Imponująco wypada historia Muzeum Okręgowego w Tarnowie, które zostało powołane uchwałą Rady Miasta z 13 stycznia 1927 w odezwie na wcześniejszą o sześć dni propozycję Józefa Jakubowskiego, drugiego zastępcy burmistrza Juliana Kryplewskiego. Początkowo ideą przewodnią założyciela było „zebranie (...) wszelkich dokumentów, starych akt i przedmiotów historycznej wartości znajdujących się w posiadaniu Rady Miejskiej na Ratuszu lub w innych budynkach miejskich".
Wszystko zaczęło się od dwóch pokoi na pierwszym piętrze kamienicy przy ulicy Krakowskiej 12. Największy był zespół dokumentów dotyczących historii miasta, z najstarszym pochodzącym z 1419 roku. Oprócz zespołu archiwalnego ważną część zasobów muzealnych stanowiły przedmioty związane z dziejami miasta: herb „Leliwa", trzy dzbany cynowe wykonane w Gdańsku w 1639 roku, XVI-wieczne miecze pochodzące z dawnej zbrojowni miejskiej, skrzynie i obesłania cechowe. Zbiór uzupełniały pokaźne kolekcje monet i pieczęci oraz biblioteka licząca niemal pięćset tomów.