch kółek mają do dyspozycji też Bursztynowy Szlak Rowerowy, łączący dolnośląski Syców z jeziorem Gopło, i Szlak Ziemiański, czyli 245 km trasy po dworkach i pałacach.

Na stronie www.gpswielkopolska.pl turyści znajdą ślady nawigacyjne tych szlaków i darmową mapę topograficzną regionu. – Wspomniane trasy są szlakami rowerowymi wytyczonymi z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury, więc koszt ich znakowania był niewysoki i rozłożony na lata. Budowa drewnianych miejsc postojowych na wybranych szlakach została sfinansowana przez Fundację All For Planet, należącą do Allegro. Najwięcej środków w ostatnich latach pochłonęło dostosowanie szlaków WSSR do przepisów, czyli wykonanie i zatwierdzenie projektów stałej organizacji ruchu na drogach publicznych. Koszt projektów to ok. 86 tys. zł – słyszymy w wielkopolskim urzędzie marszałkowskim.

Także Kujawsko-Pomorskie mocno inwestuje w turystykę rowerową. – W regionalnym programie operacyjnym naszego województwa na lata 2014–2020 na rozbudowę infrastruktury rowerowej przeznaczymy ponad 130 mln zł, czyli kwotę ponaddwukrotnie wyższą niż w poprzedniej perspektywie finansowej – mówi Beata Krzemińska, rzeczniczka Urzędu Marszałkowskiego woj. Kujawsko-Pomorskiego.

W 2016 r. łączna długość ścieżek rowerowych w regionie wynosiła 933 km, a od 2011 r. wydłużyła się o 480 km. – To czwarty wynik w kraju, po województwach: mazowieckim, wielkopolskim i pomorskim – podkreśla Beata Krzemińska.